راهکارهایی برای رضایت از زندگی (بخش چهارم)

 

یکی از چیزهایی که ممکن است شما را ناراحت و افسرده سازد، نداشتن اموال ذخیره شده است. وجود پشتوانه مالی در حد معقول آن، اشتباه نیست. ولی اگر ذخیره قابل انتظارتان را ندارید و یا حتی هیچ ذخیره ای ندارید، نگران نباشید. به این واقعیت باور داشته باشید، که فقط آنچه را مصرف می کنید، مال شما است نه آنچه را ذخیره می کنید! امام علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: ای فرزند آدم! هر آنچه را بیش از مصرف خودت به دست آورده باشی، در حقیقت خزانه دار آن برای دیگری هستی.[32]
این چه آسایشی است که باید مالی را جمع کرد و مصرف نکرد. آیا این آسایش آور است یا زجرآور؟ نه تنها نباید از فراوان نبودن مال ناراحت بود، بلکه باید خرسند باشیم که زحمت جمع کردن نگهداری کردن مال دیگران را بر عهده نگرفته ایم.

اکنون به خوبی می توان حکمت قناعت را فهمید. اگر روزی تقسیم شده و تضمین شده است و اگر حریص بودن بر آن نمی افزاید و اگر فقط آنچه را مصرف می کنیم روزی ما بوده است، پس بهتر است به آنچه خداوند می فرستد بسنده کنیم و راضی باشیم. این یعنی قناعت کردن. کلید رضایت از زندگی در قناعت است. اگر به آنچه تعیین شده، راضی باشید، آرامش خواهید یافت. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می فرماید: آگاه باشید برای هر کس روزی ای هست که به ناچار به او خواهد رسید. پس اگر کسی به آن راضی باشد، مایه برکت او شده و زندگی اش را توسعه می دهد و کسی که به آن راضی نباشد، مایه برکت او نخواهد شد و موجب توسعه زندگی اش نخواهد گشت.[33] صفای زندگی شما در قناعت است. اگر از زندگی رنج می برید، ببینید آیا فردی قانع هستید یا نه؟ لقمان حکیم این گونه به فرزندش درس زندگی می دهد: به آنچه خدا قسمت تو کرد قانع باش تا زندگی ات با صفا شود.[34]امام علی ـ علیه السلام ـ نیز می فرماید: از میان مردم، انسان آسوده کسی است که قانع باشد.[35] این جمله حضرت را هیچ گاه فراموش نکنید که قناعت لذت زندگی است.[36]
 

کسانی که ارتباط های سالم و سازنده ای با دیگران دارند، از نشاط، شادابی و آرامش بیشتری برخوردارند. امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: برای هر چیزی چیز دیگری هست که موجب آسایش آن می شود و انسان مؤمن با برادر مؤمن خود احساس آرامش می کند، همان گونه که پرنده با همانند خود احساس آسودگی می کند.[37]
آنچه معاشرت با دیگران را لذت بخش می سازد، «انس و همدمی» است. انس و الفت، زندگی شما را از خشکی و شکنندگی خارج می سازد و به آن گرما و لطافت خاصی می بخشد. امام صادق ـ علیه السلام ـ «مونس موافق» را یکی از عوامل لذت بخش زندگی و موجب آسایش روانی می داند. وقتی از ایشان پرسیدند: مونس موافق کیست؟ فرمود: همسر شایسته، فرزند صالح و همنشین صالح.[38]
بخش بزرگی از آرامش زندگی شما در این است که با خانواده خودتان و دوستان تان و با فامیل خودتان رابطه خوبی داشته باشید. خداوند میان همسران مودت و رحمت قرار داده است.[39] و لذا همسر مایه آرامش است. فرزندان شما گل های خوشبویی هستند که می توانید از با آنها بودن احساس فرح بخشی پیدا کنید. ارتباط با فامیل یا صله رحم نیز نقش مؤثری در بهداشت روانی شما خواهد داشت و به همین جهت مورد تأکید زیاد دین قرار گرفته است. بنابر این مسأله ارتباط با دیگران و معاشرت سالم را دست کم نگیرید. نگویید مشکل دارم و نمی توانم. اتفاقاً یکی از راه حل های مشکل شما همین است. با دیگران باشید و از در کنار آنان بودن لذت ببرید تا آسایش و آرامش را تجربه کنید.
 

آیا به این فکر کرده اید که وطن شما کجا است؟ شما از دیار خاک نیستید و در این خاکستان غریب و تنها هستید. گاهی چنان بی قرار می شوید که هیچ چیز حتی ثروت و فرزند و فامیل دل شما را ارضاء نمی کند و باز هم بهانه می گیرد؛ بهانه کسی را می گیرد. «من ملک بودم و فردوس برین جایم بود» این دل تا به اصل خودش وصل نشود، آرام نمی گیرد. خدا، وطن شما و مهم ترین و اساسی ترین نیاز شما است. اگر خدا نباشد، زندگی سرد و آزار دهنده خواهد بود. خداوند متعال در تبیین همین حقیقت می فرماید؛ هر کس از یاد من روی گرداند، تحقیقاً زندگی سختی خواهد داشت.[40] آگاه باشید که دلها با یاد خدا آرام می گیرد.[41]
اینجاست که فلسفه راز و نیاز، دعا و مناجات مشخص می شود خدا بهترین مونس، همدم و همراز انسان است. به قول امام علی ـ علیه السلام ـ یاد خدا مایه جلای سینه ها و آرامشدلها است.[42] روح جدا افتاده شما، نیاز به ارتباط، با منبع خود دارد. بدون این ارتباط پژمرده و افسرده می گردد و نماز بهترین جلوه این ارتباط است نماز بخوانید و ارتباط خودتان را با خدا گرم تر و صمیمی تر کنید.
خداوندا! کیست که حلاوت محبت تو را چشید و دیگری را به جای تو برگزید و کیست که با تو انس گرفت و روی از تو برگرفت.[43]

منبع : رضایت از زندگی، ص 1 - 19؛ عباس پسندیده

پی نوشت ها
[1] غرر الحکم، ح8935، شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20، ص 271، ح 137.
[2] عوالی اللالی، ج4، ص 61، ح11.
[3] جامع الاخبار، ص517، ح1464.
[4] غرر الحکم، ح4060.
[5] همان، ح 4058.
[6] نهج البلاغه، حکمت 69.
[7] انسان در جستجو معنا، ص 4.
[8] عیون الحکم و المواعظ، ص349.
[9] غرر الحکم، ح8694.
[10] همان، ح1896.
[11] همان، ح 9064.
[12] همان، ح8293.
[13] نهج البلاغه، نامه 31.
[14] ر.ک: غرر الحکم، ح4912.
[15] عیون الحکم و المواعظ، ص 424.
[16] الخصال، ج1، ص 73.
[17] بحار الانوار، ج73، ص 81.
[18] تحف العقول، ص 263.
[19] غررالحکم، ح4585.
[20] بحار الانوار، ج75، ص 368.
[21] ر.ک: قرآن کریم، سوه حجر، آیه 88.
[22] بحار الانوار، ج71، ص 348.
[23] کافی، ج8، ص 243.
[24] صحیح مسلم، ج4، ص 275.
[25] اعلام الدین، ص 280.
[26] حف العقول، ص 14.
[27] امالی صدوق، ص 56.
[28] من لا یحضره الفقیه، ج4، ص 386.
[29] غرر الحکم، ح 10561.
[30] نهج البلاغه، حکمت 126.
[31] من لا یحضره الفقیه، ج4، ص 395.
[32] نهج البلاغه، کلمات قصار 192.
[33] اعلام الدین، ص 342.
[34] قصص الانباء، ص 195، ح 244.
[35] غرر الحکم، ح624.
[36] تاریخ یعقوبی، ج2، ص 321.
[37] اختصاص، ص 30.
[38] الخصال، ص 284.
[39] ر.ک: سوره روم/ 21.
[40] سوره طه / 124.
[41] سوره رعد / 28.
[42] غرر الحکم، ح 5165.
[43] بحار الانوار، ج94، ص 148.