دانش اقتصادی، گام های طلایی برای رفع مشکلات اقتصادی خانواده است.
چکیده: زندگی انسان دوران مدرن با زندگی سنتی بسیار تفاوت دارد و این تفاوت به گونه ای باعث پیچیدگی زندگی در دنیای مدرن شده است. این پیچیدگی در شغل، کار و ... نیز هویداست. اقتصاد و خرج و درآمد یک دغدغه انسان دوران معاصر است. با توجه به تورم و شرایط اقتصادی کنونی می توان گفت «مسائل اقتصادی» گریبان بسیاری از خانواده ها را گرفته، طوری که مشکل مشترک بسیاری از افراد جامعه است.در ادامه مطلب به راه کارهایی برای حل مشکلات اقتصادی خانواده می پردازیم.
تعداد کلمات 1365 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه
تعداد کلمات 1365 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه
در این مطلب برآن هستیم به راه کارهای مدیریت اقتصادی یک خانواده بپردازیم و سعی بر این است به این پرسش که ذهن بسیاری را مشغول کرده است پاسخ دهیم:« با مشکلات اقتصادی خانواده چه کنم؟!» در ادامه به چند راهکار در این زمینه اشاره می کنیم، شاید بتوانیم با استفاده از آن ها میم مشکلات اقتصادی خانواده را حذف کنیم!
مدیریت گام اول حل مشکلات اقتصادی
اقتصاد خانواده تنها محدود به خانواده های مرفه و ثروتمند نیست. این علم برای اقشار کم درآمد که اتفاقاً دخل و خرجشان همخوانی ندارد، کاربردهای بیشتری خواهد داشت. از نکات قابل توجه در اقتصاد خانواده این است که افزایش درآمد لزوماً به معنی بهبود معاش خانواده نیست بلکه افزایش درآمد افزایش هزینه ها را در پی خواهد داشت و این مدیریت هزینه هاست که هنر گردانندگان اقتصاد خانواده را آشکار می کند.
فکر و بعد برنامه ریزی کنید
اصل دوم در شکوفایی اقتصاد خانواده «برنامه ریزی» است. برنامه ریزی اقتصادی خانواده ، اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت اقتصادی خانواده را مشخص می کند. اهداف باید قابلیت تحقق داشته باشند و در تعیین آن ها از خیال پردازی دوری شود. توان خود را بسنجیم و بعد از آن بر اساس آن برنامه ریزی کنید.
انتخاب، اهمیت بخشی و توزیع مناسب
اعضای خانواده دوست دارند بهترین نوع غذا را مصرف کنند، زیباترین لباس ها را بپوشند، در بهترین نقطه شهر و در بهترین منزل زندگی کنند، به طور مکرر سفر بروند و ... ولی واقعیت این است که فقط درصد کمی از خانواده ها قادر به تامین همه این خواسته ها هستند. درآمد یک خانواده متوسط فقط می تواند تعداد محدودی از این خواسته ها را برآورده کند؛ از این رو خانواده باید از میان خواسته های خود انتخاب به عمل آورد.
چگونگی توزیع منابع در دسترس خانواده، بین اعضای آن نیز بسیار مهم است. واضح است اگر یکی از اعضای خانواده قسمت بیشتری از درآمد خانواده را به خود اختصاص دهد، سهم کمتری برای دیگری می ماند. پس بهتر است فهرستی از خواسته های افراد خانواده تهیه کنید. انتخاب های ممکن را بنویسید. انتخاب ها را آنقدر با هم عوض کنید که به بهترین انتخاب با توجه به درآمدتان دست یابید. در این میان باید به اولویت های زندگی توجه کنیم و بر اساس چینش آن ها، انتخاب کنیم. در میان همان اولویت ها، باز هم انتخاب وجود دارد.
چگونگی توزیع منابع در دسترس خانواده، بین اعضای آن نیز بسیار مهم است. واضح است اگر یکی از اعضای خانواده قسمت بیشتری از درآمد خانواده را به خود اختصاص دهد، سهم کمتری برای دیگری می ماند. پس بهتر است فهرستی از خواسته های افراد خانواده تهیه کنید. انتخاب های ممکن را بنویسید. انتخاب ها را آنقدر با هم عوض کنید که به بهترین انتخاب با توجه به درآمدتان دست یابید. در این میان باید به اولویت های زندگی توجه کنیم و بر اساس چینش آن ها، انتخاب کنیم. در میان همان اولویت ها، باز هم انتخاب وجود دارد.
الف) برنامه ریزی برای اقتصاد خانواده
1. پس انداز کنید
در هر خانواده ای باید «پس انداز» وجود داشته باشد. بدون پس انداز، هیچ خانواده ای نخواهد توانست به کامیابی برسد.«پس انداز» تعدیل کننده هزینه ها، تضمین کننده آینده و نقطه اتکای خانواده است و به گونه ای می تواند بر آرامش روان اعضای خانواده بیفزاید.
2. انجام مشاوره های اقتصادی
در برخی موارد خانواده ها در مدیریت اقتصادی خود از توان لازم برخوردار نیستند و یا این که با مسائل و مشکلاتی مواجه می شوند که حل آن به تنهایی از عهده آنان بر نمی آید. امروزه منابع و مراجع بسیاری با موضوع اقتصاد خانواده وجود دارد.از منابع بالقوه اطلاعات و مشاوره می توان به دوستان و آشنایان، اقوام، اعضای خانواده، همکاران شغلی و... اشاره کرد.
3.روحیه همکاری بین اعضای خانواده
تعامل مناسب اعضای خانواده و همچنین اولویت بندی نیازهای اقتصادی سبب تقویت و سلامت اقتصاد خانواده می شود. نباید این طرز تفکر بین اعضای خانواده به خصوص فرزندان ایجاد شود که تنها پدر یا مادر خانواده مسئول حل مشکلات اقتصادی هستند.
در هر خانواده ای باید «پس انداز» وجود داشته باشد. بدون پس انداز، هیچ خانواده ای نخواهد توانست به کامیابی برسد.«پس انداز» تعدیل کننده هزینه ها، تضمین کننده آینده و نقطه اتکای خانواده است و به گونه ای می تواند بر آرامش روان اعضای خانواده بیفزاید.
2. انجام مشاوره های اقتصادی
در برخی موارد خانواده ها در مدیریت اقتصادی خود از توان لازم برخوردار نیستند و یا این که با مسائل و مشکلاتی مواجه می شوند که حل آن به تنهایی از عهده آنان بر نمی آید. امروزه منابع و مراجع بسیاری با موضوع اقتصاد خانواده وجود دارد.از منابع بالقوه اطلاعات و مشاوره می توان به دوستان و آشنایان، اقوام، اعضای خانواده، همکاران شغلی و... اشاره کرد.
3.روحیه همکاری بین اعضای خانواده
تعامل مناسب اعضای خانواده و همچنین اولویت بندی نیازهای اقتصادی سبب تقویت و سلامت اقتصاد خانواده می شود. نباید این طرز تفکر بین اعضای خانواده به خصوص فرزندان ایجاد شود که تنها پدر یا مادر خانواده مسئول حل مشکلات اقتصادی هستند.
زنان و مدیریت اقتصاد خانواده
زنان در مدیریت و برنامه ریزی الگوهای مصرفی در خانواده نقش اصلی را دارند و در جوامع سنتی این نقش در مسیر قناعت در خانواده پررنگ تر بود.در قدیم «مصرف» صرفاً یک رفتار اقتصادی بیان می شد به گونه ای که افراد غنی به لحاظ درآمد بالا، از کالاهای بیشتری هم استفاده می کردند، حال آن که امروزه مصرف وسیله ای شده که افراد شخصیت خود را با آن به دیگران نشان می دهند؛ در واقع مصرف به یک رفتار اجتماعی تبدیل شده است.
با توجه به جایگاهی که زن در خانواده به عنوان مادر و فردی که در انتقال ارزش های اخلاقی به نسل بعد موثر است، دارد، می تواند در اصلاح الگوی مصرف نقشی بسیار مهم داشته باشد.اگر در خانواده ای مصرف و استفاده از کالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشکل می شود. همان طور که نقش زن در جامعه سنتی در قناعت، بسیار چشمگیر بوده است، در جوامع مدرن هم در گرایش یا گرایش نداشتن افراد خانواده به مصرف گرایی بسیار موثر است.
با توجه به جایگاهی که زن در خانواده به عنوان مادر و فردی که در انتقال ارزش های اخلاقی به نسل بعد موثر است، دارد، می تواند در اصلاح الگوی مصرف نقشی بسیار مهم داشته باشد.اگر در خانواده ای مصرف و استفاده از کالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشکل می شود. همان طور که نقش زن در جامعه سنتی در قناعت، بسیار چشمگیر بوده است، در جوامع مدرن هم در گرایش یا گرایش نداشتن افراد خانواده به مصرف گرایی بسیار موثر است.
ب) به اندازه درآمد خود هزینه کنید
1.در حد درآمد خود خرج کنید
در حد درآمد خود خرج کردن به معنی آن است که خانه، خودرو و سطح زندگی شما مناسب با درآمدتان باشد. نباید بیش از یک سوم درآمد خود را به اجاره خانه اختصاص دهید. حدود یک دهم درآمد را برای مخارج خودرو و بنزین و بیمه آن درنظر بگیرید. بقیه را صرف صورت حساب ها و دیگر مخارج روزانه کنید. شاید این مطلب بدیهی به نظر برسد ولی اگر نگاهی به اطرافیان خود بیندازید افرادی را می بینید که با وجود درآمد کم و تنها برای داشتن یک موقعیت کاذب اجتماعی با اخذ وام و قرض، خودروهای گران قیمت سوار می شوند و در مناطق بالای شهر سکونت دارند و در مقابل از برخی نیازهای ضروری زندگی مانند تغذیه مناسب، آموزش، تفریح، سفر و... بی بهره اند.
2.شکرگزاری
شکر نعمت موجب ازدیاد روزی می شود. «از روزی پروردگارتان بخورید و شکر او را به جا آورید.»[1] «و پروردگارتان اعلام عمومی کرده است که اگر شکر کنید، حتماً روزی شما را افزون خواهم کرد و اگر ناسپاسی کنید قطعاً عذاب من سخت خواهد بود.»[2]
3.سحرخیزی و استغفار
بیداری سحر به ویژه در فاصله اذان صبح تا طلوع آفتاب، موجب افزایش روزی می شود. همچنین استغفار از گناهان و ترک معاصی موجب افزایش رزق می شود.«گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره آمرزنده است، تا بر شما از آسمان باران ملایم، پی در پی فرستد و شما را به وسیله مال و پسران یاری کند و برای شما باغ ها و نهرهای آب پدید آورد.»[3]
4.خوش خلقی با خانواده
خدای متعال برای آنانی که با اهل خانواده خود خوش خلقی می کنند روزی فراوان قرار داده است. امام صادق(علیه السلام) فرمودند:«هر کسی که خوب گرداند نیکی اش را بر اهل خانواده اش، روزی اش افزوده می شود.»[4]
5.صدقه دادن
یکی از بهترین راه ها برای افزایش روزی، صدقه دادن است. کلمه صدقه از «صدق» به معنای راستی است. آن چه که از روی صدق و راستی به نیازمندی داده می شود ، صدقه نام گرفته است. مقدار و کمیت صدقه مهم نیست، بلکه انگیزه و کیفیت آن اهمیت دارد؛ بنابراین انسان های تنگدست نیز امکان و فرصت صدقه دادن و بهره گیری از آثار معنوی و الهی آن را دارند. به علاوه این که صدقه صرفاً جنبه مادی ندارد، بلکه فردی هم که یک مسلمان را آموزش بدهد و یا پای درددل فردی بنشیند در واقع صدقه داده است.حضرت علی(ع) فرمودند: «رزق و روزی را به وسیله صدقه دادن از آسمان پایین بکشید.(افزایش دهید) » [5]
6.توکل و رضا
توکل به معنای به وکالت و سرپرستی گرفتن خدای متعال در کارهای خود است. بدون تردید همه چیز از اوست و جز او هیچ قدرت و نفوذی در عالم نیست. هر چه هست اسباب مادی است که او آفریده و در طول اراده اش قرار دارد؛ بنابراین بدون توکل به خدا پیروزی و سعادت آدمی ممکن نیست و خیر و برکتی در زندگی نخواهد بود. البته نباید به بهانه توکل به خدا از کار و تلاش دست کشید.
[2] . (ابراهیم/7)
[3] . (نوح/12-10)
[4] . (میزان الحکمه،ج4، ص117)
[5] . (میزان الحکمه، ج5، ص323)
در حد درآمد خود خرج کردن به معنی آن است که خانه، خودرو و سطح زندگی شما مناسب با درآمدتان باشد. نباید بیش از یک سوم درآمد خود را به اجاره خانه اختصاص دهید. حدود یک دهم درآمد را برای مخارج خودرو و بنزین و بیمه آن درنظر بگیرید. بقیه را صرف صورت حساب ها و دیگر مخارج روزانه کنید. شاید این مطلب بدیهی به نظر برسد ولی اگر نگاهی به اطرافیان خود بیندازید افرادی را می بینید که با وجود درآمد کم و تنها برای داشتن یک موقعیت کاذب اجتماعی با اخذ وام و قرض، خودروهای گران قیمت سوار می شوند و در مناطق بالای شهر سکونت دارند و در مقابل از برخی نیازهای ضروری زندگی مانند تغذیه مناسب، آموزش، تفریح، سفر و... بی بهره اند.
2.شکرگزاری
شکر نعمت موجب ازدیاد روزی می شود. «از روزی پروردگارتان بخورید و شکر او را به جا آورید.»[1] «و پروردگارتان اعلام عمومی کرده است که اگر شکر کنید، حتماً روزی شما را افزون خواهم کرد و اگر ناسپاسی کنید قطعاً عذاب من سخت خواهد بود.»[2]
3.سحرخیزی و استغفار
بیداری سحر به ویژه در فاصله اذان صبح تا طلوع آفتاب، موجب افزایش روزی می شود. همچنین استغفار از گناهان و ترک معاصی موجب افزایش رزق می شود.«گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره آمرزنده است، تا بر شما از آسمان باران ملایم، پی در پی فرستد و شما را به وسیله مال و پسران یاری کند و برای شما باغ ها و نهرهای آب پدید آورد.»[3]
4.خوش خلقی با خانواده
خدای متعال برای آنانی که با اهل خانواده خود خوش خلقی می کنند روزی فراوان قرار داده است. امام صادق(علیه السلام) فرمودند:«هر کسی که خوب گرداند نیکی اش را بر اهل خانواده اش، روزی اش افزوده می شود.»[4]
5.صدقه دادن
یکی از بهترین راه ها برای افزایش روزی، صدقه دادن است. کلمه صدقه از «صدق» به معنای راستی است. آن چه که از روی صدق و راستی به نیازمندی داده می شود ، صدقه نام گرفته است. مقدار و کمیت صدقه مهم نیست، بلکه انگیزه و کیفیت آن اهمیت دارد؛ بنابراین انسان های تنگدست نیز امکان و فرصت صدقه دادن و بهره گیری از آثار معنوی و الهی آن را دارند. به علاوه این که صدقه صرفاً جنبه مادی ندارد، بلکه فردی هم که یک مسلمان را آموزش بدهد و یا پای درددل فردی بنشیند در واقع صدقه داده است.حضرت علی(ع) فرمودند: «رزق و روزی را به وسیله صدقه دادن از آسمان پایین بکشید.(افزایش دهید) » [5]
6.توکل و رضا
توکل به معنای به وکالت و سرپرستی گرفتن خدای متعال در کارهای خود است. بدون تردید همه چیز از اوست و جز او هیچ قدرت و نفوذی در عالم نیست. هر چه هست اسباب مادی است که او آفریده و در طول اراده اش قرار دارد؛ بنابراین بدون توکل به خدا پیروزی و سعادت آدمی ممکن نیست و خیر و برکتی در زندگی نخواهد بود. البته نباید به بهانه توکل به خدا از کار و تلاش دست کشید.
منبع:
khorasannews.comبیشتر بخوانید :
اقتصاد خانواده چیست؟
اقتصاد در خانواده(1)
اقتصاد در خانواده(3)
پی نوشت :
[1] . (سباء/15)[2] . (ابراهیم/7)
[3] . (نوح/12-10)
[4] . (میزان الحکمه،ج4، ص117)
[5] . (میزان الحکمه، ج5، ص323)