تاثیر تغذیه در درمان پرفشاری خون

فشارخون بر مبنای عوامل ایجادکننده آن به دو گروه تقسیم می شود: پرفشاری خون اولیه( که فاقد هر گونه تغییرات ارگانیک قابل اثبات می باشد) و پرفشاری خون ثانویه (که تحت تأثیر بیماری های کلیوی، اختلالات غدد درون ریز و تغییرات بیمارگونه رگ های بدن و ... ایجاد می گردد)

گسترده ترین علایم بالینی در پرفشاری خون عبارتند از:
احساس فشار و سردرد، خستگی و احساس افت قدرت و توانایی و سرگیجه. در صورتی که پرفشاری خون به مدت طولانی و بدون تشخیص و درمان ادامه یابد، احساس درد در نواحی قلب، تنگی نفس در مواقع پیاده روی سریع بخصوص در سربالایی ها و یا بالا رفتن از پله ها و یا حمل اشیای سنگین ایجاد می گردد.
 

1. وراثت: وجود پرفشاری خون در پدر و مادر و یا هردوی آنها و یا سایر خویشاوندان نزدیک.
2. سن: به موازات افزایش سن خطر بروز و وقوع پرفشاری خون بالا می رود.
3. جنس: مردها معمولاً بیشتر از خانم های غیر یائسه در معرض ابتلا به پرفشاری خون قرار دارند. ولی بعد از یائسگی خطر ابتلا به پرفشاری خون در هر دو جنس یکسان می باشد.
4. نژاد: سفید پوستان در مقایسه با سیاه پوستان کمتر به پرفشاری خون مبتلا می گردند.
لازم به یادآوری است داشتن یک یا دو مورد از عوامل نام برده شده در بالا، دلیل ابتلای حتمی شما به پرفشاری خون نبوده و تنها هشداری است برای اینگونه افراد، که در صورت بی احتیاطی در قبال عوامل قابل کنترل ایجادکننده پرفشاری خون، از شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری برخوردار هستند.
 

1. چاقی: به موازات افزایش وزن، خطر ابتلا به پرفشاری خون نیز به طور چشمگیر افزایش می یابد بخصوص اگر چربی ناشی از زیاده روی در مصرف خوراکی ها، در ناحیه شکم انباشته شود.

2. ترشح بیشتر انسولین: تحت تأثیر پرخوری و ریزه خواری و به موازات بالا رفتن وزن، گیرنده های انسولین حساسیت خود را از دست داده و مرتبا به مقدار ترشح و انباشتگی انسولین در جریان خون افزوده می شود و به علت انباشتگی مایعات و عدم دفع سدیم، موجبات پرفشاری خون فراهم می شود.

3. سدیم: در حالی که نیاز به سدیم ضروری برای بدن محسوب می گردد، با مصرف 3 2 گرم نمک، این نیاز تأمین می گردد. ولی متأسفانه به علت عادات غلط و تغذیه ای نامناسب، ذائقه اغلب ما نمک بیشتری را طلب می نماید و با استفاده از نمکدان سر سفره، با پاشیدن نمک در غذاهای خود، مقدار مصرف خود را باز هم بالاتر می بریم. به علاوه مصرف
تنقلات حاوی نمک مثل چیپس، بادام شور، چوب شور، پفک، بادام زمینی، انواع تخمه ها، سس، خیارشور، کلم شور، ترشی ها، رب ها، سوسیس و کالباس، گوشت ها و ماهی های دودی، انواع پنیرها، کنسروها، تردکننده های گوشت، ادویه های مرکب، (کاری، سویا سس) چاشنی های آماده برای درست کردن سالاد، منجر به دریافت سدیم بیشتر می شود. که این مصرف بالای سدیم خود در ایجاد پرفشاری مؤثر است. به این نکته باید توجه کرد که، سدیم در ترکیب طبیعی اغلب مواد غذایی مصرفی وجود دارد و به مواد غذایی فرآوری شده نیز برای طعم دادن و یا به منظور نگهداری بیشتر و افزودن به زمان ماندگاری آنها نمک اضافه می شود.

4. کشیدن سیگار: از ابعاد مختلفی بر افزایش پرفشای خون تأثیرگذار می باشد.

5. عصبانیت: هر نوع عصبانیتی، تغییراتی را در سطح هورمون های مختلف بدن ایجاد می نماید که باعث پرفشاری خون می گردد و این موضوع در افرادی که عصبانیت، ناامیدی و سرخوردگی ها را در درون خود سرکوب و نگهداری می نمایند، اثرات مخرب و مضاعفی در بالا بردن سطح فشار خون از خود باقی می گذارد.

6. شیوه زندگی: عدم تحرک و ورزش، عامل تحلیل عضلات و موجب پرفشاری خون تلقی می گردد.
 

1. کاهش مصرف چربی ها به حداقل ممکن و استفاده بیشتر از روغن های حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع با یک باند دوگانه (مثل روغن زیتون) و یا چند باند دوگانه (مثل روغن های نباتی مایع ذرت، بادام زمینی، هسته انگور، آفتابگردان).
2. کاهش مصرف گوشت قرمز و گوشت مرغ و در عوض ماهی به جای آنها مصرف شود (به صورت کباب شده، فرپز یا بخارپز) توجه داشته باشید سرخ کردن ماهی از ارزش درمانی آن می کاهد.
3. افزایش مصرف سیر و پیاز در تهیه مواد خوراکی و یا به صورت خام مثلاً نصف پیاز در روز و یک حبه سیر رنده شده در هر وعده غذایی.
4. افرادی که نمی توانند نمک به مقدار زیاد مصرف کنند می توانند با استفاده از سبزیجات معطر و ادویه جات گوناگون، طعم و مزه دلخواه خود را تأمین و میزان نمک مصرفی را کاهش دهند.
بدین منظور می توان از موادی مانند: سیر، ریحان، پیاز، فلفل قرمز، جعفری، شوید، زنجبیل، فلفل سیاه، خردل، برگ بو، آب لیمو، نارنج، ماست کم چربی، زعفران، آویشن، پودر جوزهندی، ترخون، اکلیل کوهی و زیره استفاده نمود.
5. همه سبزیجات و میوه ها بسیار ارزشمند می باشند ولی در میان میوه ها، سیب، پرتقال، گریپ فروت، آلو، انگور و موز و در بین انواع سبزیجات، مصرف کرفس، هویج و گوجه فرنگی در کاهش شدت پرفشاری خون بسیار مؤثر می باشد. سبزیجات دیگر نیز با دارا بودن فیبر و موادی نظیر پتاسیم، منیزیم، ویتامین C و کلسیم در کاهش فشارخون از ارزش خاصی برخوردار می باشند.

منبع : مجله پیام زن؛ خرداد 1388 - شماره 207