پرسش :

اصحاب اعراف چه کساني هستند؟

پاسخ :
در آيات شريفه « و علّي الاعراف رجال يعرفون کلاً بسيماهم و نادوا اصحاب الجنه ان سلام عليکم لم يدخلوها و هم يطمعون »(1) : و بر اعراف مرداني هستند که هر يک از آن دو را ( بهشتيان و دوزخيان ) را به چهره مي شناسند و به بهشتيان صدا مي زنند که درود بر شما باد. امّا داخل بهشت نمي شوند درحالي که اميد به آن دارند و نيز در آيه بعد مي فرمايد : « و اذا عرفت ابصارهم تلقاء اصحاب النار قالوا ربنا لا تجعلنا مع القوم الظالمين »(2) : و هنگامي که چشمشان به دوزخيان مي افتد مي گويند : پروردگار ما را با جمعيت ستمگران قرار مده. و مکالمات ديگري نيز با دوزخيان دارند و در آيه ديگر در خصوص خود اصحاب اعراف مي فرمايد : « اَهولاء الذين اقسمتم لا ينالهم الله برحمه ادخلوا الجنه لا خوف عليکم و لا انتم تحزنون » آيا اينها ( افرادي که در اعراف هستند )همانها نيستند که سوگند ياد کردند رحمت خدا هرگز شامل حالشان نخواهد شد ولي به خاطر ايمان و بعضي از اعمال خيرشان آنها را خدا مشمول رحمت خود ساخت و به آنها گفته مي شود داخل بهشت شويد که نه ترسي داريد و نه غمناک مي شويد. لذا از آيات و ترجمه آنها معلوم مي شود که آنها افرادي هستند که آرزو دارند وارد بهشت شوند ولي موانعي جلوي آنها را گرفته است وقتي به بهشتيان نگاه مي کنند آرزوي همراهي با آنها را دارند و وقتي به دوزخيان نظر مي افکنند از سرنوشت آنها وحشت نموده و به خدا پناه مي برند.
و در روايتي از امام صادق (ع) نقل شده که مي فرمايد : « الاعراف کثبان بين الجنه و النّار و الرجال الائمه يقفون علي الاعراف مع شيعتهم و قد سبق المؤمنون الي الجنه بلا حساب » (3) اعراف تپه اي است ميان بهشت و دوزخ و امامان نيز در اعراف، در کنار شيعيان گنهکارشان قرار مي گيرند در حالي که مؤمنان خالص بدون نياز به حساب وارد بهشت شده اند. پس معلوم مي شود که مردمان سه دسته اند آنها که مؤمنان راستين هستند و در پرتو ايمانشان وارد بهشت مي شوند و معاندان و دشمنان لجوج هم که وارد دوزخ مي شوند و اما کساني که خوبي و بدي را به هم آميخته اند در مسير اعراف مي مانند، و رهبران و پيشوايان حق نيز در اين مکان به ياريشان آمده و درکنارشان مي مانند تا از اين مرحله نجاتشان دهند و درصف مؤمنان حقيقي و در بهشت آنها را جاي دهند.
پی نوشت:
1- اعراف / 46.
2- اعراف / 47.
3- تفسير برهان، ج 2، ص 20و 19.
منبع: تصویر بهشت و بهشتیان در قرآن کریم، فاطمه کريمي، انتشارات جامعه القرآن الکریم