به کودک خود محبت کنید (بخش اول)

مهم‌ترین عامل ایجاد امنیت روانی، جلب اعتماد کودک، توجه به نیازهای روانی کودک و تأمین آن‌ها است.

به کودک خود محبت کنید

برای پدر و مادر شناخت نیازهای جسمی فرزندان شان آسان است. مثل: تغذیه، تهیه لباس های گرم و خنک به هنگام سرما و گرما و تنظیم ساعت های خواب درزمان مناسب. ولی نیاز های روحی و احساسی کودک ممکن است مشخص نباشد. سلامت روانی کودک اجازه می دهد تا بچه ها خوب تفکر نمایند، پیشرفت اجتماعی داشته و ضمن داشتن خلاقیت که لازمه آن تشویق و کمک پدر و مادر می باشد، مهارت های جدید را به خوبی بیاموزند. علاوه بر این ها داشتن دوستان خوب و شنیدن کلمات و جمله های تشویق آمیز از جانب بزرگسالان برای کمک به پیشبرد اعتماد به نفس و ایجاد عزت نفس مهم بوده و نگرش او را نسبت به زندگی بهبود می بخشد.

نخستین شرط تامین سلامت روانی کودک یا نوجوان، احساس امنیت روانی است . تعلیم و تربیت کودک یا نوجوان باید در یک محیط امن صورت پذیرد و بدون احساس آرامش و امنیت، تمام تلاش‌ها و اقدامات تربیتی، عقیم و بی‌اثر خواهد بود.  از این رو تمام تلاش پدر و مادر مسئول باید بر این اصل مبتنی باشد که فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش باشد. 

 هر یک از اعضای خانواده شما به‌ویژه فرزند یا فرزندان شما باید در خانه احساس امنیت روانی کنند، به خانواده احساس وابستگی و تعلق نمایند و کانون خانواده را بهترین و امن‌ترین محل بدانند.  اگر فرزند شما کار نادرستی انجام داد، هیچ‌گاه به او نگوئید: « دوستت ندارم» ، « تو دیگر پسر یا دختر من نیستی»  یا « من دیگر مادر یا پدر تو نیستم». این‌گونه برخوردها و بیان این گونه جمله‌ها هیچ کمکی به اصلاح رفتار کودک شما نمی‌کنند بلکه موجب سرخوردگی او شده، امنیت روانی او را مختل کرده در نتیجه سلامت روانی او را به خطر می‌اندازد . در مقابل می‌توانید در فضای محرمانه و صمیمانه و با دلیل، نادرستی آن رفتار را برای کودک توضیح دهید و به‌ طور مشخص بگوئید:  « من این رفتار خاص را دوست ندارم و دلیل آن هم این است».

مهم‌ترین عامل ایجاد امنیت روانی، جلب اعتماد کودک، توجه به نیازهای روانی کودک و تأمین آن‌ها است. اگر نیازهای روانی کودک تأمین نشوند، آسیب‌های جبران ناپذیری بر او وارد می‌شود . بنابر این شناخت نیازهای کودک از بدو تشکیل نطفه و ایجاد فضای امن و بدون اضطراب در دوران جنینی و سپس ایجاد فضای مناسب در دوران شیرخواری از اهمیت خاصی برخوردار است. در هر حال همواره توصیه می‌شود بین خود و کودک تان فضائی ایجاد کنید تا کودک بتواند آزادانه، احساسات، افکار، اضطراب‌ها و نگرانی‌های خود را بدون احساس ترس از طرد شدن، با شما در میان گذارد.  همواره عزت نفس و کرامت انسانی کودک را حفظ کنید.
یکی از دلایل احتیاج انسان به خانواده این است که خانواده ضمن تامین نیازهای روانی و عاطفی فرد، کانونی آرامش بخش برای انسان محسوب می‌شود . در بررسی علل ناهنجاری‌های رفتاری کودکان معمولاً ملاحظه می‌شود این کودکان اغلب احساس ناامنی، تنهائی، بی‌دفاعی و بی‌پناهی می‌کنند . بنابراین ایجاد امنیت عاطفی و روانی به منزله بهترین و مقدماتی‌ترین راه حل و درمان برای آن‌ها به‌شمار می‌رود.  بدانید که رشد و بالندگی در فضائی فاقد فشار روانی و عوامل تهدید کننده تحقق می‌یابد.

در این اصل برخی از ویژگی‌های کودکی که احساس امنیت روانی می‌کند در مقایسه با کودکی که احساس ناامنی روانی می‌کند به اختصار ذکر می‌شود:

ویژگی‌های کودکی که احساس امنیت روانی می‌کند:

• کودک، خود را پذیرفته است و خود را قبول دارد.
• کودک، خود را باور کرده است و هویت خود را می‌شناسد.
• کودک، به‌ خود اعتماد دارد و به دیگران اعتماد می‌کند.
• کودک، مسئولیت رفتار خود را می‌پذیرد و دیگران را مقصر نمی‌داند.
• کودک، مثبت می‌اندیشد و به توانائی‌ها و ناتوانائی‌های خود آگاهی دارد.
• کودک، خود تصمیم‌گیر، خود رهبر، مستقل و خلاق است.
• کودک، از اراده‌ای راسخ برخوردار است و توسط واعظ درونی هدایت می‌شود.
• کودک، احساس آرامش درونی و خود ارزشمندی می‌کند.

 ویژگی‌های کودکی که احساس نا امنی روانی می‌کند:

•  کودک، بهانه‌گیری می‌کند و خطاهای خود را نمی‌پذیرد و آن‌ها را به‌عهده دیگران می‌گذارد.
•  کودک، دچار عدم اعتماد به نفس است و در پذیرش خود مشکل دارد.
• کودک، به دیگران اعتماد ندارد و با دیگران نمی‌تواند ارتباط برقرار کند.
•  کودک، همواره به دنبال تایید این یا آن است.
• کودک، دیگران را عامل ناکامی و شکست خود می‌داند.
•  کودک، فردی متکی و وابسته است و از دیگران کورکورانه پیروی می‌کند.

ادامه دارد...

منبع : موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم اسلام

بیشتر بخوانید :
محبت کردن به کودکان ؛ چرا و چگونه؟ (بخش اول)
محبت کردن به کودکان ؛ چرا و چگونه (بخش دوم)
رو ش ها و میزان ابراز محبت به فرزند
اهمیت نیازهای عاطفی در دوران کودکی
محبت به کودک
محبت والدین به فرزندان
آیا می دانید محبت کردن بهترین راه تربیت است؟
محبت والدین به فرزندان