تقویت حافظه از طریق تغذیه

هر یک از ما با افزایش سن، بخشی از حافظه کوتاه مدت خود را از دست می‌دهیم و در خود احساس ضعف و پیری می کنیم. 
سوالی که شاید برای شما هم پیش بیاید این است که ما چگونه می‌توانیم راهی پیدا کنیم تا بتوانیم از این معضل در امان باشیم یا اینکه خطرش را کمتر کنیم؟
یکی از مباحث خیلی مهم در تقویت حافظه مبحث تغذیه است که معمولا مورد توجه قرار نمی‌گیرد یا اینکه خیلی کم به آن رسیدگی می‌شود. 
فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ. پس انسان باید به خوراک خود بنگرد.(1)  
غذاهای وجود دارند که برای حافظه مضر هستند و باعث ضعف در یادگیری و زمینه ساز آلزایمر و فراموشی می‌شوند. ما در این نوشتار می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که چه غذاهای برای تقویت حافظه مفید هستند. 

نکته: گذشت زمان شما را فرسوده تر و پیر تر می‌کند و حافظه شما در خطر فرسودگی قرار می‌گیرد اگر تغذیه درست نداشته باشید، اما اگر بدانید که چه غذاهای برای شما مفید است و باعث تقویت حافظه می‌شود را استفاده کنید، دیگر نگران این نخواهید بود که حافظه شما با گذشت زمان فرسوده شود، چون شما دائما با غذا های مقوی در حال تقویت آن هستید. 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «  به بخورید که ذهن را می افزاید؛ سنگینی سینه را از بین می برد و فرزند را زیبا می کند.»(2) 
پیامبر خدا{صلّی الله علیه و آله و سلّم} به حضرت امام علی(علیه‌السلام) فرمودند: یا علی؛ هر کس که سه روز ناشتا به بخورد، ذهنش صفا پیدا می کند و درونش از حلم و علم پر می شود و از مکر ابلیس و سپاهیانش در امان می ماند.(3)
 

توت فرنگی نه تنها خوش مزه است، بلکه یکی از منابع آنتی اکسیدانی قوی و فیتوکمیکال هاست که سلامتی بدن را بهبود می‌بخشد. همچنین دارای فواید بیشماری برای مغز است. مطالعات نشان داده، مصرف این میوه فرآیند پیری را در مغز کاهش می‌دهد. 
فقط زمانی که یک مرتبه مقدار زیادی از آن مصرف می کنید، مراقب قند موجود در آن باشید. سایر انواع توت نیز که رنگ تیره ای دارند، دارای چنین اثراتی هستند؛ مثل تمشک و شاه توت. (4)
 

ممکن است که شما برای بار اول باشد که نام این گیاه را می‌شنوید و با شنیدن نام این گیاه تعجب کرده باشید، اما به شما پیشنهاد می‌کنیم این گیاهِ بسیار مفید را به سالاد خود اضافه کند. کبرها را می‌توان یکی از منابع بسیار غنی کوئرستین دانست. کوئرستین نوعی فلاونوئید منحصربه‌فرد است که باعث بهبود جریان خون مغز، کاهش میزان استرس اکسیداتیو و جلوگیری از ایجاد اختلال در حافظه می‌شود.
نکته: طبق تحقیقاتی که در رابطه با این گیاه داشتم، مصرف این گیاه را به همه ای گروه ها پیشنها نمی کنم. 
 

افرادی که فشار خون بالا دارند، نباید استفاده کنند، مصرف بیش از اندازه این گیاه سبب پوکی استخوان می‌شود، خانم های باردار هم از این گیاه استفاده نکنند. 
نکته: برخی مواد غذایی اگرچه ظاهراً مفید هستند و بارها مصرف آن‌ها توصیه می‌شود اما مصرف بیش از حد این مواد غذایی می‌تواند اثر مخرب بر حافظه داشته باشد. باید به میزان مصرف این مواد توجه داشته باشیم و از افراط در مصرف آن دوری کنیم. 
 

 اگر طعم کبر را دوست ندارید، بهتر است سیب بخورید. این میوه هم سرشار از کوئرستین است و برای تقویت حافظه بسیار موثر است. 
نکته: استرس، قدرت مغزی ما را تحلیل می برد. ذهنی که در استرس گرفتار شده بیشتر منابع حافظه ما را مصرف می کند و به این ترتیب ذهنی ضعیف و کودن برای ما باقی می گذارد، سیب به خاطر داشتن مواد مغذی بالا می‌تواند به ما کمک کند تا از استرس ما کاسته شود، استرس که کم شود، ذهن ما هم پویا تر خواهد شد.
توجه: لازم به ذکر است که بدانید خوردن سیب ترش برای حافظه مضر است و سبب کاهش هوش انسان می‌شود. 
 

تاثیر خوراکی ها بدون شک برای تقویت حافظه بر کسی پوشیده نیست. عسل هم نیازی نیست که ما درباره ای خواص آن توضیح دهیم چون آنکه عیان است چه حاجت به بیان است. 
امام کاظم( علیه‌السلام) فرمودند: در عـسل، شــفـای هـر دردی است و هر کس سرانگشتی از عسل را ناشتا بلیسد، بلغم را قطع می کند، صفرا را می شکند، تلخی سودا را می برد، ذهن را صفا می دهد و حافظه را نیکو می گرداند اگر همراه کندر نر خورده شود.(5) مصرف یک قاشق مرباخوری عسل به صورت ناشتا برای تقویت حافظه توصیه می‌شود. 
 

همه انسان ها دوست دارند از حافظه قوی برخوردار باشند. برخی از مردم به دنبال راه هایی هستند که توسط آن حافظه خود را تقویت کرده و از این تقویت حافظه بهترین نتیجه را در رسیدن به اهداف خود بگیرند، ائمه معصومین ما بهترین و ساده ترین راه های که باعث تقویت حافظه می‌شود را به ما بیان کردند. 
سوال؛ آیا کسی هست که از غذا خوردن بدش بیاید؟ با صراحت بیان می کنیم که خیر، بلکه همه دوست دارند. پس چقدر خوب است که ما ماری را که داریم انجام می‌دهیم به بهترین شکل ممکن انجام دهیم. 
 

شکر به عنوان یک غذا محسوب نمی‌شود، اما بیشتر اوقات جزء آن دسته از مواد غذایی است که باید از مصرف آنها پرهیز کرد. اگر می‌خواهید میزان هوش خود را افزایش دهید و نمی‌توانید  کاملا از مصرف شکر پرهیز کنید، مصرف آن را کاهش دهید. 
مواد غذایی خیلی شیرین، تعادل هورمون انسولین بدن شما را به هم می‌ریزند که باعث بیماری و گرفتگی ذهن شما می شوند. 
ساده ترین روش برای کاهش مصرف شکر، پرهیز از مصرف انواع نوشابه های صنعتی، آبنبات و شیرینی‌جات است. (6)
نکته: اگر حافظه‌ای قوی می‌خواهید باید سبک زندگی‌تان را کمی متفاوت کنید.و از غذاهای فست فودی و غذاهای شیرین دوری کنید. 
 

امروزه اکثر افراد دچار ضعف هضم هستند، در نتیجه خوردن چند نوع غذا با هم، خوردن دوغ و آب با غذا، نجوییدن خوب غذا، مرتب نبودن زمان غذا خوردن و غیره، رطوبت زائد (به جای انرژی مفید) در بدن تولید می‌کند؛ در نتیجه انرژی لازم برای انجام کارهایش را ندارد، دچار کمبود ویتامین می‌شود و اختلال در حافظه به وجود می‌آید. این افراد باید از سردی و رطوبت دوری کنند و تا حدودی از گرمی جات استفاده کند. 
 

وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ  سوگند به انجیر و زیتون. (7)
وجود در صد بالایی از مواد قندی به طوری که در صد گرم انجیر حدود ۶/۷ میلی گرم قند طبیعی وجود دارد.
مصرف آن با کارهای فکری می تواند بسیار مفید باشد . دارای ویتامین های آ و ب و ث و مواد معدنی مثل آهن، برم، منگنز و گوگرد می باشد که همه برای بدن و سلول های مغزی مفید هستند. 
 

یک فرمولی که در کتاب اکسیر اعظم هم آمده برای افرادی که مشکل قند خون نداشته باشند، هفت عدد بادام پوست کنده به همراه همان قدر نبات را افراد بکوبند، شب پیش از خواب با کمی آب در صورت لزوم میل کنند؛ در مصرف دراز مدت ثابت شده است که به افزایش قوای ذهنی می‌تواند کمک کننده باشد.(8)

سجاد رستمی چورتی

پی نوشت 
[1] قرآن کریم، سوره عبس، آیه 24.
[2] مستدرک الوسائل 16 402 69- باب السفرجل، صفحه. 399
[3] بحارالانوار 39 125 باب 78. 
[4] برگرفته از سایت دکتر جوزف مرکولا، مترجم، کارشناس تغذیه پایگاه اطلاع رسانی تبیان، ولد خانی. 
[5] مستدرک الوسایل 16 366 37- باب اکل العسل و … ص365)
[6] امینی زاده، محمد مهدی، چگونه ذهن برتر داشته باشیم؟ قم: ملینا، چاپ دوم 1386،چاپ خانه امیران، صفحه 153.
[7] قرآن کریم، سوره تین، آیه 1.
[8] محمد اعظم ناظم جهان، نام کتاب، اکسیر اعظم، فرمت محصول: PDF، صفحه 1254.