پرسش :

چگونه ريسمان خودمان را با خدا محكم كنيم و نماز را با حضور قلب بخوانيم؟

پاسخ :
براي محكم كردن ريسمان الهي راههايي وجود دارد لذا خداوند متعال در قرآن فرموده

« والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا وان الله لمع المحسنين » سوره عنكبوت آيه 69

يعني آنان كه درراه ما كوشش كنند محققا آنان را به راه خويش هدايت مي كنيم وخداوند تعالي هميشه با نيكوكاران ميباشد.

لذا يكي از راههاي محكم كردن ريسمان خويش اهميت دادن به نماز است وهمانطور كه خودتان در سوال اشاره كرديد نمازي ارزش دارد كه با حضور قلب باشد بنابراين بايد براي اين امر خطير تلاش كرد

منظر دل نيست جاي صحبت اغيار ديو چو بيرون رود فرشته در آيد,

بايد عوامل حواس پرتي و بي توجهي را از خود دور كنيم،وقتي موفق شويم توجه را از غير خدا تنها به خداوند تعالي معطوف بداريم،خود به خود توجه به خدا و عشق به او در دل وجانمان ايجاد مي شود.

براي اين منظور چاره‏اي نيست جزء اين كه عوامل حواس پرتي را في الجمله متذكر شويم:

1- دنياطلبي: از موانع مهم و اصلي حضور قلب در نماز است. بديهي است كسي كه علاقه فراوان به دنيا دارد، به هر چه نگاه مي‏كند به جز زرق و برق دنيا چيزي نمي‏يابد. تمام حواسش به زخارف دنيا است، ششدانگ توجهش به دنيا است، مانند بچه‏اي كه به اسباب بازيش علاقه‏مند است. اگر اسباب بازي او يا عروسك يا توپ او به داخل خيابان بيفتد بي توجه به خطرات خود را پرت مي‏كند و آن را بر مي‏دارد. اين علاقه است كه اگر ميزان و كنترل نشود خطراتي به بار مي‏آورد. اين كه انسان در نماز حواسش پرت است و در جاي ديگري جولان مي‏كند چون تمام علاقه‏اش به چيز ديگر و جاي ديگر است.

تا اين درد درمان نشود، انسان نمي‏تواند به حضور قلب واقعي كه دلش مي‏خواهد، دست بيابد بنابراين، بايد از دلبستگي‏ها، تعلقات به دنيا، توجه به زخارف و تجملات دنيا، خود را دور كنيم تا فكرمان مشغول آن‏ها نشود.

2- فرّار بودن و هرزگي خيالات. هر چه خيالات انسان پراكنده و مشغول باشد در نتيجه در همه فرصت‏ها مشغول است. ذهن مانند كامپيوتر كار مي‏كند، هر خوراكي به آن بدهي همان را پس مي‏دهد. هر جور ذهن و خيال را بار بياوري به همان مشغول خواهد بود، لذا اگر قبل از خواندن نماز چند دقيقه‏اي مناجات داشته باشيد و افكار خود را از غير خدا تخليه كنيد در نماز حالت حضور بيشتري را خواهيد داشت.

3- بي توفيقي در راه يافتن به دربار الهي. كسي كه نماز واقعي مي‏خواند به دربار الهي راهش مي‏دهند، اما اگر كسي را راه ندادند نمازش آن نماز واقعي نخواهد بود. انسان بي توفيق دوست دارد هر چه زودتر نمازش تمام شود و از گرفتاريش راحت شود، لذا عجله دارد و موفق نمي‏شود اول وقت نماز بخواند يا موفق نمي‏شود نمازش را به جماعت بخواند، اين گونه انسان‏ها بي توفيق شده‏اند و علّت بي توفيقي، گناه و معصيت است. اگر انسان گناه كار باشد، غيبت بكند، چشم چران باشد، حرام خوار باشد، فحّاش و بدزبان باشد، به مردم ظلم بكند، كم كم توفيقات از او سلب مي‏شود و در نمازش تأثير دارد تا بدان جا بي توفيقي پيش مي‏رود كه از نماز فقط پوسته‏اي باقي مي‏ماند و داخلش پوك و پوسيده است.

بنابراين، اگر بخواهيم حضور قلب در نماز داشته باشيم، بايد:

1- تهذيب نفس و تمرين و توجه به اخلاقيات اسلامي داشته باشيم.

2- غافل نباشيم و پيوسته ذكر خدا بگوييم؛

3- مناجات قبل از نماز داشته باشيم؛

4- به نماز اهميّت دهيم و با توجه به معاني نماز، نماز بخوانيم.

"رجال لا تلهيهم تجاره و لا بيع عن ذكراللَّه؛ آنان كساني اند كه نه تجارتي و نه كسبي آنان را از ذكر خدا باز نمي‏دارد".(1)

اگر در دل انسان ، خداوند حكومت كند و قلب آدمي اسير و گرفتار و عاشق خدا شود، در عبادت به كمال توجّه مي‏رسد.

پي نوشت‏ها:
1. نور (24) آيه37
www.morsalat.coma