بررسی ارزش و اهمیت خانواده

موفقیت و استحکام خانواده، موجب موفقیت و توسعه جامعه می شود و در مقابل، ناکامی و تزلزل خانواده موجب معضلات و بحران های در خود خانواده و جامعه می شود.
 

خانواده یک نهادی است سازنده و آسمانی که در فرهنگ ما ایرانی ها و در دین اسلام دارای جایگاه ویژه و ریشه ای عمیق دارد.  خانواده به عنوان اولین کانونی است که هر فرد در آن قرار می‌گیرد و بخاطر همین در خانواده، رشد و نمو پیدا می‌کنیم. اولین نهادی که سبب شکل گیری شخصیت ما می شود، خانواده است. 
 

مشکلات و سختی های که روزگار برای انسان‌ها بوجود می‌آورد باید برطرف شود و بهترین کانونی که می‌تواند به شما کمک کند تا این دردها و سختی ها را فراموش کنید، خانواده است. در اصل خانواده یک کانون تسکین، التیام و شفا بخش است. [1]  خانواده باید به گونه ای شکل گرفته باشد که بتواند فشارهای روانی وارده بر افراد خانواده را کاهش دهد و فضا را برای رشد روانی و جسمی اعضای خانواده فراهم سازد. 
 

خانواده های که درگیر مشکلات می‌شوند و از اصل هدف خودشان فاصله می‌گیرند، نمی‌توانند پناهگاه خوبی باشند و نمی‌توانند سلامت روانی اعضای خودش را تامین کند و جایگاه خود را به عنوان یک پایگاه عاطفی و روانی از دست می‌دهد و روابط بیمارگونه حاصل از درگیری های داخل خانواده به طور مستقیم پایه ریز و مختل کننده ثبات عاطفی و و روانی افراد خانواده می‌شود. [2] 
 

نهاد خانواده آنچنان از اهمیت بالا برخوردار است که محیط سالم یا ناسالم خانواده تأثیر بسیار عمیقی در پرورش فضائل اخلاقی، یا رشد رذائل اخلاقی جامعه دارد؛ به گونه ای که باید سنگ زیربنای اخلاق انسان در آنجا نهاده شود. 

خانواده، هسته اول همه سازمانها و نهادهای اجتماعی است همه نقش هاى مربوط به ایجاد تمدن و انتقال مواریث و رشد و شکوفایی انسانیت به آن مربوط می شود. خانواده مهمترین کانونی است که جامعه از آن تغذیه می‌کنند. موفقیت و استحکام خانواده، موجب موفقیت و توسعه جامعه می شود و در مقابل، ناکامی و تزلزل خانواده موجب معضلات و بحران های در خود خانواده و جامعه می شود. اگر خانواده بتواند افراد خوب و سالمی تربیت کند، زمینه رشد و تعالی آن جامعه می‌شود و در مقابل اگر افرادی که دارای روحیات بیمار گونه هستند در جامعه باشند، آن جامعه را به زوال و نابودی می‌کشد. 
 

خداوند متعال در آیة 74 سورة فرقان یکی از ویژگی های بندگان راستین را توجه خاص به تربیت فرزند و خانواده خویش می داند تا آنجا که در برابر آنها احساس مسئولیت فوق العاده ای می کنند، چنان که می فرماید: «و آنان هستند که هنگام دعا با خدای خود گویند پروردگارا! ما را از جفتمان فرزندان مرحمت فرما که خلف صالح و مایة چشم روشنی ما باشند و ما را (سر خیل پاکان) و پیشوای اهل تقوی قرار ده». [3]  شخصیت هر فردی در دوران کودکی تحت تاثیر و آموزش خانوادگی وی قرار دارد. بنابراین شکل گیری شخصیتی هر فرد با زندگی خانوادگی او رابطه مستقیم دارد. اگر خانواده دغدغه داشته باشند تا فرزندی را تربیت کنند تا برای پیشرفت جامعه مفید باشد، او را خوب تربیت می‌کنند. افراد صالح دعا می‌کنند و تلاش می‌کنند تا خانواده سالمی داشته باشند. 
 

یکی از عوامل مثبت خانواده، ارتباط  داشتن اعضای خانواده با هم است. در جوامع امروزی، مشکلی به نام فضای مجازی و موبایل وجود دارد که این ارتباط ها را کمرنگ کرده است.پدر و مادر و سایر اعضاء هر یک شاغل هستند و وقت حضور در جمع دوستانه خانواده را کمتر پیدا می‌کنند و از طرف دیگر تلویزیون و سایر وسایل ارتباط جمعی در کاهش ارتباط در بین اعضای خانواده تاثیر زیادی دارد. [4] هر چقدر این ارتباطات در بین اعضای خانواده کمتر باشد، خطرات به راحتی می‌توانند خانواده را دربرگیرد. اما اگر ارتباط ها سالم باشد و دامنه ارتباطات متقابل والدین، وسیع و صمیمانه باشد زمینه را برای مبادله کردن اطلاعات و احساسات و صمیمیت بیشتر اعضای خانواده، رشد اخلاقی و سایر موفقیت ها را فراهم می‌سازد. 
 

هر شخص برای انجام هر کار موثری نیاز به نهادی برای حمایت و پشتیبانی همه جانبه دارد تا بتواند در انجام دادن کارهایش موفق باشد. خانواده بزرگترین منبع پشتیبانی و حمایت برای هر شخص است. اعضای خانواده بهترین شناخت را نسبت به روحیات و خُلقیات  یکدیگر دارند و همواره به یکدیگر وفادار می مانند. بنابراین یک فرد برای داشتن حامی و پشتیبان، بیش از همه می تواند به خانواده خود اعتماد کند. اعضای خانواده تنها افرادی هستند حتی در بدترین شرایط نیز در کنار فرد خواهند ماند. 

نکته پایانی : جالب این است که در روایات اسلامی تشکیل خانواده مخصوصاً به ساختن یک بنا تشبیه شده آنهم بنائی محبوب نزد خدا چنان که در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله می خوانیم:«ما بُنِیَ بَناءٌ فِی الاسْلامِ احَبُّ الی اللَّه مِنَ التَّزْوِیِج؛بنائی در اسلام نزد خدا محبوبتر از تزویج نیست.»[5]

پی نوشت :
[1] جی هی لی، (1377).مقدمه ای بر روان درمانی خانواده، ترجمه باقر ثنایی و ذاکر، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، صفحه 231.
[2] علی جزایری (1374)نقش استرس در ایجاد کشمکش های درون خانواده، مجموعه مقالات سمینار استرس، تهران : دانشگاه علامه طباطبایی. 
[3] قرآن کریم ،سوره مبارکه فرقان،آیه 74.
[4] رضا فرهادیان (1384)تربیت برتر، قم: انتشارات بوستان کتاب، چاپ پنجم، صفحه 89.
[5] وسائل الشّیعه؛ جلد ۱۴؛ صفحه ۳۰؛ ح ۳.