روابط غیرکلامی همسران (بخش اول)

رفق و مدارا در زندگی می تواند موجب استحکام ارکان خانواده باشد. 
 

با وجود نقش واهمیت بسزایی که زبان یا ارتباط کلامی در روابط بین همسران دارد؛با این همه باید اذعان نمود که ارتباطات بین زوجین  محدود به ارتباط کلامی نمی شود، بلکه بخش چشمگیری از ارتباطات ، از طریق ارتباط های غیر کلامی صورت می پذیرد. ارتباط های غیر کلامی طیف متنوعی از کنش ها ومعانی رفتارها از حالات چهره،نوع نگاه،رنگ رخسار تا نوع راه رفتن ونشستن ،طرز لباس پوشیدن ونظایر اینها را شامل می شود که هریک به صورت خواسته یا نا خواسته پیام هایی را به طرف مقابل انتقال میدهد ومبنای شکل گیری برداشتها وداوری های دیگران درباره ما می گردند.[1]
 
روابط غیر کلامی همسران تحت عناوین و با مصادیق متعددی صورتمحقق می شود که در اینجا به برخی ازآن ها میپردازیم:
 

حسن خلق در روابط خانوادگى و خصوصاً بین زوجین جایگاه ویژه اى دارد و بر سایر اعمال انسان نیز تأثیر مى گذارد. قرآن مجید به مردان چنین دستور می‌دهد:.«وَعاشِرُوهُنَّ بِالمَعْرُوفِ.»[2]با زنان، به (خوبی) معاشرت کنید.
 
حسن خلق، صفتى پسندیده و نیکو است که اسلام، بسیار به آن سفارش نموده است، تا آن جا که در روایات، حسن خلق به عنوان اولین، سنگین ترین، بهترین و با ارزش ترین چیزى بیان شده است که در روز قیامت مورد محاسبه قرار مى گیرد: «قال رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم): «اول مایوضع فى المیزان العبد یوم القیامه حسن خلقه ما من شىء اثقل من المیزان من خلق حسن ما من شىء فى المیزان احسن فى حسن الخلق، ما یوضع فى میزان امرء یوم القیامه أفضل من حسن الخلق »[3]

معناى حسن خلق خنده رو بودن و گشاده رو بودن نیست، اگر چه این رفتارها را نیز شامل مى شود؛ بلکه معناى فراتر از خنده رویى دارد. «حسن خلق به معناى تحمل و سعه صدر است؛ حسن خلق به معناى رها نکردن حق و ترک باطل است».[4]
 

ممکن است در طول زندگى مشترک به دلیل برخى از مسائل از میزان مهر و محبت زن و شوهر نسبت به هم کاسته شود و یا ممکن است وجود برخى از خصوصیات اخلاقى در زن و یا شوهر، کدورت و دلسردى در بین ایشان ایجاد کند و زوجین تصور کنند که مى توانند از طریق جدایى، زندگى بهترى را براى خود فراهم آورند؛ قرآن کریم با توجه به اهمیت لزوم حفظ نظام خانواده و نیز با توجه به این که حق طلاق در دست مردان است، خطاب به ایشان مى فرماید:
«فان کرهتموهن فعسى ان تکرهواشیا ویجعل الله فیه خیراً کثیرا»[5]( و اگر از آنها (به جهتى) کراهت داشتید، (فوراً تصمیم به جدایى نگیرید) چه بسا چیزى خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانى در آن قرار مى دهد.)


در این آیه به مردان توصیه شده است که نسبت به همسران خود مدارا نمایند هرچند که مورد پسند و رضاى آنها نباشند و در مقابل براى کسانى که چنین رفتار نمایند، مژده «خیر کثیر» مى دهد، زیرا انسان به جهت محدودیت علم و دانش، از بسیارى از مطالب بى اطلاع است.
 
امام على(علیه السلام) در رابطه با مدارا کردن به مردان چنین می فرمایند:«فدارها على کل حال و احسن الصحبه لها لیصفوا عیشک»[6] در هر حال با همسرت مدارا کن و با او به نیکى معاشرت نما، تا زندگیت با صفا شود.
 
مرد باید بداند که غرائز و احساسات او با غرائز و احساسات همسرش متفاوت است و هر یک براى مقصودى خاص خلق شده اند. هر یک از زن و شوهر باید وظایف و تکالیف خود را انجام دهد و براى دیگرى ایجاد مزاحمت ننماید، مرد هیچ گاه نباید از همسرش انتظار داشته باشد که مطابق او فکر کند، یا مثل او عمل کند. بلکه باید در مقابل گفتار و رفتار او مدارا پیشه کند تا زندگى براى هر دو ایشان شیرین و لذت بخش گردد[7].
 

انسان مختار آفریده شده است و حق انتخاب دارد و ممکن است در برخى از انتخاب‌ها دچار اشتباه شده و از مسیر اصلى خارج گردد و این مسأله براى زن و مرد، هر دو یکسان است. به طور معمول امور مربوط به خانه، برعهده زن گذارده مى شود و او باید امور خانه را مدیریت نماید؛ ممکن است در این راه دچار اشتباه شود، حتى ممکن است در برخورد و رفتار و گفتارش نسبت به همسر خویش خطا و اشتباه کند. در این مواقع بسیار سفارش شده است که مردان خطاهاى همسر خویش را ببخشند و آنها را به این دلیل مورد آزار و اذیت قرار ندهند.
 
از امام صادق(علیه السلام) پرسیده شد:«ما حق المراه على زوجها الذى اذا فعله کان محسنا قال … و ان جهلت عفو لها»[8]حق زن بر شوهرش چیست که اگر مرد آن را انجام دهد نیکو کار است فرمودند… اگر زن از روى جهل خطایى کرد، مرد او را ببخشد.

عفو و گذشت تا آن جا اهمیت دارد، که قرآن کریم عفو و گذشت را از موارد احسان مى داند؛ و فردى که داراى احسان باشد محبوب خداوند متعال است.

«والعافین عن الناس والله یحب المحسنین»[9] و از خطاى مردم در مى گذرند؛ و خدا نیکو کاران را دوست دارد.
زن و مرد، هر دو در مسیر زندگى مشترک دچار اشتباه مى شوند و هر یک باید با گذشت از خطاهاى طرف مقابل فضاى گرم و صمیمى خانواده را حفظ نماید، و از طرف دیگر با عفو و گذشت، محبوب خداوند متعال خواهند شد.[10]

ادامه دارد ...

پی نوشت: