یکی از نیازهای اساسی برای هر نوجوانی با فرا رسیدن دوران نوجوانی و سن بلوغ این است که تمایلات روحانی او را بیدار و تقویت کرد.
مقدمه
دوران نوجوانی یکی از مراحل بسیار مهم تحوّل شخصیت به شمار می رود و بسیار حائز اهمیت است. در این دوره ، تغییراتی در جسم و روان نوجوان رخ می دهد که هرکدام به نوعی بر او اثر می گذارد. این نوجوان نیازهای دارد که شما به عنوان پدر و مادر باید آنها را تامین کرده و زمینه را برای تعالی این نوجوان آماده سازید. در ابتدا لازم است یک تعریف ساده ای از نوجوانی دا‌ته باشیم و بعد از آن به نیازهای نوجوان رسیدگی کنیم.
تعریف دوران نوجوانی
میلر نیوتون در کتاب نوجوانی (1995، ص 23)، نوجوانی را دوره فرایندهای رشدی انتقال از کودکی به بزرگسالی می داند. این فرایندها جنبه های گوناگونی : اول، رشد و نمو سازمان عصبی مغز که نمود آن در تحوّل فرایندهای شناختی، عاطفی و رفتارها مشاهده می شود. دوم، رشد فیزیکی که شامل رشد اندازه های بدنی و تغییر در نیم رخ جسمی است. سوم، رشد نظام جنسی یا تولید مثل، شامل جسمی و رفتاری. چهارم، رشد احساس «خود» به عنوان یک بزرگسال یا یک انسان مستقل و خود راهبر. پنجم، کسب موقعیت بزرگسالی در گروه اجتماعی یا فرهنگ. ششم، رشد کنترل رفتاری خود در تعامل با جامعه.[1]
شناخت نیاز های روحی نوجوان
1. نیاز به شناخت خداوند، معنویت و دینداری
یکی از نیازهای اساسی برای هر نوجوانی با فرا رسیدن دوران نوجوانی و سن بلوغ این است که تمایلات روحانی او را بیدار و تقویت کرد. در این دوره جوانان علاقه مند هستند از مبدا هستی آگاه شوند و خالق خود را بشناسند و یک ارتباط خاصی با خداوند برقرار کنند. وظیفه والدین این است تا زمینه را برای شکوفایی و پیشرفت فرزندشان فراهم سازند. جوانان، از روحی پاک و قلبی زلال برخوردارند و مایلند با مبدأ هستی و پروردگار متعال رابطه ای روشن، قابل درک و مستمر برقرار نمایند، قبل از اینکه طینت پاک فرزندتان آلوده شود، باید پاکی و معنویت را به او تزریق کنید و این نیاز او را فراهم سازید.
2. نیاز به ابراز محبت
احساسات و عواطف، بخش اصلی ویژگی دوران نوجوانی را تشکیل می‌دهد. شناخت ویژگی های این تحولات عاطفی، کلید اصلی حل مشکلات عاطفی این دوره است. با توجه به این که در این دوران، بیداری هیجانات زندگی عاطفی نوجوان را دربر می‌گیرد، وی با نیاز شدید به دوست داشتن و دوست داشته شدن مواجه است.
نوجوان دوست دارد که به دیگران محبت کند و از آنها محبت ببیند. بهترین جایگاهی که می‌تواند تامین کننده این محبت باشد، خانواده است. این دوست داشتن و ابراز علاقه کردن شما، یک احساس امنیت روانی در او ایجاد می‌کند. اگر به فرزندتان محبت کنید،مورد رحمت خداوند قرار می گیرید. قال الامام الصادق – (عَلَیْهِ السَّلامُ): اِنَّ اللّهَ لَیَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش ، رحم می کند.[2]
نکته: فرزندانی که در دوران کودکی و نوجوانی به مقدار کافی از محبت پدر و مادر بهره مند بوده اند دارای اراده قوی و روان سالم می باشند، برعکس افرادی که در خانواده های خشن زندگی می کنند و از مهر و محبت پدر و مادر بی بهره بوده اند، در بزرگسالی با مشکلات روحی و روانی مواجه می شوند و احساس حقارت می کنند.
نوجوان دوست دارد که به دیگران محبت کند و از آنها محبت ببیند. بهترین جایگاهی که می‌تواند تامین کننده این محبت باشد، خانواده است. این دوست داشتن و ابراز علاقه کردن شما، یک احساس امنیت روانی در او ایجاد می‌کند. اگر به فرزندتان محبت کنید،مورد رحمت خداوند قرار می گیرید. قال الامام الصادق – (عَلَیْهِ السَّلامُ): اِنَّ اللّهَ لَیَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش ، رحم می کند.[2]
نکته: فرزندانی که در دوران کودکی و نوجوانی به مقدار کافی از محبت پدر و مادر بهره مند بوده اند دارای اراده قوی و روان سالم می باشند، برعکس افرادی که در خانواده های خشن زندگی می کنند و از مهر و محبت پدر و مادر بی بهره بوده اند، در بزرگسالی با مشکلات روحی و روانی مواجه می شوند و احساس حقارت می کنند.
3. نیاز به احترام و تکریم شخصیت
نیاز به احترام (عزت نفس): همه ی افراد جامعه (به جز بیماران) به یک ارزشیابی ثابت و استوار و معمولا فعال از خودشان، به احترام به خود، یا به عزت نفس یا به احترام به دیگران تمایل یا نیاز دارند. تعجب آور نیست اگر مشاهده می کنیم در اجتماع پسر یا دختر نوجوانی علاقه مند است کارهایی انجام دهد که بزرگترها انجام می دهند، مانند علاقه آنها به رانندگی، جلب توجه کردن، اظهار استقلال در کارهای شخصی خود و ... همگی نشان دهنده احساس نیاز این گروه به احترام، از طرف سایر اقشار مردم است، زیرا می خواهند توجه و محبت دیگران را به خود جلب کنند.[3]
پدر و مادر باید آگاه باشند که یکی از نیازهای اساسی نوجوان این است که شخصیت او را مورد احترام قرار دهند و این نکته را بدانند که: همان گونه که تضعیف شخصیت نوجوان، آنها را منزوی و وادار به گوشه نشینی می‌کند، در مقابل، تکریم و منزلت و شخصیت دادن به نوجوان، باعث می‌شود تا او احساس اعتماد به نفس بیشتری کند.
والدین پرورش گر، نگرش مثبت دارند. آنها دست خدا را در پس رویدادهای زندگی می بینند و این روحیه را به نوجوانان خود القاء می کنند. والدین پرورش گر دیگران را تشویق می کنند و به دنبال نکات مثبت چیزهایی هستند که نوجوان شان انجام می دهد و می گوید و به آنها ابراز می کند. والدین پرورش گر، والدین دلسوزی هستند که همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود زندگی نوجوان شان می گردند. [4]
ادامه دارد...
پی نوشت :
[1] حسین لطف آبادى، روان شناسى رشد 2 نوجوانی، جوانی و بزرگسالی، تهران: سمت، 1380، صفحه 13.
[2] اصول کافى، جلد 6، صفحه 50.
[3] دکتر ابوالقاسم اکبری، نیازهای نوجوانان و جوانان، تهران: انتشارات ساولان، سال چاپ 1389، چاپ اول، صفحه 65.
[4] گری چاپمن، مترجم مژگان قشقایی پور، پنج زبان عشق نوجوانان، تهران: انتشارات همداد، سال 1389، صفحه 123.
پدر و مادر باید آگاه باشند که یکی از نیازهای اساسی نوجوان این است که شخصیت او را مورد احترام قرار دهند و این نکته را بدانند که: همان گونه که تضعیف شخصیت نوجوان، آنها را منزوی و وادار به گوشه نشینی می‌کند، در مقابل، تکریم و منزلت و شخصیت دادن به نوجوان، باعث می‌شود تا او احساس اعتماد به نفس بیشتری کند.
والدین پرورش گر، نگرش مثبت دارند. آنها دست خدا را در پس رویدادهای زندگی می بینند و این روحیه را به نوجوانان خود القاء می کنند. والدین پرورش گر دیگران را تشویق می کنند و به دنبال نکات مثبت چیزهایی هستند که نوجوان شان انجام می دهد و می گوید و به آنها ابراز می کند. والدین پرورش گر، والدین دلسوزی هستند که همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود زندگی نوجوان شان می گردند. [4]
ادامه دارد...
پی نوشت :
[1] حسین لطف آبادى، روان شناسى رشد 2 نوجوانی، جوانی و بزرگسالی، تهران: سمت، 1380، صفحه 13.
[2] اصول کافى، جلد 6، صفحه 50.
[3] دکتر ابوالقاسم اکبری، نیازهای نوجوانان و جوانان، تهران: انتشارات ساولان، سال چاپ 1389، چاپ اول، صفحه 65.
[4] گری چاپمن، مترجم مژگان قشقایی پور، پنج زبان عشق نوجوانان، تهران: انتشارات همداد، سال 1389، صفحه 123.
