محسن ثلاثی
محسن ثلاثي ، جامعه شناس و مترجم ،متولد ۱۳۲۴ بابل است.تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در زادگاه خويش به پايان مي برد و براي ادامه تحصيل راهي تهران مي شود. ثلاثي در رشته جامعه شناسي تحصيل كرده و بر مبناي اين گرايش تحصيلي و علاقه شخصي،سال هاست كه به ترجمه متون جدي و مرجع در اين حوزه پرداخته و آثار گرانقدري را براي جامعه دانشگاهي و محققان علوم اجتماعي به فارسي برگردانده است. ثلاثي هم اكنون عضو هيأت علمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران است.گروه : علوم انسانيرشته : جامعه شناسي فعاليتهاي آموزشي : محسن ثلاثي علاوه بر آن كه ترجمه متون جامعه شناختي و مردم شناختي را با جديت دنبال مي كند،از تدريس در اين حوزه نيز غافل نمانده و در دانشگاه تهران و در دانشكده علوم اجتماعي اين دانشگاه، سال هاست كه به تدريس اشتغال دارد.آرا و گرايشهاي خاص : محسن ثلاثي درباره نقش شعر و ادبيات عرفاني فارسي در تقوت و تشديد رويكرد جهانگرايي مي گويد: «شعر فارسي از مهم ترين و برجسته ترين و كارسازترين عناصر فرهنگ ايراني به شمار مي آيد. شعر فارسي چنان بر عرصه هاي ديگر توليد فرهنگي تسلط پيدا كرد كه به راستي مي توان گفت كه آيينه به نسبت تمام نماي فرهنگ ايراني شده است؛ از همين روي، هرگونه بررسي در تحليل تحول و فرهنگ ايراني به بررسي شعر فارسي نيازمند است. اعراب به دليل فقدان دستمايه هاي هنري پس از تسخير ايران حساسيت چنداني نسبت به مضامين و نقش مايه هاي هنر ساساني از خود نشان ندادند. او با اشاره به اين كه كتاب هاي رشته مردم شناسي در سال هاي پس از انقلاب و با فعال شدن اين رشته، منتشر شده است،مي گويد: «قبل از انقلاب كتابي در زمينه مردم شناسي نداشتيم. گذشته از كتاب هاي درسي، تحقيق هاي مردم شناسي كه با پيشنهاد، درخواست و تأمين اعتبار يك سازمان خاص انجام مي شوند، با نظر همان سازمان سفارش دهنده، منتشر مي شوند كه البته تعداد اين گونه سازمان ها در ايران كم است.» «ثلاثي» در اين باره كه وزارت علوم در زمينه تقويت رشته مردم شناسي چه اقداماتي مي تواند انجام دهد،معتقد است: «در دنيا رسم است كه چنين رشته هايي از طريق افراد متخصص در آنها، تقويت مي شوند و با صدور بخشنامه هاي دولتي نمي توان براي آنها كاري كرد. در ايران فارغ التحصيلان رشته مردم شناسي كم هستند و افرادي هم كه در خارج تحصيل كرده اند، به سادگي جذب دانشگاه هاي ما نمي شوند. چون امكانات، منابع مالي و تحقيقاتي ما براي جذب آنها كافي نيست. البته استادهاي رشته مردم شناسي در سال هاي اخير، فعال تر شده اند و اين رشته هم قابليت گسترش دارد؛ چرا كه هنوز بسياري از حوزه هاي زيرمجموعه آن در ايران ايجاد نشده است.» او رشته مردم شناسي را براي جوامع متنوعي مانند ايران، بسيار جذاب و مناسب مي داند و مي گويد:«جامعه ايران از نظر قومي، زباني و فرهنگي بسيار متنوع و متكثر است و اين مسأله، موضوع مناسبي براي رشته مردم شناسي است. شايد در هيچ كجاي دنيا به اين اندازه تنوع موضوعي براي تحقيق مردم شناسان وجود نداشته باشد. ضمن آن كه شناخت فرهنگ ها، خرده فرهنگ ها و اقوام مختلف ايران براي حل بسياري از مسائل فرهنگي و رفع تنش هاي فرهنگي ميان اقوام مختلف ايراني و ايجاد همدلي و تفاهم در ميان آنها بسيار مهم است كه اين كار در حوزه انسان شناسي مي گنجد. متأسفانه تاكنون اهميت چنداني براي چنين تحقيق هايي قائل نشده اند.» جوائز و نشانها : محسن ثلاثي از جمله پژوهشگران معاصر مورد تقدير سازمان ميراث فرهنگي نيز هست. به طوري كه درهفته كتاب سال جمهوري اسلامي ايران و دربيست و دومين دوره كتاب سال، از او در كنار جمعي ديگر درحوزه ترجمه تقدير شد. چگونگي عرضه آثار : محسن ثلاثي در رشته علوم اجتماعي، نامي در كنار بسياري از كتب مرجع است، جامعه شناسي آگاه و مترجمي زبده كه به توسعه علوم اجتماعي در ايران مي انديشد. وي آثار زيادي را در اين زمينه ترجمه كرده است. در طول اين سال ها بسياري از آثار ترجمه شده ثلاثي به عنوان منابع كنكور كارشناسي ارشد در چند رشته جامعه شناسي ومطالعات فرهنگي معرفي شده است.از آن جمله است كتاب درآمدي بر جامعه شناسي نوشته بروس كوئن. محسن ثلاثي علاوه بر حسن انتخابي كه در متون ترجمه اش دارد،در برگردان آن به فارسي نيز نهايت دقت نظر و هماهنگي آن با زبان اصلي را به كار مي بندد و براي واژه هاي ناآشنا در زبان فارسي نيز معادل هايي پيشنهاد مي كند.به طور مثال براي واژه پارادايم معادل هاي فارسي گوناگوني به كار رفته كه يكي از آنها «نمونه » است . احمد آرام در كتاب «ساختار انقلاب هاي علمي » ـ نوشته كوهن ـ واژه «نمونه » را به جاي «پارادايم » قرار داده است . علي اسدي در ترجمه كتاب «شناختِ شناخت» نوشته ادگار مورن به جاي آن، از تركيب «چارچوب ادراكي » استفاده كرده است و اما محسن ثلاثي در ترجمه كتاب «نظريه جامعه شناسي در دوران معاصر» ـ نوشته جورج ريتزر، كلمه «انگاره» را به جاي آن قرار داده است . آثار : اسلام و سرمايه داري ويژگي اثر : نوشته ماكسيم رودنسون، درحوزه اسلام شناسي،ثلاثي كتاب «اسلام و سرمايه داري» نوشته ماكسيم رودنسون را ترجمه كرده وبا اين كه سال هاست ناياب شده، ولي تجديدچاپ نشده است2 انسان شناسي فرهنگي ويژگي اثر : بيتس؛ دانيل، 3 انقلاب فرانسه و رژيم هاي پيش از آن ويژگي اثر : الكسي دتوكويل ؛ انتشارات زرين.4 پيامدهاي مدرنيته ويژگي اثر : يكي ديگر از كتب ترجمه شده آنتوني گيدنز توسط ثلاثي «پيامدهاي مدرنيته» است. «مدرنيت» به شيوه هايي از زندگي يا سازمان اجتماعي مربوط مي شود كه از سده هفدهم به بعد در اروپا به وجود آمد و به تدريج ابعاد جهاني پيدا كرد. اين تعريف، مدرنيته را به يك دوره زماني و يك جايگاه جغرافيايي اوليه مربوط مي سازد، در حالي كه عمده شاخصه هاي آن را سربسته باقي مي گذارد. آنتوني گيدنز، جامعه شناس نامي معاصر، دركتاب «پيامدهاي مدرنيته» به تحليلي فرهنگي و معرفت شناختي از مدرنيت مي پردازد و تعبيري جديد و تأمل برانگيز از تحولات نهادي همراه با مدرنيته عرضه مي كند. گيدنز معتقد است كه ما هنوز پا به دوران پسامدرن نگذاشته ايم، بلكه دوران متأخر مدرنيته را سپري مي كنيم كه در آن پيامدهاي مدرنيته فراگيرتر و ريشه اي تر و بنيادين تر شده است عواملي چون تباهي محيط زيست، تهديدهاي قدرت نظامي و تسليحاتي، رشد و بسط توتاليتاريسم و حقير شدن كار صنعتي و ... كه گيدنز اين ها را از پيامدهاي مدرنيته برمي شمارد و بر اين باور است كه براي فرا رفتن از اين ها و گذار به عصر پسا مدرن مي بايست در ساختار سازمان هاي اجتماعي و فرهنگي مسلط عصر مدرن دگرگوني اساسي ايجاد كرد. اين كتاب در ? فصل تدوين و تنظيم شده و به مباحثي چون: انقطاع هاي مدرنيته، جامعه شناسي و مدرنيته، بازانديشي در مدرنيته، ابعاد نهادي مدرنيته، اعتماد و مدرنيته، دوره پيش از مدرن و دوره مدرن، مخاطره و خطر در جهان مدرن، پديده شناسي مدرنيته، آيا مدرنيته يك طرح غربي است؟ و ... مي پردازد. 5 جاده ابريشم ويژگي اثر : چاپ اول، نشر سروش، تهران،6 جامعه باستان ويژگي اثر : لوئيس هنري مورگان ؛ مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 7 جامعه شناسي دين ويژگي اثر : ملكلم هميلتون؛ نشر تبيان ، چاپ اول،8 جامعه نو نوشته اي.اچ.كار ، جهان ايراني و ايران جهاني ويژگي اثر : يكي از مهم ترين كتب ثلاثي كه بر خلاف غالب آثار او تأليف شده است، كتاب جهان ايراني و ايران جهاني است كه نشر مركز آن را منتشر كرده است.كتابي كه دردهمين دوره كتاب برتر دانشگاهي در رشته علوم اجتماعي، به عنوان كتاب برتر شناخته شد.درباره اين كتاب به همان اندازه كه در محافل دانشگاهي و مجامع فرهنگي تهران باعث ايجاد بحث ها و نظرات متفاوتي گرديد، در شهرهاي ديگر نيز موجبات برگزاري جلسات نقد و بررسي آن فراهم شد.جلسه نقد و بررسي كتاب در امور كتابخانه هاي عمومي استان زنجان كه در سالن آمفي تئاتر كتابخانه سهروردي اين شهر برگزار شد از آن جمله بود. مير معزي كارشناس ارشد جامعه شناسي درباره اين كتاب مي گويد :« پژوهش نظريه پايه اي خود را از انسان شناسي فرهنگي گرفته است. اين همان نظريه پراك گرايي يا اشاعه گرايي است كه به آن( diffusion ) مي گويند. اين نظريه مي گويد، اقوام و اجتماع فرهنگي انساني در جهان منزوي نيستند و روابطي با فرهنگ هاي همسايگانشان دارند كه تقليد و مهاجرت را از فرهنگ هاي ديگر مي گيرند. ايرانيان در گذشته و تا چند سده پيش از اين، با فرهنگ هاي پيشرفته جهان در شرق و غرب جهان ارتباط مستقيم و بي واسطه داشتند. ولي دشمني ايران شيعي با عثماني سني راه ارتباط بي واسطه ايران را با اروپا تا حدودي سدكرد و در نتيجه فرهنگ ايراني ديگر نتوانست به آساني دوران گذشته، با فرهنگ نويني كه در اروپاي غربي به سرعت و بيش از پيش پيشرفت داشت و مي رفت كه سرنوشت جهان را در سده هاي آينده رقم زند، ارتباط سازنده اي برقرار سازد.» 10 خرد و انقلاب ويژگي اثر : نشر نقره، كتاب «خرد و انقلاب» هربرت ماركوزه نيز به وسيله ثلاثي به فارسي برگردانده شده و نخستين بار به وسيله سازمان انتشارات جاويدان منتشر شده و بعدها در سال ،نشر نقره آن را به چاپ بعدي رسانده است.11 درآمدي بر جامعه شناسي ويژگي اثر : بروس كوئن12 درآمدي به انسان شناسي ويژگي اثر : از سايمون كولمن و هلن واتسون13 روش تحقيق در انسان شناسي ، روش تحقيق كيفي در جامعه شناسي ويژگي اثر : سيلورمن(ديويد)؛ انتشارات تبيان، 15 روش هاي تحقيق كيفي ويژگي اثر : از سيلورمن؛ 16 زندگي و انديشه بزرگان جامعه شناسي ويژگي اثر : ثلاثي، از ميان آثاري كه تاكنون ترجمه و منتشر كرده ، به «زندگي و انديشه بزرگان جامعه شناسي» علاقه بيش تري دارد. او دراين باره مي گويد:«زندگي و انديشه بزرگان جامعه شناس» را بيشتر دوست دارم، به خاطر اينكه مقام جامعه شناسان را در بستر اجتماعي، اقتصادي و تاريخي مورد بررسي قرارداد و نشان مي دهد كه نظريات و افكار اين افراد در چه شرايطي، پرورش پيدا كرده و تحت تأثير چه عواملي شكل گرفته است. اين كتاب فصل بندي بسيار جذابي دارد و درواقع كتاب جامعه شناسي جامعه شناسان است! » عنوان اصلي اين كتاب ideas in historical Masters of Sociological thought؛ است. كه واژه نامه و كتابنامه آن را ثلاثي به صورت زيرنويس تنظيم كرده و چاپ اول آن را در سال به انتشارات علمي سپرده است.17 سامان سياسي در جوامع دستخوش دگرگوني ويژگي اثر : ساموئل هانتينگتون؛ نشر علم، 18 فراسوي چپ و راست ويژگي اثر : چاپ انتشارات علمي، ثلاثي به آثار آنتوني گيدنز، جامعه شناس معاصر و نظريه پرداز عصر جديد، توجه ويژه اي دارد و اسباب آشنايي مخاطب فارسي زبان را با ترجمه برخي از آثار مهم او فراهم كرده است. از آن جمله اثر « فراسوي چپ و راست » را مي توان نام برد. گيدنز در اين اثر به اين نكته اشاره مي كند كه به دليل گسترش مدرنيته و درگيري همه فرهنگ ها و ملت ها در ساختن جهان كنوني، هم اكنون مرزبندي هاي رايج اعم از شمال و جنوب، مركز و پيرامون و نيز تقابل ميان چپ و راست سياسي از ميان رفته است.19 فلسفه و انديشه سياسي سبزها ويژگي اثر : اندرو دابسون 20 كالبد شكافي چهار انقلاب ويژگي اثر : كرين برينتون؛ انتشارات نشر نو.21 كالبدشكافي چهارانقلاب از برينتون ، نظريه جامعه شناسي در دوران معاصر» ويژگي اثر : توتاليتاريسم» از هانا آرنت؛ جاويدان، اسفند .23 نظريه هاي جامعه شناسي در دوران معاصر ويژگي اثر : جرج ريتزر، تهران، انتشارات علمي
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
