پرهیز از مواضع تهمت
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَهِ فَلَا یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ.
حضور در بعضی مجالس و محافل و نشست و برخاست و رفاقت با افراد ناباب و متهم هر شخص باخبر را به سوء ظن وا می دارد.
نهج البلاغه، حکمت 151
شرح حدیث:
باید رفت و آمد را دقیقا کنترل کرد و هر آنچه باعث تهمت می شود از ان پرهیز کرد تا اسباب غیبت را برای مردم فراهم نیاوریم. عده ای در جامعه خود خبرساز هستند با رفتارها و معاشرت هایشان و حتی موضع گیری های اجتماعی و سیاسی خود باعث سوء ظن دیگران می شوند در واقع خود مقصر متهم شدن خویش هستند. اگرچه در جای دیگر سفارش شده ایم که امور برادران ایمانی خود را حمل به خوبی و صحت کنید و در قضاوت شتاب ننمایید اما در عین حال گاه آنقدر رفت و آمدها مشکوک می شود که خود به خود سوء ظن ایجاد می کند. گفتن این نکته هم ضروری است که مجاز نیستیم بدون دلیل به کسی بدبین باشیم چه بسما ما به آن که سوء ظن داریم عقب تر و گرفتارتریم.
در زمان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم مردی از محل تجمع چند نفر گذر می کرد همین که رد شد یکی از حاضرین گفت این مرد را به خاطر خدا دشمن می دارم این سخن را که گفت همه به او اعتراض کردند و گفتند بد حرفی زدی ما به او اطلاع می دهیم او را از گفته آن مرد مطلع کردند. خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و جریان را به عرض آن گرامی رساند. مرد عیبجو و کسی که به او سوء ظن داشتند خواستند و از آنچه گفته بود پرسیدند عرض کرد بلی چنین است من این حرف را گفته ام.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: به چه سبب این مرد را دشمن می داری؟
گفت: من همسایه او هستم و اطلاع کامل از وضعش دارم هیچ گاه ندیده ام غیر از نمازهای واجب شبانه روزی نماز دیگری بخواند عرض کرد ای رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بپرسید از این شخص آیا نمازهای واجب را از وقتش تاخیر می اندازم یا در رکوع و سجود و یا وضو نقصی ایجاد می کنم؟
آن مرد گفت: نه
باز اضافه کرد که هیچ گاه ندیده ام غیر از روزه های ماه مبارک رمضان که هر شخص خوب و بدی روزه می گیرد روزه دیگری بگیرد باز عرض کرد سوال کنید آیا در ماه رمضان روزه ام را خورده ام یا از حد و شرایطش خارج شده ام؟
گفت: نه
باز عرض کرد من هیچ وقت ندیده ام به فقیر و تنگدستی چیزی انفاق کند مگر همین زکات واجب که اشخاص خوب بد هم آن را می دهند.
ان مرد گفت: بپرسید آیا هیچ گاه شده که از مقدار لازم کمتر بدهم به آن کسی که طلب زکات می نماید گفته ام کمتر بگیرد.
جواب داد: نه
حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رو به مردی که سوء ظن به آن مرد داشت نمود و فرمود: از جا حرکت کن.
فَلَعَلَّهُ خَیرٌ مِنکَ
شاید او از تو بهتر باشد. (1)
پی نوشت:
1- جامع السعادات ج 2 ص 296
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
در زمان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم مردی از محل تجمع چند نفر گذر می کرد همین که رد شد یکی از حاضرین گفت این مرد را به خاطر خدا دشمن می دارم این سخن را که گفت همه به او اعتراض کردند و گفتند بد حرفی زدی ما به او اطلاع می دهیم او را از گفته آن مرد مطلع کردند. خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و جریان را به عرض آن گرامی رساند. مرد عیبجو و کسی که به او سوء ظن داشتند خواستند و از آنچه گفته بود پرسیدند عرض کرد بلی چنین است من این حرف را گفته ام.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: به چه سبب این مرد را دشمن می داری؟
گفت: من همسایه او هستم و اطلاع کامل از وضعش دارم هیچ گاه ندیده ام غیر از نمازهای واجب شبانه روزی نماز دیگری بخواند عرض کرد ای رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بپرسید از این شخص آیا نمازهای واجب را از وقتش تاخیر می اندازم یا در رکوع و سجود و یا وضو نقصی ایجاد می کنم؟
آن مرد گفت: نه
باز اضافه کرد که هیچ گاه ندیده ام غیر از روزه های ماه مبارک رمضان که هر شخص خوب و بدی روزه می گیرد روزه دیگری بگیرد باز عرض کرد سوال کنید آیا در ماه رمضان روزه ام را خورده ام یا از حد و شرایطش خارج شده ام؟
گفت: نه
باز عرض کرد من هیچ وقت ندیده ام به فقیر و تنگدستی چیزی انفاق کند مگر همین زکات واجب که اشخاص خوب بد هم آن را می دهند.
ان مرد گفت: بپرسید آیا هیچ گاه شده که از مقدار لازم کمتر بدهم به آن کسی که طلب زکات می نماید گفته ام کمتر بگیرد.
جواب داد: نه
حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رو به مردی که سوء ظن به آن مرد داشت نمود و فرمود: از جا حرکت کن.
فَلَعَلَّهُ خَیرٌ مِنکَ
شاید او از تو بهتر باشد. (1)
پی نوشت:
1- جامع السعادات ج 2 ص 296
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
