بازی و رشد مهارتهای ذهنی و مغزی کودکان

مهارت برتری جانبی (غلبه جانبی مغز)

ارزیابی رشد برتری جانبی

الف- برتری دست‌ها:

از کودک می‌خواهیم که یک یا چند عمل زیر را انجام دهد و مشاهده می‌کنیم که با کدام دست این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد. دستی که بیش‌ترین فعالیت با آن انجام می‌شود، دست برتر کودک است.

1. یک توپ را پرتاب کند.
2. ساعت را کوک می‌کند.
3. یک میخ را می‌کوبد.
4. با قیچی کار می‌کند.
5. با مداد چیزی می‌نویسد.
 

ب- برتری چشم‌ها:

برای تشخیص برتری جانبی چشم‌ها از کودک می‌خواهیم اعمال زیر را انجام دهد و مشاهده می‌کنیم که با کدام چشم این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد. چشمی که بیش‌ترین فعالیت با آن انجام می‌شود، چشم برتر کودک است.
1. دیدن: یک مقوا که در مرکز آن یک سوراخ است جلو کودک را طوری می‌گیریم که وسط چشمان کودک باشد و از او می‌خواهیم چند قدم جلو بیاید و از سوراخ نگاه کند. این کار را می‌توان با سوراخ کلید در نیز انجام داد.
2. یک کاغذ را لوله می‌کنیم و به کودک می‌گوییم در آن نگاه کن. چه چیزهایی در آن می‌بینی؟
 

ج- برتری پاها:

برای تشخیص برتری جانبی پاها از کودک می‌خواهیم اعمال زیر را انجام دهد و مشاهده می‌کنیم که با کدام پا این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد. پایی که بیش‌ترین فعالیت با آن انجام می‌شود، پای برتری کودک است.
1. از کودک می‌خواهیم به توپی که با فاصله، جلوی او گذاشته‌ایم، ضربه بزند.
2. از کودک می‌خواهیم با پایش وسیله ای مثل توپ، صندلی کوچک و... را هدایت کرده تا به ما برساند.
 

د- برتری گوش‌ها:

برای تشخیص برتری جانبی گوش‌ها از کودک می‌خواهیم اعمال زیر را انجام دهد و مشاهده می‌کنیم که با کدام گوش این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد. گوشی که بیش‌ترین فعالیت با آن انجام می‌شود، گوش برتر کودک است.
1. ساعتی را روی میز می‌گذاریم و به اومی گوییم. ساعت را بردار و بگذار در گوشت ببین چه صدایی می‌دهد.
2. به کودک می‌گوییم گوش‌هایت را به سوراخ در بگذار ببین چه صداهایی از بیرون می‌آید.
 

تمرین‌هایی جهت بهبود برتری جانبی

1. تمرین حرکت‌های متقاطع
از کودک بخواهید که دست راستش را در حالی که پای چپش را کمی بالا می‌آورد به پای چپ بزند و برعکس یعنی دست چپ روی پای راست. سپس از او بخواهید که این کار را سریع‌تر انجام دهد.

2. لمس گوش و بینی
از کودک بخواهید دست راستش را روی بینی بگذارد و دست چپش را روی گوش راست، حالا به او بگویید: «آیا می‌توانی جای دست‌ها را عوض کنی؟». باید دست چپ روی بینی و دست راس روی گوش چپ باشد. سپس از او بخواهید که این کار را سریع‌تر انجام دهد.

3. بستن چشم غیر برتر
بعضی کودکان کلیه اندام‌هایشان راست برتر است اما ممکن است فقط چشم چپ برتر باشد. برای برطرف کردن این مشکل بهتر است روزی 10 الی 15 دقیقه چشم چپ را ببندید یا از عینک تیره ای استفاده کنید که فقط شیشه‌ی چشم چپش تیره باشد.

4. بازی‌های حرکتی
بازی‌هایی مثل اسکوتر، اسکیت، پینگ پنگ، فوتبال دستی، یک قل دو قل، توپ گرفتن و پرتاب کردن با دست برتر و غیره استفاده کرد.
 

مهارت 9: تجسم فضایی

منظور از تجسم فضایی، توانایی تصور سه بعدی اجسام واشکال در ذهن و هم چنین تصور قسمت‌های ناپیدای اجسام و درک نقش‌ها و طرح پیچیده در ذهن و ترسیم مجدد آن‌هاست. کودکانی که استعداد تجسم فضایی دارند می‌توانند شکل‌های سه بعدی یا پرسپکتیو را به خوبی ترسیم کنند، می‌توانند به خوبی جهت یابی کنند، با یک نگاه سریع تمام مسیر را در ذهن به یاد می‌سپارند، رابطه‌ی مکانی اشیا را نسبت به هم نشان می‌دهند، به بازی ماز علاقه مندند، با رعایت نسبت و مقیاس نقاشی می‌کشند.
این استعداد تا سنین 12- 18 سالگی به نقطه‌ی اوج می‌رسد.
افرادی که در این زمینه استعداد عالی دارند می‌توانند در مشاغلی از قبیل طراحی، معماری، طراحی داخلی، مهندسی، نقشه کشی و... به اوج برسند.
 

فعالیت‌هایی جهت رشد تجسم فضایی

1. کشیدن یک نقشه از خانه خود، کشیدن نقشه یک پارک
2. کشیدن نقشه ای از کلاس
3. دادن تصاویری به کودک تا او بتواند راه صحیح را انتخاب کند.
4. ماکت سازی با مقوا
5. هر آن چه را می‌توانی با گردی، سه گوش، چهارگوش و ... تجسم کن و بکش.
6. تکمیل قسمت‌های ناپیدای تصاویر
7. ایجاد تغییراتی در محیط کلاس در غیاب کودک و تشخیص تغییرات توسط کودک غایب.
8. در اتاق وسایل مختلفی مثل میز، چهارپایه و صندلی بگذارید و از کودک بخواهید از زیر و یا روی این موانع رد شود.
9. از کودک بخواهید کارهای زیر را انجام دهد:
پاهایت را باز کن، خودت را خم کن و از لای پاهایت به دور و بر نگاه کن.
کج شو و به دور و برت نگاه کن.
این حرکات باعث می‌شود تا کودک از زوایای مختلف اطراف خود را ببیند و باعث افزایش بینش فضایی کودک می‌شود.
10. مقداری روزنامه و مجله تهیه کنید و به کودک بگویید که قصد ساختن ماکت یک شهر یا اتاق یا یک خیابان را دارید. برای این کار باید وسایل مربوط به هر کدام را از روزنامه ببرید و در کنار هم قرار دهید. این کار باعث می‌شود تا کودک ارتباط یک موقعیت را به خوبی درک کند.
11. کودک را تشویق کنید برای قسمت‌های مختلف خانه، نشانه درست کند. برای حمام، دستشویی و... و آن را به قسمت‌های مختلف خانه وصل کنید.
12. یک کیسه پارچه ای و یک سینی تهیه کنید و از چندین وسیله مثل لیوان، قاشق، شانه، خودکار و... یک نمونه داخل سینی و یکی داخل کیسه قرار دهید. کودک را تشویق کنید وسایل داخل کیسه را لمس کند و نمونه آن را داخل سینی نشان دهد.


منبع : برگرفته از نرم افزار تربیت کودک؛ کاری از حوزه علمیه اصفهان
 

بیشتر بخوانید :
رشد فکری و ذهنی کودک
نقش بازی در رشد روانی – ذهنی کودکان
نقش بازی در رشد ذهنی کودک(2)
نقش بازی در رشد ذهنی کودک(3)