تادیب نفس

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

کَفَاکَ أَدَباً لِنَفْسِکَ اجْتِنَابُ مَا تَکْرَهُهُ مِنْ غَیْرِکَ.

برای ادب نفست همین بس که از آنچه برای دیگری بد می دانی انجام ندهی.

نهج البلاغه: حکمت 404

جوهر روح و دل انسان قابل ترقی و رشد به سوی کمال است و یکی از راه های ارتقای روح و دل به آن است که امام علیه السلام به آن توصیه فرموده است.

کسی که رفتارها و کارهایی را در دیگران می بیند و نمی پسندد خود از آنها اجتناب نماید اینجا یاد این جمله می افتیم که ادب از که آموختی از بی ادبان.

عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
من اگر نیکم و بد تو برو خود را باش
هر کسی آن درود عاقبت کار که کشت

دیگران هر عیبی دارند اگر بد است تو انجام مده و تلاش کن اگر در تو نیز هست آن را از سر و جودت بیرون انداز و چه بسا لغزشی را در دیگران می بینی او موفق به توبه می شود و خداوند او را را می بخشد اما همان عیب همچنان در تو هست و از بین نرفته است.

امام علیه السلام ضمن خطبه ای فرمودند:
یا عَبْدَ اللَّهِ، لا تَعْجَلْ فِی عَیْبِ اءَحَدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ، وَ لا تَأْمَنْ عَلَی نَفْسِکَ صَغِیرَ مَعْصِیَهٍ فَلَعَلَّکَ مُعَذَّبٌ عَلَیْهِ(1)
ای بنده خدا در عیب جویی و بدگویی از هیچ کس بر اثر گناه او عجله و شتاب مکن که شاید او آمرزیده شده باشد و بر نفس خود از گناه کوچک ایمن و آسوده مباش که شاید بر اثر آن معذب و گرفتار باشی.

پی‌نوشت‌:
1- نهج البلاغه، خطبه 140

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.