الگوهاى پرهیزکارى
امام علی علیه السلام فرمودند:
اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّةَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً وَ جَدَّ تَشْمِیراً وَ أَکْمَشَ فِی مَهَلٍ وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ وَ نَظَرَ فِی کَرَّةِ الْمَوْئِلِ وَ عَاقِبَةِ الْمَصْدَرِ وَ مَغَبَّةِ الْمَرْجِعِ.
از خدا بترسید. (چون) ترسیدن انسان پاکدامنی که دامن به کمر زده و خود را از ناخالصی ها مجرد ساخته و در فرصتی که داشته تلاش کرده و ترسان به راه بندگی پروردگار شتاب نموده و به جایگاه ابدی اش نظر کرده و به پایان کار و عاقبتی که به آن خواهد رسید اندیشه نموده است.
نهج البلاغه: حکمت 201
شرح حدیث:
این چهره و رفتار یک انسان راه یافته و هدایت شده حقیقی است. ترس از خدا، پاک شدن از ناخالصی ها شتاب به راه بندگی و انجام تکالیف نظر به جایگاه ابدی و اندیشه درباره جهان آخرت است.
همه موارد فوق نشان احساس مسئولیت یک مومن راستین است که مجهز به ایمان راسخ و استوار می باشد امثال بنده حقیر باید در قالب دعا از خداوند تبارک و تعالی بخواهیم که به مراتبی که مولایمان علی علیه السلام فرموده برسیم.
خُذ بَقَلبِی اِلی ما اشتَعمَلتَ بِه القانِتین وَ استَعبَدتَ بِهِ المُتَعَبِّدینَ و اَعِذنِی مَمّا یُباعِدُنِی عَنکَ وَ یَحُولُ بَینِی و بَینَ حَظِّی مِنکَ وَ یَصُدَّنِی عَمّا اُحاوِلُ لَدَیک؛
خدایا قلبم را در اختیار گیر تا به آنچه اطاعت کنندگان را به آن وا داشته ای و کوشش کنندگان در عبادت را به آن ترغیب نموده ای عمل کنم. پروردگارا مرا پناه ده از آنچه از تو دورم می گرداند و میان من و بهره ام از جانب تو جلوگیر شود و از آنچه نزد تو قصد نمایم بازم دارد.
جدا به خدا پناه می بریم که مبادا ذخایر معنوی خویش را با تغییر و تحول زندگی از دست بدهیم چنان که برخی افراد در هنگام امتحان الهی و رو آوردن دنیا به ایشان داشته های روحانی خود را ضایع کردند و هر چه را رشته بودند باز نمودند و صفا و نورانیت دل را به آلودگی و تاریکی مبدل کردند.
وَلَا تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ أَنْکَاثاً؛
و نباشید مثل آن کسی که رشته خود را پس از تابیدن قطعه قطعه می نماید.(1)
اراده را باید تقویت کرد تا هیچ حادثه ای معنویت به دست آمده را از ما نگیرد و همچنان محکم و استوار در اعتقادات و اخلاقیات بمانیم و به آخر کار یعنی قیامت بیندیشیم.
امام (علیه السلام؟) در توصیف مومنین پابرجا می فرماید:
فَاءَبانَ لَهُ الطَّرِیقَ، وَ سَلَکَ بِهِ السَّبِیلَ، وَ تَدافَعَتْهُ الْاءَبْوابُ إ لی بابِ السَّلامَهِ، وَ دارِ الْإِقامَهِ؛
ایمان و استواری اش راه را برایش روشن کرد و در همان روشنایی راه حق را پیموده منازل را پشت سر گذاشت تا به در سلامت و منزل اقامت رسید.(2)
شرح ابن میثم
مقصود امام (علیه السلام) آن است که، بترسید از خدا همانند کسى که از روى جدّ به خاطر اطاعت خدا دامن به کمر زده، و خود را براى خوشنودى خدا آماده کرده است، و به اعمال نیکو -تا وقتى که فرصت عمر هست- شتافته و در حالت ترس براى آمرزش از نتایج گناهانش اقدام کرده است، و در باره بازگشت به سرآغازى که از آنجا وجودش آغاز گرفته یعنى حضرت ربوبى و همچنین در پایان مبدأ پیدایشى که از آنجا صادر گشته و بدانجا بازگشت دارد و سرانجام در باره عمل خیرى که بدان دست یابد و یا عمل شرى که چه کند تا از آن نجات یابد، اندیشیده است.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- نحل 92
2- نهج البلاغه خطبه 210
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 592 و 593
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
همه موارد فوق نشان احساس مسئولیت یک مومن راستین است که مجهز به ایمان راسخ و استوار می باشد امثال بنده حقیر باید در قالب دعا از خداوند تبارک و تعالی بخواهیم که به مراتبی که مولایمان علی علیه السلام فرموده برسیم.
خُذ بَقَلبِی اِلی ما اشتَعمَلتَ بِه القانِتین وَ استَعبَدتَ بِهِ المُتَعَبِّدینَ و اَعِذنِی مَمّا یُباعِدُنِی عَنکَ وَ یَحُولُ بَینِی و بَینَ حَظِّی مِنکَ وَ یَصُدَّنِی عَمّا اُحاوِلُ لَدَیک؛
خدایا قلبم را در اختیار گیر تا به آنچه اطاعت کنندگان را به آن وا داشته ای و کوشش کنندگان در عبادت را به آن ترغیب نموده ای عمل کنم. پروردگارا مرا پناه ده از آنچه از تو دورم می گرداند و میان من و بهره ام از جانب تو جلوگیر شود و از آنچه نزد تو قصد نمایم بازم دارد.
جدا به خدا پناه می بریم که مبادا ذخایر معنوی خویش را با تغییر و تحول زندگی از دست بدهیم چنان که برخی افراد در هنگام امتحان الهی و رو آوردن دنیا به ایشان داشته های روحانی خود را ضایع کردند و هر چه را رشته بودند باز نمودند و صفا و نورانیت دل را به آلودگی و تاریکی مبدل کردند.
وَلَا تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ أَنْکَاثاً؛
و نباشید مثل آن کسی که رشته خود را پس از تابیدن قطعه قطعه می نماید.(1)
اراده را باید تقویت کرد تا هیچ حادثه ای معنویت به دست آمده را از ما نگیرد و همچنان محکم و استوار در اعتقادات و اخلاقیات بمانیم و به آخر کار یعنی قیامت بیندیشیم.
امام (علیه السلام؟) در توصیف مومنین پابرجا می فرماید:
فَاءَبانَ لَهُ الطَّرِیقَ، وَ سَلَکَ بِهِ السَّبِیلَ، وَ تَدافَعَتْهُ الْاءَبْوابُ إ لی بابِ السَّلامَهِ، وَ دارِ الْإِقامَهِ؛
ایمان و استواری اش راه را برایش روشن کرد و در همان روشنایی راه حق را پیموده منازل را پشت سر گذاشت تا به در سلامت و منزل اقامت رسید.(2)
شرح ابن میثم
مقصود امام (علیه السلام) آن است که، بترسید از خدا همانند کسى که از روى جدّ به خاطر اطاعت خدا دامن به کمر زده، و خود را براى خوشنودى خدا آماده کرده است، و به اعمال نیکو -تا وقتى که فرصت عمر هست- شتافته و در حالت ترس براى آمرزش از نتایج گناهانش اقدام کرده است، و در باره بازگشت به سرآغازى که از آنجا وجودش آغاز گرفته یعنى حضرت ربوبى و همچنین در پایان مبدأ پیدایشى که از آنجا صادر گشته و بدانجا بازگشت دارد و سرانجام در باره عمل خیرى که بدان دست یابد و یا عمل شرى که چه کند تا از آن نجات یابد، اندیشیده است.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- نحل 92
2- نهج البلاغه خطبه 210
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 592 و 593
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
