برای کودکان از چه چیزهایی سخن بگوییم؟

 کودکی دوران شروع یک زندگی آگاهانه است، شروعی برای یادگیری مستقیم.

ویژگی های دوران کودکی (سنین 7- 12 سالگی)

ویژگی های عاطفی کودکان (سنین 7 تا 12 سال)

1. سرکش و احساساتی اند. (یک نونهال 5 ساله تا حرفی را بهش بزنی، سریع گوش می کند، اما یک کودک 7 ساله سرکشی می کند و گوش به حرف نمی دهد).
2. به علت نوسانات عاطفی زود قهر و آشتی می کنند.
3. خود نما هستند (از تعریف و تمجید خوششان می آید، محتاج ستایش و تمجیدند و دوست دارند بیشتر به آنها توجه شوند و مرکز عواطف و احساسات شوند).
4. حالت تحکم آمیز دارند (حکم کردن هم برای آنها جالب نیست).
5. رقابت طلبند و اهل غلو در موارد رقابتی هستند.
6. زود، آزرده خاطر و دلسرد می شوند (اگه استادی اشتباهاتش را گوشزد کند، رنجیده می شود).
7. انفعالات عاطفی را از بزرگسالان تقلید می کنند (ما برای بچه ها یک الگوی به تمام معنا هستیم).
8. عواطف رنج آور و خوشحال کننده در تحریک عواطف او تأثیر دارد.
9. امنیت خاطر و نداشتن اضطراب از نیازهای ضروری این دوره است (تهدیدها او را دگرگون می کند)
10. از دست دادن تملکهای مادی در او ایجاد خشم می کند (اگر نتوانیم عدالت را برقرار کنیم او را رنجیده خاطر می کند).
11. از حالت چهره افراد علائم خشم و نگرانی و محبت را می فهمد.
12. محتاج مهر و محبت اند .
13. نوعاً در این سن موانع رسیدن به اهدافشان آنها را خشمگین می کند (همیشه دوست دارند موفق، ممتاز و کامیاب باشند).
14. قبول نشدن در جمع و دوستان کاملاً باعث اختلال شدید در روحیه اش می شود .

ویژگی های عقلی – ذهنی کودکان (سنین 7 تا 12 سال)

1. نام اشیایی را که می بینند، می آموزند (آموزش ها باید سمعی – بصری باشد).
2. مقاومت آنها در برابر تلقین کم است بدین معنا که ایشان تقلید پذیرند.
3. با آموزش به مفاهیم مختلف کنار می آیند (هر نکته ای را به آنها آموزش بدهیم، می پذیرند)
4. برای آموختن زبان هایی غیر از زبان مادری آمادگی کافی و لازم را دارند (به خصوص آموزش زبان عربی برای یادگیری قرآن)
5. با مشاهدات و تجربیات عینی به مفهوم علت پی می برند.
6. توجه او بیشتر به مناظر طبیعی جلب می شود.
7. قوه حافظه شان توسعه پیدا می کند (می توانند یکساله قرآن را حفظ کنند).
8. به معیارهای زیبایی بزرگسالان، گرایش بیشتری پیدا می کنند.
9. آهنگ رشد و اندیشه و استدلال سریعتر از مراحل قبلی است.
10. به جمع آوری اطلاعات علاقه نشان می دهند.
11. رابطه علت و معلولی را بدون هیچ استدلالی می فهمند.
12. رشد عقلی به سرعت در جهت آشنایی با مفاهیم موجود چه دینی و چه غیر دینی پیش می رود.

ویژگی های اجتماعی کودکان (سنین 7 تا 12 سال)

ویژگی های اجتماعی این دوره را می توان موارد زیر بیان کرد:

1. شخصیت او در تماس با دیگران تغییر می یابد و شکل می گیرد (تغییر شکل می دهد)
2. به غیر از والدین و مربیان دوستان نزدیکشان تأثیر زیادی در اجتماعی کردن شان دارند.
3. دوستی های این سن ثبات چندانی ندارد.
4. روح ایشان متعادل است ولی درعین حال با دیگران در رقابتند.
5. انتظارات و توقعات دیگران را می فهمند و به آنها جواب می دهند.
6. میان وابستگی، آزادی، فرمانبرداری و عصیان در حال نوسانند. (یعنی متحیرند و در انتخاب ها سخت می توانند انتخاب کنند و نیاز به کمک دارند)
7. این سن، سن رفاقت است و به همسالانشان بیشتر اهمیت می دهند.
8. در انتخاب دوست نظم، نظافت و خصوصیات شخصی آن دوست را ملاک قرار می دهند.
9. از رفتار غیر عادلانه به شدت نفرت دارند.
10. در این سن بیشتر و بهتر می توانند با انتقادها روبرو شوند.
11. در رفتار اجتماعی بین کودکی و بزرگسالی در نوسانند.

موضوعات متناسب با کودکان

در یک بررسی اجمالی آن موضوعاتی که برای کودکان (سنین 7- 12 سالگی) مفید است عبارتند از:

1. خدا و طبیعت: او باید با خالق خود به اندازه ای که می فهمد، آشنا شود و بهترین روش آموزش به کودکان در مورد خدا، استفاده از طبیعت و بیان نعمت هایی است که خدا به او و دیگران داده است.
2.  قرآن: قرآن کتابی است که از سوی خدای متعال برای هدایت انسان ها بر قلب پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل گردیده است. باید به کودک آموخت که آفریننده اش او را تنها نگذاشته و برای او رسیدن به سعادت را ترسیم کرده است. شاید یکی از گام های ابتدایی برای آشنایی کودکان با قرآن بیان داستان های قرآنی مناسب سن ایشان است.
3. دوستان : او باید بیاموزد که چگونه با دوستان خود ارتباط داشته باشد. حق و حقوق ایشان را به درستی بداند تا بتواند یک دوستی ماندگار را تجربه کند.
4. همسایه: برای داشتن فرزندان متعهد به قواعد اجتماع، لازم است از نزدیک ترین گروه ها به خانواده شروع کرد. یکی از این گروه ها، همسایه ها هستند که می تواند در این موضوع برای کودک گفت. عدم آزاررسانی به همسایه به وسیله ایجاد صدا با بازی کردن، عدم آشغال ریختن در کوچه و در جلوی خانه دیگران، احترام به حریم ایشان.
5. معلم و مربی: در این سن که شروع یادگیری در مدرسه است، لازم است او احترام به معلم و مربی را بیاموزد. یادگرفتن این احترام زمینه ساز رشدهای اخلاقی و علمی است
6. بازی: کودک باید بیاموزد که چه بازی های مناسب است و چه بازی های مناسب سن و جنس او نیست. باید یاد بگیرد هر بازی ای قوانین خود را دارد. باید یاد بگیرد برخی از بازی ها حاصل کار گروهی است و در کار گروهی است که می توان موفقیت را کسب کرد.
7. دروغ و راست: او باید بیاموزد راست و دروغ چیست؟ آثار راست گویی چیست و دروغ گویی چه ضررهایی دارد؟ او باید قصه راستگویان و دروغ گویان را بشنوند.
8. احترام و ادب: کودک باید بیاموزد که ادب چیست؟ نمونه های رفتارهای با ادب کدام است؟ چرا داشتن آدب سبب احترام می شود. باید بیاموزد چگونه به دیگران احترام بگذارد. او باید بیاموزد در مقابل بی ادبی دیگران چه واکنشی از خود نشان دهد
9. مهمان: یکی از موضوعاتی که به اجتماعی شدن کودک کمک می کند، آداب برخورد با مهمان است. کودک باید بیاموزد که در زمان داخل شدن مهمان چگونه برخورد کند، از ایشان چگونه پذیرایی کند، در نزد ایشان چه حرف ها و سخنانی را بیان کند، او باید بیاموزد که مهمان نباید پی به همه اسرار خانه ببرد. و ...
10. نظم و انضباط: این دو بخش جدایی ناپذیر از زندگی انسان است و باید از کودکی نظم و انضباط به انسان آموخته شود. اگر از همین دوران نظم و انضباط در کودک نهادینه شود می تواند موجب موفقیت او در ادامه زندگی او شود.
11. شکر و تشکر: باید بیاموزد که از چه کسانی باید تشکر کند، چرا تشکر کند، چگونه تشکر کند
12. داستان های اعتقادی: بهترین مطالب اعتقادی می تواند در قالب داستان های اعتقادی بیان شود. داستان از آن روی که تصویر سازی بر عهده کودک است می تواند موجب خلاقیت در او شود
13. شعر: شعرهای مناسب کودکان، شعرهایی است که دوطرفه باشد بدین معنا که بخشی از آن را ما بخوانیم و بخش دیگر را کودک اجرا کند.

بیشتر بخوانید :
هفت سال دوم زندگی – دوران تبعیت (1)
5 سال اول یعنی دوران طلایی تربیت
تربیت فرزند از تولد تا 14 سالگی
تکامل روانی - جنسی کودکان «از 6 تا 12 سالگی»