آنچه باید در مورد وابستگی به مواد بدانید! (بخش سوم)

مواد توهم آزا، می تواند آسیب های روانی غیرقابل جبران برای انسان به همراه داشته باشد. 
 

اکستاسی که نام فنی آن MDMA است، دارویی ساختگی است که در آزمایشگاه ساخته می شود و تأثیر سرخوشی و توهم زایی دارد. بسیاری از مصرف کنندگان - از جمله اغلب نوجوانان - تصور می کنند که این دارو نسبتا بی خطر است، اما مقامات بهداشتی هشدار می دهند که این دارو مخاطرات جسمانی و روان شناختی جدی دارد. این دارو فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهد - واکنش های فیزیولوژیکی که می توانند برای افراد مبتلا به بیماری قلبی - عروقی خطرناک باشند. این دارو می تواند به تنیدگی آرواره نیز منجر شود و در مقادیر مصرف بالا مهلک است. این دارو از لحاظ روان شناختی می تواند نشانه های ناخوشایندی مانند افسردگی، اضطراب، بی خوابی، و حتی حالت های روان پریشی مانند
پارانویای شدید ایجاد کند. مصرف سنگین این دارو می تواند به مشکلاتی در یادگیری، حافظه، و توجه منجر شود (باچرت و همکاران، 2004، ایسنر، ۲۰۰۵).
 

کوکائین داروی محرک قدرتمندی است. این دارو می تواند احساس های سرخوشی ایجاد کند، جلوی گرسنگی را بگیرد، درد را تسکین دهد، و اعتماد به نفس را بالا ببرد. کوکائین داروی بسیار اعتیاد آوری است که موجب نشانه های ترک می شود که با اشتیاق شدید به دارو، خلق افسرده، ناتوانی در لذت بردن از تجربیاتی که معمولا لذت بخش هستند، مشخص می شود. مصرف کنندگان می توانند از لحاظ روان شناختی نیز به این دارو وابسته شوند و برای برخورد کردن با استرس زندگی، به صورت بی اختیار آن را مصرف کنند.
 
کوکائین داروی خطرناکی نیز هست، زیرا افزایش ناگهانی در فشار خون را تحریک می کند، شریان های کرونری را تنگ کرده و خون را غلیظ می کند (که هر دوی آنها تأمین اکسیژن را کاهش می دهند) و ضربان قلب را تند می کند. به مرور زمان، مصرف کوکائین به مدارهای مغز که احساس لذت را تنظیم می کنند، صدمه می زند.
 

 داروهای توهم زا (که داروهای روان پریشی زا نیز نامیده می شوند)، داروهایی هستند که تحریف های حسی و توهمات را ایجاد می کنند. پرمصرف ترین داروی توهم زا LSD (اسید) است. ما در این قسمت درباره ماری جوانا نیز بحث می کنیم، زیرا اغلب تحت عنوان توهم زای ملایم طبقه بندی می شود.

 LSD مخفف اسید لیسرجیک دی اتیلامید داروی توهم زای ساختگی است. برخی از مصرف کنندگان LSD مدعی هستند که این دارو هشیاری را گسترش می دهد و دنیای تازه ای را به روی آنها می گشاید. گاهی افراد تصور می کنند که هنگام مصرف LSD به بینش زیادی می رسند، اما وقتی که تأثیر آن از بین می رود، به نظر نمی رسد که بتوانند این کشفیات را به کار برده یا به یاد آورندLSD  به عنوان توهم زای قوی، توهمات واضح و رنگی ایجاد می کند.
 
مسکالین (که از کاکتوس پیوت به دست می آید) و فن سایکلیدین (PCP) داروهای توهم زای دیگری هستند. مصرف منظم داروهای توهم زا ممکن است به تحمل و وابستگی روان شناختی منجر شود. اما معلوم نشده که داروهای توهم زا به وابستگی فیزیولوژیکی منجر شوند. مقادیر مصرف زیاد ممکن است موجب توهمات ترسناک، اختلال در هماهنگی حرکتی، قضاوت نادرست، تغییرات خلق، و هذیان های پارانوئید شود.
 

 ماری جوانا از گیاه شاهدانه به دست می آید که در چند قسمت دنیا رشد میکند. ماری جوانا تأثیرات پیچیده ای دارد. ماری جوانا می تواند احساس های آرمیدگی، خلق بالا و توهمات خفیف ایجاد کند. ماده روانگران فعال در ماری جوانا دلتا۔ ۹. تتراهیدروکانابینول (THC)" است.
 
THC در شاخه ها و برگ های گیاه شاهدانه بافت می شود، اما در رزین چسبناک، بسیار غلیظ است. حشیش از رزین به دست می آید و قوی تر از ماری جواناست.
 
ماری جوانا مصارف پزشکی مجاز دارد، که از جمله آن می توان به کاهش دادن فشار درون چشم ها در بیماران مبتلا به آب سیاه با درمان کردن تهوع و استفراغ که اغلب بعد از شیمی درمانی در بیماران سرطانی روی می دهند، اشاره کرد.
مصرف ماری جوانا ضربان قلب و در برخی از افراد، فشار خون را بالا می برد. این فشار بیشتر بر قلب و گردش خون، برای افراد مبتلا به فشار خون و اختلال های قلبی - عروقی خطرناک است.
 
ماری جوانا مانند الکل، هماهنگی ادراکی - حرکتی را تحت تأثیر قرار می دهد و توانایی رانندگی را مختل می کند. مصرف بلند مدت می تواند عملکرد حافظه و توانایی یادگیری را نیز مختل کند. گرچه برخی مصرف کنندگان از تغییرات خلقی مثبت خبر می دهند، اما دیگران احساس های ناراحت کننده اضطراب و سردرگمی و گاهی حتی واکنش های روان پریشی مانند پارانویای شدید را تجربه می کنند.
 
افراد می توانند از لحاظ روان شناختی به ماری جوانا وابسته شوند اما ماری جوانا به عنوان داروی اعتیاد آور طبقه بندی نشده است زیرا با نشانگان ترک قابل تشخیصی ارتباط آشکار ندارد. اما پژوهش جدید حکایت دارد که مصرف کنندگان منظم ماری جوانا ممکن است علایم وابستگی فیزیولوژیکی مانند تحمل (نیاز به مقادیر بیشتر این ماده در اثر مصرف مکرر) و برخی از نشانه های ترک را هنگام ترک ناگهانی مصرف، تجربه کنند (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۰۰؛ جانز، ۲۰۰۱).
 
ماری جوانا مناطقی از مغز را که در یادگیری و حافظه درگیر هستند، تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین، مصرف بلند مدت به مشکلاتی در عملکرد شناختی منجر می شود (سولوویج و همکاران، ۲۰۰۲). در حال حاضر، شواهد مربوط به اختلال شناختی مرتبط با مصرف بلند مدت این دارو از نوع همبستگی است، اما باید هشدار دهیم که مصرف ماری جوانا می تواند تأثیرات مخربی بر مغز داشته باشد.
 

نویسنده: جفری نوید و اسپنسر راتوس

 
منبع: کتاب «بهداشت روانی»