ازدواج سفید یا سیه بختی زن و مرد

یکی از مسائلی که امروزه به شدت بنیان خانواده و تشکیل آن را مورد ضربه و آسیب قرار داده است، ازدواج سفید است که به نوعی از همباشی^[1] گفته می شود که زن و مرد بدون ازدواج با هم زندگی می‌کنند و رابطه جنسی دارند و کارهای مربوط به خانواده بر دوش هر دو نفر است ولی آنچه در آن دیده نمی شود نوع رسمی قانونی، عرفی و شرعی این پیوند است.
به نوعی در ازدواج سفید زن و مرد، چارچوب های دینی و قانونی و حتی عرف اجتماع خویش را از بین برده و برای در کنار هم بودن هیچ چارچوبی را نمی پذیرند.

در ایران دو تعریف متفاوت از ازدواج سفید وجود دارد:

 در نظر این افراد، ازدواج سفید به هر نوع رابطه آزاد میان زن و مرد اطلاق نمی شود، بلکه منظورشان از آن زندگی مشترک بدون ازدواج سنتی است. در باور ایشان، زن ومرد در این نوع ازدواج، همه لوازمات ازدواج را در زندگی مشترکشان دارند و چیزی که در آن نیست، آداب، فرهنگ و قوانین معمول ازدواج است!
این افراد مشکلات جدی اقتصادی اعم ازگرانی، مشکل مسکن، بیکاری، عدم تناسب درآمد و هزینه را علت عدم ازدواج سنتی خویش نمی دانند بلکه زن و مرد در این نوع ازدواج به جای پذیرش قوانین سنتی و شرعی جامعه خویش به دنبال جعل قوانین ساده و مورد رضایت خویش هستند. به گونه ای این نوع ازدواج بر آن است که ساده سازی ای در قوانین و فرهنگ زندگی مشترک پدید بیاورد.
عدم آزادی زن در برابر شوهر، آزادی بی حد و حصر شوهر که در مقابل محدودیت های زن در زندگی را به همراه دارد، از بین رفتن آرزوهای زن در زندگی مشترک، عدم استقلال زن، مسئولیت های مالی سنگین بر دوش مرد، تشریفات هزینه بردار ازدواج، مهریه، نفقه زن و فرزند و به طور کلی همه قوانین سخت گیرانه و تبعیض آمیز حاکم بر زندگی مشترک، عامل روی آوردن جوانان به ازدواج سفید است.
در نهایت پیشنهاد این افراد این است که باید فرهنگ و قوانین ازدواج، تغییرات بنیادینی را بر خود بپذیرد.[2]
با مطالعه نظرات موافقان ازدواج سفید به راحتی می توان فهمید که عدم آگاهی از فلسفه ازدواج، مهریه، نفقه و ... باعث شده است که این افراد موارد بیان شده را به عنوان آسیب های ازدواج سنتی فرض کنند. در اصل منظور ایشان، از ازدواج سنتی همان ازدواجی است که بر اساس شرع شکل می گیرد. چرا که ازدواج سنتی در ایران بر اساس، مبانی اسلامی شکل می گیرد و ازدواج ایرانی، ازدواجی جدای از شرع و قانون اسلامی نیست.
منتقدان به ازدواج های شرعی، برخی از آسیب های تغییر سبک زندگی (همچون تجمل گرایی و اسراف) را به اشتباه از آسیب های ازدواج شرعی دانسته اند. تشریفات بی حد و حساب، تجمل گرایی، جهیزیه و سیسمونی های سنگین، مواردی است که خود دین از شاکیان آن می باشد و اینها فاصله زیادی از ازدواج شرعی و سنتی ایران دارد.
نمی توان با بیان این آسیب ها، ازدواج شرعی ای که بنیانش بر عقلانیت، انسانیت، کرامت بخشی به زن و مرد، مسئولیت بخشی، به کمال رسانیدن زن و مرد، می باشد را زیر سئوال برد.

با توجه به ساختاری که در ازدواج سفید، زن و مرد در کنار هم قرار می گیرند، می توان این آسیب ها را برای این نوع از همباشی بیان کرد:
1.عدم تعهد و وفاداری: زن و مردی که خارج از هر چارچوب شرعی، قانونی و عرفی در کنار هم قرار گرفته اند، تعهدی بر حفظ این رابطه ندارند. بر اساس آمارهای بیان شده، طول مدت این ازدواج، حدود یک تا سه سال است که نشان از عدم ماندگاری این نوع از ازدواج است. آنچه زن و مرد از کنار هم بودن می خواهند، یک تعهد و وفاداری است که در این نوع از ازدواج که به اشتباه ازدواج نامیده شده است، نمی توان این پایبندی را دید.
2. خیانت جنسی زوجین به یکدیگر: زن و مردی که برای ازدواج خود هیچ چارچوبی را قبول نکرده اند، در حفظ این رابطه نیز چارچوبی را قبول نمی کنند. هر دو برای رسیدن به آزادی با ازدواج های مرسوم جنگیدند تا این آزادی و استقلالشان از بین نرود. پس این آزادی و استقلال باید در روابط جنسی هم حاکم باشد. زن و مرد هر کدام می تواند در روابط جنسی نیز آزاد باشد. از همین روی در این نوع از ازدواج، خیانت زناشویی امری رایجی است.
3. نگاه نادرست به ازدواج: فلسفه ازدواج، مهریه، نفقه و ... مواردی است که در این نوع ازدواج بدان توجه نمی شود. نگاه نادرست به ازدواج، از جمله آسیب های این نوع از ازدواج است. ارتباط میان زن و مردی که قرار است از این ارتباط رشد کنند، به سعادت برسند، کمال را تجربه کنند، به ناگاه با تغییر نگاه سخیفانه به آن از بین می رود و رابطه ای شکل می گیرد که دیگر در آن رشد نیست، سعادت کودکی است که در طفولیتش به راحتی به کنار نهاده می شود.
ازدواج بنیانی است که در دین دارای قداست خاصی است. میان فرد متاهل و مجرد در دین تفاوت های بسیاری است که نشان از جایگاه ازدواج در دین است. ولی این قداست، کرامت و ارزش در ازدواج سفید یافت نمی شود، چرا که ارکان آن از جمله عقد، ارتباطات درست مالی، عاطفی و وراثتی در آن نیست.
4. عدم اعتبار اجتماعی: ارتباط هایی که خارج از عرف یک اجتماع شکل می گیرد، مورد سرزنش و طرد اجتماعی قرار می گیرد. هر نوع رفتاری که خلاف هنجارهای اجتماعی باشد، حمایت های اجتماعی را از دست می دهد. زن و مردی که خارج از هنجارهای اجتماعی در کنار هم قرار گرفته اند، نمی توانند حمایت عاطفی و... را از سوی خانواده های خود و نیز اجتماعی که در آن زندگی می کنند، را به سمت خود جلب کنند.
از همین روی یکی از آسیب های ازدواج سفید، طرد اجتماعی است.
5. آسیب های روانی زن: با جدایی زن ومرد در ازدواج سفید، آن طرفی که بیشتر از همه آسیب می بیند، زن است. با بالا رفتن سن زن، دیگر آن زیبایی های قبل را ندارد که بتواند وارد رابطه دیگری شود و مردی را در کنار خویش داشته باشد.
6. بی هویتی فرزندان: با طول عمر کوتاهی که برای این نوع از ازدواج ها هست، فرزندی در آن شکل نمی گیرد و اگر هم فرزندی قدم به عرصه وجود بگذارد، هویتش نامشخص و بی اعتبار است. در شناسنامه اش کسی نقش پدر و مادری را برای او ایفا نمی کند. چرا که ازدواج پدر و مادر او در هیچ جا ثبت قانونی نشده است. این عدم هویت آثار روانی و اجتماعی بسیاری به همراه دارد که نوشتار مفصل دیگری را می طلبد.
مواردی که بیان شد، برخی از آسیب های قابل پیش بینی «ازدواج سفید» است که می توان با کنکاش و جستجوهای بیشتر، آسیب های دیگری را نیز برای این نوع از ازدواج بیان کرد.  

---