سعادت آن است که رسیدن آن هیچگونه پشیمانی نداشته باشد.
چکیده: در واقع خوشبختی در چیست؟ به طور کلی می توان گفت خوشبختی همان حس «رضایت» است ، هم رضایت خدا از انسان ، هم انسان از خدا. همان رضایت دو جانبه و دو طرفه . بنابر این می توان با تلاش به راحتی به خوشبختی و سعادت رسید.
تعداد کلمات 1153 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه
تعداد کلمات 1153 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه
مقدمه
تشکیل خانواده و ازدواج مراحل مهم در زندگی اند که نه تنها برای زن و شوهر بلکه برای نسل های بعد تاثیر گذار است.
پیامبر اکرم(ص) فرمود:«هیچ بنایی در اسلام از ازدواج در نزد خدا محبوب تر نیست.»[1]
اما در مرحله بعد باید به سعادت و حس خوشبختی در خانواده پرداخت ،که واقعیت خوشبختی چیست؟آیا در این دنیای پر فراز و نشیب ممکن است کسی خوشبخت باشد؟
پیامبر اکرم(ص) فرمود:«هیچ بنایی در اسلام از ازدواج در نزد خدا محبوب تر نیست.»[1]
اما در مرحله بعد باید به سعادت و حس خوشبختی در خانواده پرداخت ،که واقعیت خوشبختی چیست؟آیا در این دنیای پر فراز و نشیب ممکن است کسی خوشبخت باشد؟
خوشبختی در چیست؟
از هر کسی سوال شود : آرزوی شما چیست؟پاسخ می دهد :خوشبختی.
اما خوشبختی از دیدگاه هر کس به چه معناست؟ آیا همگان خوشبختی را در یک چیز می بینند؟ آیا همه در خانواده حس خوشبختی و سعادت دارند؟
ابتدای سخن خود را از فرموده ای از حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آغاز می کنیم که در این باره می فرمایند:«أربَعٌ مِنَ السَّعادَةِ ، فَالأربَعُ الَّتى مِنَ السَّعادَةِ الْمَرأَةُ الصّالِحَةُ و َالْمَسکَنُ الْواسِعُ و َالْجارُ الصّالِحُ وَ الْمَرکَبُ الْبَهىُّ
چهار چیز از خوشبختى انسان است: همسر خوب، خانه بزرگ، همسایه خوب و سوارى نیکو است.»[2]
همسر خوب
همانطور که خواندید از نظر پیامبر اکرم (ص)همسر خوب از موارد خوشبختی است ، از آن نظر که انسان با توجه به شرایط زندگی خود به مرحله ای از بلوغ عقلی می رسد که می تواند تشکیل خانواده دهد ، در اینجا چقدر پسندیده است که از شرایط موجود استفاده کند و دارای همسری نیکو شود و به فرد به آرامش خاطر و روحی می رسد که می تواند کاملا آنرا حس کند ، و این می تواند از خوشبخی های انسان محسوب شود که نقش مهمی در سعادت انسان دارد ، اما اگر همین شخص شرایط کامل و بلوغ عقلانی ازدواج را داشته باشد و با مشکلاتی روبرو شود و نتواند به هدف برسد دارای استرس و تشویش شده و حس سر خوردگی در زندگی به او دست می دهد و حتی برای آینده ی او هم خطر ساز است و نا امیدی و کمبودی که در عمق وجودش دارد را شاید بتواند با ظاهری برعکس نشان دهد ولی در واقع حس خوشبختی آن دارای خلأ است .
خانه بزرگ و سوارى نیکو
خانه بزرگ و سواری نیکو می تواند به نکته تلاش برای زندگی بهتر اشاره کند که این تلاش خود می تواند باعث ایجاد خوشبختی و حس خوب در اجتماع و خانواده شود ، چرا که خانه بزرگ و مابقی آسودگی های زندگی حاصل تلاش های بسیاری است که الان به دست آورده و این خود می تواند خانواده را از تشنج های مالی که خود باعث از هم پاشیدگی کانون خانواده می‌شود دور کند و احساس امنیت را به خانواده هدیه دهد.
همسایه خوب
ارزش داشتن همسایه خوب و بى آزار بر کسى پوشیده نبوده و نمى توان آن را انکار کرد چراکه از یک طرف بناى آفرینش انسان بر اساس زندگى جمعى از سوى پروردگار عالم نهاده شده است که انسان‌ها بدون استثنا، از مدد و یارى یکدیگر هیچوقت بى نیاز نبوده و بدون همکارى همنوعان خود ادامه زندگى برایشان میسّر نیست. از طرف دیگر لازمه زندگى جمعى در کنار هم بودن است. لذا جامعه اى که از انسان‌ها تشکیل مى شود، باید در کنار هم باشند تا بر مشکلات زندگى پیروز شوند و معنى در کنار هم بودن، همان همسایگى است که از همسایه‌هاى دور و نزدیک تشکیل می‌شود.
اما خوشبختی از دیدگاه هر کس به چه معناست؟ آیا همگان خوشبختی را در یک چیز می بینند؟ آیا همه در خانواده حس خوشبختی و سعادت دارند؟
ابتدای سخن خود را از فرموده ای از حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آغاز می کنیم که در این باره می فرمایند:«أربَعٌ مِنَ السَّعادَةِ ، فَالأربَعُ الَّتى مِنَ السَّعادَةِ الْمَرأَةُ الصّالِحَةُ و َالْمَسکَنُ الْواسِعُ و َالْجارُ الصّالِحُ وَ الْمَرکَبُ الْبَهىُّ
چهار چیز از خوشبختى انسان است: همسر خوب، خانه بزرگ، همسایه خوب و سوارى نیکو است.»[2]
همسر خوب
همانطور که خواندید از نظر پیامبر اکرم (ص)همسر خوب از موارد خوشبختی است ، از آن نظر که انسان با توجه به شرایط زندگی خود به مرحله ای از بلوغ عقلی می رسد که می تواند تشکیل خانواده دهد ، در اینجا چقدر پسندیده است که از شرایط موجود استفاده کند و دارای همسری نیکو شود و به فرد به آرامش خاطر و روحی می رسد که می تواند کاملا آنرا حس کند ، و این می تواند از خوشبخی های انسان محسوب شود که نقش مهمی در سعادت انسان دارد ، اما اگر همین شخص شرایط کامل و بلوغ عقلانی ازدواج را داشته باشد و با مشکلاتی روبرو شود و نتواند به هدف برسد دارای استرس و تشویش شده و حس سر خوردگی در زندگی به او دست می دهد و حتی برای آینده ی او هم خطر ساز است و نا امیدی و کمبودی که در عمق وجودش دارد را شاید بتواند با ظاهری برعکس نشان دهد ولی در واقع حس خوشبختی آن دارای خلأ است .
خانه بزرگ و سوارى نیکو
خانه بزرگ و سواری نیکو می تواند به نکته تلاش برای زندگی بهتر اشاره کند که این تلاش خود می تواند باعث ایجاد خوشبختی و حس خوب در اجتماع و خانواده شود ، چرا که خانه بزرگ و مابقی آسودگی های زندگی حاصل تلاش های بسیاری است که الان به دست آورده و این خود می تواند خانواده را از تشنج های مالی که خود باعث از هم پاشیدگی کانون خانواده می‌شود دور کند و احساس امنیت را به خانواده هدیه دهد.
همسایه خوب
ارزش داشتن همسایه خوب و بى آزار بر کسى پوشیده نبوده و نمى توان آن را انکار کرد چراکه از یک طرف بناى آفرینش انسان بر اساس زندگى جمعى از سوى پروردگار عالم نهاده شده است که انسان‌ها بدون استثنا، از مدد و یارى یکدیگر هیچوقت بى نیاز نبوده و بدون همکارى همنوعان خود ادامه زندگى برایشان میسّر نیست. از طرف دیگر لازمه زندگى جمعى در کنار هم بودن است. لذا جامعه اى که از انسان‌ها تشکیل مى شود، باید در کنار هم باشند تا بر مشکلات زندگى پیروز شوند و معنى در کنار هم بودن، همان همسایگى است که از همسایه‌هاى دور و نزدیک تشکیل می‌شود.
خوشبختی در قرآن
در این باره از نظر قرآن می توانیم اینگونه بیان کنیم که خوشبختی در«رضایت»است ؛هم رضایت خدا از انسان ، و هم رضایت انسان از خدای خود.[3]
سوالی که اینجا مطرح می شود این است که منظور رضایت خدا از انسان و رضایت انسان از خدا چیست؟
خدا از انسان زود راضی می شود[4]به شرط اینکه انسان از وظایف خود در برابر خدا آگاه باشد و به آنها عمل کند و به این موضوع اعتقاد داشته باشد که اگر خداوند چه وظایفی که در برابر خود ،چه وظایفی که برای انسان در برایر همنوعش تعین کرده است باز هم برای به کمال و سعادت رسیدن خودش است نه برای خود خداوند. برای مثال نماز و روزه و... هم برای سهادت و آرامش انسان است و هم خدمت به مردم وخیر خواهی و رعایت حقوق دیگران هم در نهایت باعث آرامش خود انسان می شود.
سوالی که اینجا مطرح می شود این است که منظور رضایت خدا از انسان و رضایت انسان از خدا چیست؟
خدا از انسان زود راضی می شود[4]به شرط اینکه انسان از وظایف خود در برابر خدا آگاه باشد و به آنها عمل کند و به این موضوع اعتقاد داشته باشد که اگر خداوند چه وظایفی که در برابر خود ،چه وظایفی که برای انسان در برایر همنوعش تعین کرده است باز هم برای به کمال و سعادت رسیدن خودش است نه برای خود خداوند. برای مثال نماز و روزه و... هم برای سهادت و آرامش انسان است و هم خدمت به مردم وخیر خواهی و رعایت حقوق دیگران هم در نهایت باعث آرامش خود انسان می شود.
نقش رضایت در خوشبختی
حتما در دور و اطراف تان افرادی را می‌شناسید که به رغم متأهل بودن و داشتن زندگی به ظاهر موفق و توام با آرامش، مدام به شما توصیه می‌کنند ازدواج نکنید و در دام ازدواج نیفتید که موجب سلب آسایش تان می‌شود. باید دانست بسیاری از افراد با وجود متأهل بودن، رضایت چندانی از زندگی ندارند؛ در حالی که در گذشته این روال وجود نداشت.
اما این حس خوشبختی به خصوصیات اخلاقی هر فرد هم بستگی دارد ، مثلا کسانی هستند که وقتی به یک آرامش و خوشبختی یا به یک هدف خود می رسند احساس رضایت و خورسندی به آنها دست می دهد و برای رسیدن به اهداف سعی تلاشی بیشتر دارند و هیچگاه نا امید نمی شوند و به خاطر اینکه خواسته های خود را به یکباره به دست نیاوردند اعصاب خود را به هم نمی ریزند و حتی شکر گزار خداوند می شوند و از تلاش برای زندگی بهتر داشتن دست بر نمی دارند.
استاد مطهری معتقد است که سعادت آن است که رسیدن آن هیچگونه پشیمانی نداشته باشد.
چه خوب است که جوانان برای شروع زندگی به این مسائل توجه داشته باشند که حس واقعی خوشبختی و سعادت در آن پشیمانی نیست ، برای مثال زمانی که دو فرد بعد ازدواج با هم زندگی را شروع می کنند و حس خوبی را تجربه می کنند که آنرا خوشبختی می دانند ولی عمرش کوتاه بوده و بعد مدتی پشیمان می شوند و زندگی را از هم می پاشند، در واقع این حس اگر به معنای واقعی کلمه خوشبختی باشد ، هرگز در آن برگشت و پشیمانی جای ندارد و با راهکار های طرفین حس سعادت و آرامش در زندگی می تواند همچنان جریان پیدا کند و هیچگاه به جدایی ختم نشود .
اما این حس خوشبختی به خصوصیات اخلاقی هر فرد هم بستگی دارد ، مثلا کسانی هستند که وقتی به یک آرامش و خوشبختی یا به یک هدف خود می رسند احساس رضایت و خورسندی به آنها دست می دهد و برای رسیدن به اهداف سعی تلاشی بیشتر دارند و هیچگاه نا امید نمی شوند و به خاطر اینکه خواسته های خود را به یکباره به دست نیاوردند اعصاب خود را به هم نمی ریزند و حتی شکر گزار خداوند می شوند و از تلاش برای زندگی بهتر داشتن دست بر نمی دارند.
استاد مطهری معتقد است که سعادت آن است که رسیدن آن هیچگونه پشیمانی نداشته باشد.
چه خوب است که جوانان برای شروع زندگی به این مسائل توجه داشته باشند که حس واقعی خوشبختی و سعادت در آن پشیمانی نیست ، برای مثال زمانی که دو فرد بعد ازدواج با هم زندگی را شروع می کنند و حس خوبی را تجربه می کنند که آنرا خوشبختی می دانند ولی عمرش کوتاه بوده و بعد مدتی پشیمان می شوند و زندگی را از هم می پاشند، در واقع این حس اگر به معنای واقعی کلمه خوشبختی باشد ، هرگز در آن برگشت و پشیمانی جای ندارد و با راهکار های طرفین حس سعادت و آرامش در زندگی می تواند همچنان جریان پیدا کند و هیچگاه به جدایی ختم نشود .
نتیجه
به طور کلی خوشبختی به معنای رسیدن به رضایت دو جانبه است: رضایت خدا از انسان و رضایت انسان از خدا و آنچه که پروردگار برای او پسندیده است و در همان حال تلاش کردن برای رسیدن به وضعیت بهتر.
به این ترتیب دست‌یابی به خوشبختی هم آسان است هم مقدور،تنها به اراده و تلاش انسان بستگی دارد.
نویسنده : سید روح الله حسین پور
پاورقی:
[1]وسائل الشیعه،ج۱۴،ص۱۳
[2]مکارم الاخلاق،ص۱۲۶
[3]با بهره گیری از آیات آخر سوره مبارکه فجر:«یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربّک راضیه مرضیه.» و نیز آیه ۲۳مجادله و همچنین آیه ۸ سوره بینه
[4]«یا سریع الحساب»دعای کمیل، فراز پایانی
به این ترتیب دست‌یابی به خوشبختی هم آسان است هم مقدور،تنها به اراده و تلاش انسان بستگی دارد.
نویسنده : سید روح الله حسین پور
پاورقی:
[1]وسائل الشیعه،ج۱۴،ص۱۳
[2]مکارم الاخلاق،ص۱۲۶
[3]با بهره گیری از آیات آخر سوره مبارکه فجر:«یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربّک راضیه مرضیه.» و نیز آیه ۲۳مجادله و همچنین آیه ۸ سوره بینه
[4]«یا سریع الحساب»دعای کمیل، فراز پایانی
بیشتر بخوانید :
راه‌هایی برای رسیدن به خوشبختی
راز خوشبختی چیست؟
دیدگاه های گوناگون درباره خوشبختی
احساس رضایت از زندگی و احساس خوشبختی
منابع :
کتاب پیام نیکبختی، دکتر محمد مهدی اصفهانی
قرآن
مفاتیح
دستورات و برنامه زندگی،سید محمد تقی مقدم
