اصولی کاربردی ارتباط با نوجوان (بخش اول)

محترم شمردن نوجوان، احترام به شخصیت و حقوق او، توجه به نیازهای همه جانبه او و پذیرش او همانطور که هست از مهمترین اصول برقراری ارتباط است.

مقدمه

خانواده‌ای ، خانواده سالم و پویا نامیده می شود که بین اعضای آن خانواده (بین پدر ومادر و بین پدر و فرزندان و بین مادر و فرزندان) ارتباطات سالم و سازنده برقرار باشد. والدین یعنی پدر و مادرهای توانا کسانی هستند که علاوه برداشتن دانش و اطلاعات در حوزه کودک و نوجوان، مهارت استفاده از این دانش را هم بلدند که چگونه باید از این دانش و اطلاعات شان استفاده کنند. ما غالبا یا نسبت به بچه ها عشق داریم یا قدرت. در حالی که اصل مهم می گوید شما باید عشق توام با اقتدار داشته باشید یعنی در عین مهربان بودن و صمیمیت و پذیرا بودن مقتدر هم باشید، جاهایی هم لازم است شما اقتدار و قانون را داشته باشید.
والـدین بایـد از شـیوه هـا و راهکارهـای مناسـب در برقراری ارتباط با فرزنـدان آگـاهی داشـته باشـند. بـرای مثـال در دوران کـودکی بـا محبت کردن، بازی کردن و... می توان به کـودک شخصـیت داد و بـا ایجـاد امنیـت روحی و روانی ارتباط مؤثری با او برقرار کرد، در حالیکه در دوران نوجوانی وضع به گونه ای دیگر است و با ایجاد عزت نفس، تقویـت اعتمـاد بـه نفـس و ... مـی تـوان زمینه های رشد و کمال نوجوان را فراهم نمود و راه ارتباط با او را فراهم کرد.

مهمترین اصول و مهارت های ارتباطی والدین با نوجوانان به شرح زیر می باشد.

1ـ اصل برآورده نمودن نیازهای پایه

نوجوان مثل بقیه افراد نیازهای اولیه ای دارد که این نیازهای اولیه همان نیازهای جسمانی و فیزیولوژیک آنهاست. در این سن چون همزمان با هم رشد جسمانی و احساسی را با هم تجربه می کنند و نیز نسبت به دنیا هویت پیدا می کنند و جهان بینی شان هم شکل می گیرد. این نیازها همزمان می شود و به همین دلیل والدین باید تنها نکته ای که به یاد داشته باشند« به اندازه، بجا و بموقع نیازشان را برآورده کنند.» یعنی آن طور نیست که من بخواهم به نوجوانم یاد بدهم که وقتی هوس چای می کند باید صبرکند تاپدر بیاید. آنقدر سطح هیجان نوجوان بالاست که اگر قرار است به بچه های کوچک بگوییم این چای باید دم بکشد راحت تر قبول می کنند؛ اما برای نوجوان، چون یک شخصیت مستقل تعریف کردیم دیگر متوجه نمی شود الان که من گرسنه ام چرا مامان می گوید صبرکن تا بابا بیاید پس باید پشت صبر کن! دلایل منطقی داشته باشد.
بنابراین نیازهای اولیه (نیازهای جسمانی و فیزیولوژیکی) باید به موقع، به اندازه و بجا ارضاء شوند.

2ـ اصل ایجاد امنیت روانی

خانواده، مهم‌ترین کانون تأمین‌کننده نیازهای روانی فرزند است. ما باید خانه و خانواده را مهم‌ترین کانون تامین‌کننده نیازهای روانی یک نوجوان بدانیم چرا؟ چون در این سن به دلیل اینکه مستقل می‌شوند خیلی راحت(یا تحت تاثیر محیط اند یا دوست دارند با هم سن و سال‌هاشان باشند و دوست دارند وقت بیشتری را در بیرون از خانه بگذرانند. پس باید اصل ما این باشد که اینقدر فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش و حتی جذابیت باشد. من با نوجوانم حرف مشترکی داشته باشم من با نوجوانم شوخی کنم، من نوجوانم را دعوت کنم بیا نظر بده. «ما می خواهیم برویم تعطیلات هفته آینده مسافرت؛ سرعین برویم یا کوهرنگ. اینکار را انجام بدهیم یا آن کار را یا چیدمان خانه یکنواخت شده تو فکر می کنی چه تغییری باید بدهیم؟ همه اینها باعث می شود که او امنیت روانی داشته باشد.
تمام تلاش پدران و مادران مسئول و آگاه، باید بر این اصل باشد که فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش باشد.

3ـ اصل محبت

اساس یک رابطه سالم و درست میان شما و فرزندتان محبت کردن و دوست داشتن (مبادله مهر و عطوفت) است. ما غالبا فکر می کنیم ما محبت را می دهیم اما محبت یک مبادله دو طرفه است! مهر و عطوفت را می‌دهیم. مهر و عطوفت می گیریم دوست می‌داریم. دوست مان می‌دارند. خیلی وقت ها نوجوان فقط تشنه یک نگاه محبت آمیز تان است. چرا؟ چون در کودکی بچه ها فقط کلام ما را متوجه می شوند هر چه به سن نوجوانی می روند. اتفاقاٌ کلام ما کمتر تأثیر دارد. آنها به حرکات، رفتار، اعمال ما نگاه می کنند توجه و محبت شما به نوجوان از طریق کلام و غیر کلام تان تقویت کنندة مثبت است. ما برای زمان آینده سرمایه‌گذاری و سپرده می کنیم. برای زمانی که نوجوانی و هیجاناتش را پشت سر گذاشت.
فرزند ما در دوره چوانی در عین رشید بودن رعنا بودن به والدین خود احترام می گذارد. جلو پای پدر برمی خیزد مادرش را درست خطاب می کند تصمیماتی که می گیرد آنها را در جریان می گذارد. به آنها احترام می گذارد؛ این رفتار و اعمال در اصل سرمایه‌گذاری بوده است که والدین او در دوران کودکی و نوجوانی انجام دادهاند. یک نگاه محبت‌آمیز یا یک نوازش مهربانانه بزرگترین معجزه را می‌کند و رفتار فرزندتان را به سوی خلاقیت، خیر و نیکی تغییر جهت می‌دهد. بی شک توجه و محبت کردن، یک نیاز اساسی روانی و یک تقویت کننده مثبت است.

4ـ اصل پذیرش و احترام

مهم‌ترین مسئله این است که فرزند نوجوان شما بداند شما او را همانطوری که هست پذیرفته اید. خیلی وقت ها فکر می کنند پذیرش ما به آنها کم شده است و این هم به دلیل مستقل شدن آنهاست؛ یعنی آنها بزرگ شده‌اند. چون به بلوغ رسیده اند. چون بعضی از کارهایی انجام می دهند که نشانه باوغ آنهاست و مستقل شدن.
خلاصه چون بعضی از رفتارهایی که انجام می دهند، پذیرش ما نسبت به آنها کم شده است. بنابراین در آن شرایط ما باید به آنها حس محترمانه بودن بدهیم و به آنها بگوییم آنها قابل احترامند و به آنها بگوییم ما هم سن و سال شما بودیم این شرایط را درک کردیم. یادم‌‌ می آید من هم دختر نوجوانی بودم به ظاهرم اهمیت می‌دادم یعنی در جهت زمان بودن او قدم برمی‌داریم تا مسئله عادی شود و بداند ما او را همانطور که هست پذیرفته‌ایم. دومین چیزی که وجود دارد شخصیت‌ اوست و بداند که برای ما قابل احترام است اگر از قبل به او آقا و خانم خطاب نمی‌کردیم. از این پس او را خانم یا آقا صدا کنیم. ودلیل این را هم بگوییم تو دیگه برای خودت مردی شدی. تو دیگه برای خودت خانمی شدی. و حق و حقوقش را به او بگوییم. به او بگوییم تو می توانی اظهارنظر کنی. تو اگر مخالف نظری هستی، می توانی بگویی. از این به بعد اصول ارتباط درست را به او یاد می دهیم. تو می توانی در مورد خواسته ات صحبت کنی. تو می توانی نیازت را بیان کنی. یا تو می توانی در مورد احساست صحبت کنی. دوباره در مورد نیازهایت صحبت می کنیم و او را همانطور که هست پذیرش بپذیریم.
اینها همه چهار نکته اصل پذیرش و احترام را می گوید. که این اصل پذیرش و احترام زمینه ساز پذیرش و احترامی است که قرار است در آینده او برای من داشته باشد. بنابراین محترم شمردن نوجوان، احترام به شخصیت و حقوق او، توجه به نیازهای همه جانبه او و پذیرش او همانطور که هست از مهمترین اصول برقراری ارتباط است.

ادامه دارد ....

منبع : سایت خبر گزاری صدا وسیما

بیشتر بخوانید :
مهارت برقراری ارتباط با نوجوانان
نحوه برقراری ارتباط خانواده با نوجوانان
10 اشتباه رایج والدین در برخورد با نوجوانان
چگونگی ارتباط با فرزندان نوجوان
راهکارهای اساسی در برخورد با نوجوان