پرسش :

چرا فقط به چهارنفر یعنی: (رقیّه، علی اصغر، امام کاظم ـ علیه السلام ـ و حضرت ابوالفضل) باب الحوائج گفته می شود در صورتی که همة ائمه ـ علیهم السلام ـ را اگر با حضور قلب و توجه بخوانند حاجت می دهند؟

پاسخ :
لازم به ذکر است که: حضرت ابوالفضل، رقیه و علی اصغر امام نیستند، بلکه فرزندان امام هستند و از این چهار شخصیت مقدس، تنها امام کاظم ـ علیه السلام ـ از جمله امامان معصوم می باشند. از یک نظر همه ائمه اطهار و اولیاء الهی و فرزندان صالح آنان، باب الحوائج اند.و وسیلة تقرّب به خداوند و موجب گشایش گره های زندگی هستند. و اگر امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ هر کدام به اسم خاص شهرت پیدا کرده اند، بلحاظ مناسبتهایی بوده که آن اسامی مبارک در آن تجلّی نموده و ظهور پیدا کرده است. چنانکه، از حکمت دعای توسل این چنین استفاده می شود که هر مشکل و حاجتی را باید به یکی از ائمه ـ علیهم السلام ـ متوسل شد. همانگونه که دربارة باری تعالی نیز چنین است که انسان مریض به اسم شافی و انسان بدهکار به غنی و انسان گناهکار به اسم غفور خداوند توسل جسته و او را به آن یاد می کنند. فلذا در راه توفیق طاعت الهی و تقرّب به خداوند مستحب است به اسم مبارک رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ ، فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ و دو فرزند آن، امام حسن و امام حسین ـ علیه السلام ـ توسل جست و...(1) و انسان گرفتار، دردمند و مریض به اسم مبارک امام کاظم ـ علیه السلام ـ توسل یابد و...
پس آنچه که امام کاظم ـ علیه السلام ـ به آن شهرت یافته است، از این باب بوده است که بسیاری که به گرفتاری و مشکلات مبتلا بوده اند و دست بشری قادر به گره گشائی آن ها نبوده است، به امام کاظم ـ علیه السلام ـ متوسل شده و آن حضرت نیز در پیشگاه خداوند از آنان شفاعت کرده و در نزد باری تعالی مقبول واقع شده است و از این جهت رفع مشکل شده و آن حضرت به باب الحوائج شهرت یافته است. و الّا دلیل خاص و یا روایتی بدست نیامده که لقب بر باب الحوائج را برای آن حضرت ذکر نموده باشد.
در مورد حضرت اباالفضل ـ علیه السلام ـ نیز دلیل خاصی وارد نشده است که آن ملقب به باب الحوائج باشد. و آن حضرت در اثر فداکاری های که در راه اسلام داشته، بخدا تقرب جسته است. و هرگاه که رو به سوی خدا داشته و برای گرفتاران شیعیان آل محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ و یا غیر از آن طلب شفاعت کرده در پیشگاه خداوند مقبول واقع شده و از آن پس به باب الحوائج معروف گردیده است.
در مورد حضرت رقیه ـ علیه السلام ـ نیز دلیل خاصی مبنی بر اینکه لقب ایشان باب الحوائج است وارد نشده است. و اگر آن حضرت باب الحوائج شیعیان اهلبیت ـ علیهم السلام ـ ئاند، وارد نشده است. شاید به خاطر مظلومیت و بخصوص غربت آن حضرت است. چنانکه حضرت زینب ـ علیه السلام ـ با همراهانشان از شام به طرف مدینه حرکت کردند، بیاد رقیّه افتادند. زینب ـ علیه السلام ـ به زنهای شام فرمودند: ما از میان شما می رویم. ولی یک دختر غریب خردسال را در میان شما گذاشتیم، او در این شهر غریب است، کنار قبر او بروید و او را فراموش نکنید.(2) لذا، از آن پس، هر که کنار قبر آن غریب آل محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ رفته و مشکلی داشته و برطرف شده است. از این جهت معروف به باب الحوئج شده است.
در خصوص حضرت علی اصغر ـ علیه السلام ـ نیز چنین نصی نیامده است. آن حضرت چون علاوه بر طفولیت و معصومیت آن، مظلوم ترین انسان در روز عاشورا بود. از این رو نزد خداوند مقامی بزرگ دارد و همه شیعیان اهلبیت چشم امید به شفاعت به او دارند.
نتیجه اینکه:
1. ما دلیل خاصی بر اینکه لقب این چهار بزرگوار باب الحوائج باشد بدست نیاوردیم و این لقبی است که ارادتمندان به ایشان داده اند.
2. همه امامان معصوم باب رحمت الهی و واسطة فیض میان خداوند و مخلوقات اند و به همان دلیل که می توان به امام کاظم ـ علیه السلام ـ باب الحوائج گفت برای سائر ائمه ـ علیهم السلام ـ نیز می توان این لقب را بکار برد.
پاورقی ها:
1. ملکی تبریزی، آقاجواد، المراقبات فی اعمال السنّة، چاپ تبریز، (قدیم)، ص 30.
2. اشتهاردی، محمد، سوگنامه آل محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ ، انتشارات کتابخانه مرعشی، ص497.
منبع: اندیشه قم