پرسش :

آيا جسم انسان در قبر خودش ،خاك مي‏شود، يعني گوشت و بدن انسان خاك مي‏شود؟ آيا در نفخه اوّل صور كه همه مي‏ميرند، صيحه اوّل در مردگان اثر دارد؟

پاسخ :
اين پرسش به دو سؤال تقسيم مي‏شود:
اوّل: خاك شدن بدن انسان.
دوم: با نفخه صور كه همه مي‏ميرند، تكليف آنان كه از قبل مرده‏اند چيست؟
از آيات متعدّد استفاده مي‏شود كه همين بدن خاك مي‏شود و در روز قيامت زنده خواهد شد، آنگاه به حساب اعمال رسيدگي مي‏شود.
در سوره يس مي‏خوانيم: "براي ما مثالي زد، در حالي كه آفرينش خود را فراموش كرده بود و گفت: چه كسي اين استخوان‏ها را زنده مي‏كند، در حالي كه پوسيده است، بگو: كسي آن‏ها را زنده مي‏كند كه نخستين بار آفريد".(1)
ابي بن خلف يا امية بن خلف در بيابان استخوان پوسيده‏اي را پيدا كرد (استخواني كه معلوم نبود از كيست؟ آيا به مرگ طبيعي مرده يا بر اثر گرسنگي جان داده؟) در حالي كه پيش خود فكر مي‏كرد دليل دندان شكني را براي نفي معاد پيدا كرده، با خشم توأم با خوشحالي قطعه استخوان را برداشته و گفت: با همين دليل به خصومت با محمّد بر مي‏خيزم.
با عجله به سراغ پيامبر(ص) آمد و فرياد زد: بگو ببينم چه كسي قدرت دارد بر اين استخوان پوسيده لباس حيات بپوشاند؟ سپس قسمتي از استخوان را پودر كرد و روي زمين پاشيد و فكر مي‏كرد پيامبر پاسخي در برابر اين منطق نخواهد داشت.
در پي اين پرسش قرآن مي‏فرمايد: "(اي پيامبر) بگو: كسي آن را زنده مي‏كند كه در روز نخست آن را به وجود آورد".(2)
صاحب تفسير الميزان در تفسير آيه "منها خلقناكم و فيها نعيدكم و منها نخرجكم تارة أخري".(3)
فرموده است: ضمير "منها" در هر سه مورد به زمين بر مي‏گردد و آيه خلقت انسان را از زمين و برگشتن او به زمين و جزء زمين شدن را بيان مي‏كند.(4)
مطابق اين ديدگاه جسم انسان است كه جزئي از خاك مي‏شود و دوباره از خاك خارج مي‏شود.
براي آگاهي بيشتر مي‏توانيد جلد دوّم تفسير نمونه از ص 216 تا 232 را كه در تفسير آيات 259 و 260 سوره بقره است، مطالعه بفرماييد.
قول مشهور ميان علماي اسلام اين است كه دوبار در صور دميده مي‏شود، بدين ترتيب كه با نفخه (دميدن) اوّلي همه مي‏ميرند (نفخه مرگ) و پس از مدّتي نفخه جمع خواهد بود كه نفخه حيات است.(5)
قرآن كريم مي‏فرمايد: "در صور دميده مي‏شود و تمام كساني كه در آسمان‏ها و زمين هستند مي‏ميرند مگر كساني كه خدا بخواهد، سپس بار ديگر در صور دميده مي‏شود، ناگهان همگي به پا مي‏خيزند و در انتظار حساب و جزا هستند".(6)
از اين آيه استفاده مي‏شود كه در پايان جهان و آغاز رستاخيز دو حادثه رخ مي‏دهد:
در حادثه اوّل همه موجودات زنده مي‏ميرند و در حادثه دوم كه با فاصله‏اي صورت مي‏گيرد، همه انسان‏ها ناگهان زنده مي‏شوند و در انتظار حسابند.(7)
ظاهر آيه اين است كه با "نفخه مرگ" زنده‏ها مي‏ميرند و اين نفخه در مرده‏ها اثري ندارد، چون كه مردن براي آنان، تحصيل حاصل است و پيشتر انجام شده بود.
پي نوشت‏ها:
1. يس (36) آيات 79 - 78.
2. تفسير نمونه، ج 18، ص 459 - 458 با تلخيص و تصرف.
3. طه (20) آيه 55.
4. تفسير الميزان، ج 14، ص 172.
5. تفسير نمونه، ج 19، ص 538 - 537.
6. زمر(39) آيه 68.
7. تفسير نمونه، ج 19، ص 534.
www.eporsesh.com