اهمیت برنامه ریزی برای اوقات فراغت نوجوانان

 مدیریت اوقات فراغت نوجوان، یعنی رها کردن جسم و روح او از آسیب های دوره نوجوانی.
 

چکیده: اوقات فراغت بخش مهمی از زندگی انسانها را تشکیل می دهد. اگر برای نوجوان برنامه ای مشخص برای گذراندن مفید این اوقات نداشته باشیم، این بی برنامگی سایر جنبه های زندگی را به طور چشمگیری تحت شعاع خود قرار می دهد و فساد انگیز است . با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 775 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

 

تعطیلات زیاد و بی برنامه، در عین حال که باعث احساس سرگردانی و بلاتکلیفی برای نوجوانان می شود، به تدریج باعث سرخوردگی و یأس آنان شده، موجب می شود آنان به کنج خلوت و انزوا پناه ببرند و راهی برای مشغولیت خود بجویند. این مشغولیت، در بسیاری از موارد به انحرافات جنسی و از جمله «خودارضایی» منجر می شود. .
والدین باید با برنامه ریزی و پر کردن اوقات فراغت فرزندان و با برنامه هایی همچون کلاس خط، خیاطی، گلدوزی، آشپزی، شنا و رایانه، جلوی انحراف اخلاقی را  سد کرده، فرزندان خود را یاری نمایند.
 

نوجوانی که برای اوقات فراغت و حتی تمام ایام زندگی خود برنامه ریزی دارد، از عزت نفس و حرمت بالایی برخوردار است. بهره مندی از خودارزشمندی، در سنین نوجوانی اهمیت بسیاری دارد و نوجوان را از انحراف نگه می دارد؛ زیرا کسی که خودش را شخصی ارزشمند و دارای موقعیت اجتماعی می داند و احساس می کند برای جامعه مفید است، هرگز این عظمت را با کارهای ضداخلاقی تباه نمی سازد.
موریس روزنبرگ[1] یکی از روان شناسان، خاطرنشان می کند: «یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در رشد حرمت خود و شخصیت نوجوان، این است که تا چه حدی با دیگران و محیط اجتماعی سازگاری دارد، و تا چه حدی از مقبولیت و محبوبیت برخوردار است».[2] نوجوانی که کاری مفید دارد، از مقبولیت و محبوبیت بیشتری برخوردار است. بنابراین، خودارزشمندی بیشتری نیز دارد. بندورا[3] (۱۹۸۹) می گوید: آن دسته از افرادی که به سبب موفقیت، به تحسین و تمجید از خود می پردازند، به احتمال بیشتری به حرمت خودبالا و پایدار دست می یابند و از انحرافات مصون می مانند.
در روایات رسیده از امامان معصوم (علیهم السلام) با توجه ویژه ای به غنیمت شمردن لحظات عمر و فرصت جوانی شده است. حضرت علی (علیه السلام) در روایتی می فرمایند: «شدیدترین و سخت ترین غصه ها به خاطر از دست دادن فرصت های عمر خواهد بود.»[4]

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «بر استفاده و بهره بری از مدت عمر و جوانیت، حریص تر از نگهداری پول و سرمایه مادی باش».[5]
در این دو حدیث شریف که از دو انسان معصوم و باعظمت رسیده است، به قدردانی از جوانی و اوقات گران بهای عمر سفارش و توصیه شده است. این احادیت هشدار می دهند: جوانی و فرصت ارزشمند زندگانی با سرعت در حال گذر است و باید از آن استفاده مطلوب نمود و با ایجاد اشتغال و برنامه ریزی در زندگی و غنیمت شمردن فرصت های خود را از آفات بیکاری رها ساخت؛ زیرا بیکاری و نداشتن برنامه در زندگی، آفات بسیاری دارد و علاوه بر به انحراف کشاندن انسان، او را از رشد اجتماعی و معنوی باز می دارد. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) در این زمینه می فرمایند: «کسی که برای صلاح و راحتی دنیا و آخرت خود تلاش نکند، مورد غضب پروردگار است و کسی که بیکار و بدون برنامه است، انسان شایسته ای نیست.»[6]

حضرت على (علیه السلام) درباره آفات بیکاری و نداشتن برنامه برای اوقات فراغت، می فرمایند: القلب الفارغ یبحث عن السوء والید الفارغة تازة إلى الاثم،[7] ذهن و قلب انسان اگر رها و بدون برنامه باشد، به وسوسه های بد و شیطانی گرفتار می شود و اگر فعالیت های جسمانی و بدنی در انسان دچار رکود و تنبلی شود، راه برای ارتکاب گناهان باز خواهد شد.»
در این حدیث حضرت علی (علیه السلام) توصیه و سفارش می کنند اگر می خواهید به دام گناه و انحراف نیفتد، اوقات فراغت و بیکاری خود را پر کنید و ذهن و جسم خود را به فعالیت مند و ارزشمند مشغول سازید.
 
منبع: کتاب «با دخترم (راه کارهایی برای والدین و مربیان دختران نوجوان)»
نویسنده: علی احمدپناهی و داود حسینی
 

پی نوشت :
[1] . Maurice Rosenberg
[2] . اسماعیل بیابانگرد، روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان، ص ۱۲۱.
[3] . Bandura.
[4] . قال علی (علیه السلام): أشد الغصص فوت الفرص (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۷، ص444، ح ۱5۵۰۳).
[5] . قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) : کن على عمرک أشح منک علی درهمک ودینارک (همان، ج۱، ص539، ح ۱۳۸۹۰).
[6] . ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 17، ص 146.
[7] . همان، ج 20، ص 302.