وظیفه آموختن اهل علم
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْجَهْلِ أَنْ یَتَعَلَّمُوا حَتَّى أَخَذَ عَلَى أَهْلِ الْعِلْمِ أَنْ یُعَلِّمُوا.
خداوند از مردم نادان عهد نگرفت که علم بیاموزند ولی از دانایان عهد گرفت آموزش دهند.
نهج البلاغه: حکمت 470
شرح حدیث:
مسئولیت آگاهان و علما سنگین است باید زکات علم خود را بدهند و هرکجا جاهلی را یافتند از علم خود آن را بهره مند سازند.
رسالت انبیاء و اولیای الهی دقیقا همین بود که مردم نادان را از جهل و بی خبری رهایی بخشند و نسبت به مبدا و معاد و فلسفه آفرینش آنان را آشنا کنند.
امام علیه السلام درباره پیامبر بزرگوار اسلام صلّی الله علیه و آله و سلم چنین می فرمایند:
طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ، قَدْ اءَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ، وَ اءَحْمَی مَوَاسِمَهُ، یَضَعُ مِنْ ذَلِکَ حَیْثُ الْحَاجَهُ إِلَیْهِ، مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ، وَ آذَانٍ صُمِّ، وَ اءَلْسِنَهٍ بُکْمٍ، مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَهِ، وَ مَوَاطِنَ الْحَیْرَهِ(1)
رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلم طبیبی است که برای معالجه بیماران خود در گردش است. داروهای او بهترین نوع درمان را انجام می دهد و آنجا که دارو سودی ندهد داغ او سوزان است و آن را بر دل هایی می نهد که از دیدن حق کورند و بر گوش ها و زبان هایی می گذارد که ناشنوا و گنگ هستند. با داروی خود دل های غفلت زده و حیت زده را شفا می بخشد.
دانشمندان باید از سیره نبوی صلّی الله علیه و آله و سلم پیروی کنند با وسایل روز و ارتباطات جمعی و رسانه ای به هر شکل ممکن و دل های غفلت زده و گرفتار حیرت را با آگاهی دادن شفا بخشند.
رسالت علمای دینی ادامه همان رسالت پیامبران است همان طور که آنان خسته نمی شدند و هماره به کار خود ادامه می دادند ایشان نیز باید با کار مداوم چه در حوزه قلم و چه در قسمت بیان و هر هنری که دارند مردم ناآگاه را از حقایق دینی مطلع کنند و در انجام مسئولیت سنگین خویش آرام نداشته باشد.
امام علیه السلام در خطبه شقشقیه همین رسالت را با بیانی رسا عنوان می فرمایند:
وَ الَّذِی فَلَقَ الحَبَّهَ، وَ بَرَاءَ النَّسَمَهَ لَوْ لا حُضُورُ الْحاضِرِ وَ قِیامُ الْحُجَّهِ بِوُجُودِ النّاصِرِ، وَ ما اءَخَذَ اللّهُ عَلَی الْعُلَماءِ اءَنْ لا یُقارُّوا عَلی کِظَّهَ ظالِم وَ لا سَغَبِ مَظلُومٍ لاْلَقْیْتُ حَبْلَها عَلی غارِبها(2)
سوگند به پروردگاری که دانه گیاه را در خاک شکافت و انسان را بیافرید اگر آن جمعیت زیاد حضور نمی یافتند و وجود جمعی یاری کننده نبود که حجت بر من تمام گردد و نبود پیمانی که خداوند تبارک و تعالی از علما و دانشمندان گرفته تا راضی نشوند بر سیری ظالم و گرسنه ماندن مظلوم هر آینه رشته شتر خلافت را بر کوهانش می انداختم.
امام علیه السلام تصریح می فرمایند که خداوند از علما و دانشمندان عهد گرفته که در مواقع مناسب رسالت خود را که یاری مظلومان است انجام دهند چه یاری بهتر از کمک فرهنگی و ارشاد خلق گمراه ناآگاه که بزرگ‌ترین ظلم در حق یک ملت گرفتن فرهنگ و دانش و فهم چگونه زیستن از آنهاست.
پی‌نوشت‌ها:
1- نهج البلاغه، خطبه 107
2- نهج البلاغه، خطبه 3
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
رسالت انبیاء و اولیای الهی دقیقا همین بود که مردم نادان را از جهل و بی خبری رهایی بخشند و نسبت به مبدا و معاد و فلسفه آفرینش آنان را آشنا کنند.
امام علیه السلام درباره پیامبر بزرگوار اسلام صلّی الله علیه و آله و سلم چنین می فرمایند:
طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ، قَدْ اءَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ، وَ اءَحْمَی مَوَاسِمَهُ، یَضَعُ مِنْ ذَلِکَ حَیْثُ الْحَاجَهُ إِلَیْهِ، مِنْ قُلُوبٍ عُمْیٍ، وَ آذَانٍ صُمِّ، وَ اءَلْسِنَهٍ بُکْمٍ، مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَهِ، وَ مَوَاطِنَ الْحَیْرَهِ(1)
رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلم طبیبی است که برای معالجه بیماران خود در گردش است. داروهای او بهترین نوع درمان را انجام می دهد و آنجا که دارو سودی ندهد داغ او سوزان است و آن را بر دل هایی می نهد که از دیدن حق کورند و بر گوش ها و زبان هایی می گذارد که ناشنوا و گنگ هستند. با داروی خود دل های غفلت زده و حیت زده را شفا می بخشد.
دانشمندان باید از سیره نبوی صلّی الله علیه و آله و سلم پیروی کنند با وسایل روز و ارتباطات جمعی و رسانه ای به هر شکل ممکن و دل های غفلت زده و گرفتار حیرت را با آگاهی دادن شفا بخشند.
رسالت علمای دینی ادامه همان رسالت پیامبران است همان طور که آنان خسته نمی شدند و هماره به کار خود ادامه می دادند ایشان نیز باید با کار مداوم چه در حوزه قلم و چه در قسمت بیان و هر هنری که دارند مردم ناآگاه را از حقایق دینی مطلع کنند و در انجام مسئولیت سنگین خویش آرام نداشته باشد.
امام علیه السلام در خطبه شقشقیه همین رسالت را با بیانی رسا عنوان می فرمایند:
وَ الَّذِی فَلَقَ الحَبَّهَ، وَ بَرَاءَ النَّسَمَهَ لَوْ لا حُضُورُ الْحاضِرِ وَ قِیامُ الْحُجَّهِ بِوُجُودِ النّاصِرِ، وَ ما اءَخَذَ اللّهُ عَلَی الْعُلَماءِ اءَنْ لا یُقارُّوا عَلی کِظَّهَ ظالِم وَ لا سَغَبِ مَظلُومٍ لاْلَقْیْتُ حَبْلَها عَلی غارِبها(2)
سوگند به پروردگاری که دانه گیاه را در خاک شکافت و انسان را بیافرید اگر آن جمعیت زیاد حضور نمی یافتند و وجود جمعی یاری کننده نبود که حجت بر من تمام گردد و نبود پیمانی که خداوند تبارک و تعالی از علما و دانشمندان گرفته تا راضی نشوند بر سیری ظالم و گرسنه ماندن مظلوم هر آینه رشته شتر خلافت را بر کوهانش می انداختم.
امام علیه السلام تصریح می فرمایند که خداوند از علما و دانشمندان عهد گرفته که در مواقع مناسب رسالت خود را که یاری مظلومان است انجام دهند چه یاری بهتر از کمک فرهنگی و ارشاد خلق گمراه ناآگاه که بزرگ‌ترین ظلم در حق یک ملت گرفتن فرهنگ و دانش و فهم چگونه زیستن از آنهاست.
پی‌نوشت‌ها:
1- نهج البلاغه، خطبه 107
2- نهج البلاغه، خطبه 3
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
