عددها از زمانی که پایشان را به دنیای ما انسانها گذاشتهاند دنیای ما را زیر و رو کردهاند. گاه صفرها و یکهایی شدهاند در کامپیوترها و فضای مجازی، گاه تبدیل شدند به نرخ تورم و رشد قیمتها، گاهی تبدیل شدند به راهی برای برقراری ارتباط، گاهی نمایش تفاوت، گاهی بیان اختلاف و تبعیض، گاهی برای نشان دادن برتری و قدرت، گاهی هم شدند تاریخهایی که زمانهای خاص را در خاطرهها نگاه دارند. تاریخهایی چون زمان تولد و مرگ، ازدواج و طلاق و کوچ و مهاجرت، جنگ و صلح. گرچه این اعداد در بُعد تاریخی خود ارزش و اهمیتی خاص دارند اما چند دههای است که اعداد رُند جور دیگری تاریخساز میشوند.
تاریخ تولد لاکچری از چه زمانی مُد شد؟
تقریباً یک دهه از فراگیری "تولدهای تقویمی" یا "تاریخ تولد لاکچری" میگذرد. درست در روز "۱۳۸۸.۸.۸"، میزان تولد نوزادها نسبت به میانگین روزهای قبل و بعد افزایش چشم گیری یافت. در همان سال تب تاریخ تولد لاکچری دهان به دهان میان برخی خانوادهها چرخید و پس از فراگیری این موضوع در سالهای بعد، میزان زایمانهای غیرطبیعی برای تولد نوزادها در روزهای خاص، رفته رفته افزایش یافت.
آمارها نشان میدهد که از سال ۸۸ به بعد میزان تولد نوزادان در روزهای خاص، بیش از میانگین روزانه در طول سال بوده است. سیف الله ابوترابی معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت اسناد دراین باره میگوید: "۴ هزار و ۱۹۵ تولد در تاریخ "۸۸.۸.۸" به ثبت رسیده است ودر روزهای "۹۵.۵.۵" و "۹۶.۶.۶" به ترتیب ۶ هزار و ۱۳ و ۵ هزار و ۶۸۰ نوزاد در سراسر کشور متولد شده اند. "، این در حالی ست که نرخ تولد روزانه در طول یک دهه اخیر حدود ۳ هزار و ۸۰۰ بوده است.
ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت درباره تاریخ تولدهای تقویمی به باشگاه خبرنگاران جوان، میگوید: "در تاریخهای خاص مثل "۹۶.۶.۶" و بعضی روزهای مناسبتی، آمار سزارین در کشور بنابر درخواست برخی خانوادهها و اجابت متخصصان در برخی بیمارستانهای خصوصی تا چند ۱۰ برابر افزایش پیدا میکند. "
او با بیان اینکه امسال در"۹۸.۸.۸" شاهد افزایش سزارین در برخی بیمارستانهای خصوصی بودیم، اضافه میکند: "در یکی از بیمارستانهای خصوصی شمال تهران که به طور متوسط روزانه ۱۲ سزارین انجام میشود، ۳۲ سزارین در لیست اتاق عمل بیمارستان قرار داشت، همچنین در یک بیمارستان خصوصی در جنوب شهر که روزانه متوسط ۷ سزارین انجام میشود، ۲۱ سزارین در اتاق عمل بوده است. "
زایمان زودرس، اختلال در مغز، قلب، دستگاه گوارش و ریه جنین ایجاد میکند
معاون وزیر بهداشت از دستکاری تاریخ زایمان، به عنوان یک فاجعه نام میبرد و نوشین جعفری که متخصص زنان است و همیشه با این درخواستها مواجه است، تأیید میکند که زایمانهای زودرس میتواند برای جنین آسیبزا باشد. او به «شهروند» میگوید: «اگر نوزاد زودتر از موعد به دنیا بیاید، ممکن است به مغز، دستگاه گوارش، ریه یا حتی قلبش آسیب وارد شود.»با این حال، یک شرط را هم میان حرفهایش میگنجاند: «اگر جابهجایی تاریخ در روزهای مجاز باشد، ممکن است خیلی مشکلی ایجاد نکند، مثلا اگر تاریخ زایمان دو سه روز دیگر باشد، میتوان آن را جابهجا کرد اما برای جابهجایی زمانهای طولانی مثلا یک ماه خیلی زیاد است و برای جنین خطرناک است.»
مادران باردار که مراجعهکننده این متخصص زنانند، بارها از او برای انجام زایمان در تاریخهای خاص درخواست کردهاند: «خیلیها میخواهند تاریخ تولد فرزندشان رند باشد یا میخواهند در تاریخها و روزهای خاصی اتفاق بیفتد، مثل تولد خودشان یا سالگرد ازدواجشان. ما در مواجهه با این درخواستها، گاهی مقاومت میکنیم، نمیپذیریم و گاهی هم اگر امکانش وجود داشته باشد انجام میدهیم.»
جعفری معتقد است که خانوادهها تولد فرزندشان در یک روز خاص را شیک میدانند و هیچ تفکر یا باور خاصی پشت این انتخابها وجود ندارد.
دستکاری در تاریخ زایمان در بیمارستانهای خصوصی اتفاق میافتد نه دولتی
با این که از صبح روز گذشته، کانالهای زیادی خبر از شلوغی اتاقهای زایمان دادند اما اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصان زنان و مامایی ایران میگوید که دیروز روند زایمان، طبیعی بود: «هیچ منبع موثقی اعلام نکرده که در این تاریخ میزان زایمانها زیاد شده است.»شعله حیدری، پرستار یکی از بیمارستانهای دولتی هم این موضوع را تأیید میکند اما در توضیح بیشتر به «شهروند» میگوید که معمولا زایمانهایی که تاریخشان دستکاری شده در بیمارستانهای خصوصی انجام میشود نه بیمارستانهای دولتی: «روند زایمان در این بیمارستان خیلی طبیعی بود، ما با افزایش زایمانها مواجه نبودیم، اگر هم قرار است شلوغ شود در بیمارستانهای خصوصی این اتفاق میافتد، چون در آن بیمارستانها اغلب زایمانها، سزارین است.»
به گفته این پرستار، در بیمارستانهای دولتی تنها زایمانی که موعدش باشد و همراه با درد زایمان باشد انجام میشود: «البته یکی دو روز تأخیر در زایمان یا انجام زایمان زودتر به اندازه یکی دو روز، مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند.»
به صلاح مادر و جنین نیست
رئیس انجمن متخصصان زنان و مامایی ایران اما معتقد است که دستکاری در تاریخ زایمان، به صلاح مادر و نوزاد نیست: «نارسایی ریه جنین، مهمترین پیامد زایمان زودرس است که خیلی هم میتواند هزینهبر باشد و ممکن است منجر به بستری شدن نوزاد در بخش انایسییو شود، حتی ممکن است عوارض طولانی مدتی داشته باشد.»به گفته او، متخصصان معمولا با دستکاری در تاریخ تولد، موافقت نمیکنند: «سه روز بعد از هفته سیونهم دوره بارداری، دیگر پزشک برای زایمان خیالش راحت میشود.»
موسوی، اصرار خانوادهها برای ثبت زایمان در تاریخ مشخصی را غیر منطقی میداند: «پزشک باید برخورد علمی با خانوادهها داشته باشد؛ چرا که آنها تنها برای لوکس بودن ماجرا میخواهند در تاریخ مشخصی زایمان داشته باشند وگرنه دلیل دیگری ندارند.»
او از خانوادهها میخواهد تا سلامت نوزاد را فدای تولد در تاریخ شیک و قشنگ نکنند؛ چرا که این یک فرهنگ نادرست در ایران است و هیچ جای دنیا این مسأله وجود ندارد: «مادران باردار اجازه دهند همه چیز روال عادی خود را طی کند زیرا این به نفع سلامت مادر و نوزاد است.»
افراد دنبال تقدیرگرایی هستند
احمد بخارایی، جامعهشناس است. او در تحلیل اصرار بعضی خانوادهها برای زایمان در یک تاریخ مشخص به «شهروند» میگوید: «در فرهنگ، رفتارها و کنشهایی داریم که به دو دسته جمعی و فردی تقسیم میشوند، رفتارهای جمعی خمیرمایه هیجان دارد و رفتارهای فردی، تقدیرگرایی. تقدیرگرایی یعنی ارجاع علت امور به یک دنیای ماورا. این موضوع در فرهنگ ما خیلی دیده میشود و این معنی را میدهد که ما نمیخواهیم مسئولیت کار خودمان را بپذیریم و همواره دنبال این هستیم که به گردن دیگری یا شرایط دیگر، بیندازیم.»او ادامه میدهد: «کسی که مثلا میخواهد فرزندش در تاریخ ٧مهر به دنیا بیاید، این مسأله برایش مهم است که مسئولیت خوشبختی فرزندش را به مرجع دیگری غیر از خودش بسپرد. متاسفانه ما این فرهنگ تقدیرگرایی را زیاد میبینیم که به نوعی سلب مسئولیت از خود است.»
به گفته این جامعهشناس، تقدیرگرایی، تعقل را به حاشیه میکشد و کارهای هیجانی را به نمایش میگذارد: «افرادی که زیاد به دنبال این مسائلند، خیلی محتوا محور نیستند و در گروه قالبگراها قرار میگیرند.»
وزارت بهداشت برای کاهش تقاضای تولدهای تقویمی چه راهی در پیش گرفته است؟
چند سالی است که سیاست تشویق زنان به زایمان طبیعی در ایران از سوی نهادهای مسئول در پیش گرفته شده اما حاصل آن به گفته حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت، زایمان سالانه حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار زن به روش طبیعی است که در مقایسه به آمار کل زایمانها در کشور ۵۰ درصد است که به گفته او این آمار، آمار مناسبی نیست. اما در عوض آمار زایمانها نشان میدهد که زایمان به روش سزارین دست بالا را در میان روشهای وضع حمل در ایران دارد. به گفته او، در سال گذشته یک میلیون و ۳۵۰ هزار زایمان منجر به تولد فرزند داشتیم که حدود ۵۰ درصد آن به روش سزارین بوده است. این آمار در کشور ما خیلی بالاست و مطلوب آن باید زیر ۱۸ درصد باشد؛ حتی این آمار نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی که بعضا از امکانات و تسهیلات بیشتری برخوردارند هم بالاتر است.آمار زایمانها به روش سزارین و در کنار آن تولدهای تقویمی حالا سبب شده تا وزارت بهداشت دست به اقداماتی برای کاهش هر دوی آنها بزند. رایگان کردن زایمان طبیعی در بیمارستانهای دولتی به عنوان یکی از بستههای اصلی این سیاست تشویقی در نظر گرفته شده است. حریرچی دراینباره گفته، حدود دو هزار واحد الدیآر، اتاقهای تک نفره مجهز برای زایمان طبیعی ایجاد شده است که با امکانات اختصاصی و حضور همراه قابل استفاده هستند. او اظهار امیدواری کرده که امکانات ایجاد شده و در شان مادران باردار و ارائه خدمات صددرصد رایگان در مراکز درمانی دولتی جهت انجام زایمان طبیعی، این میزان افزایش یابد و مادران با دستکاریهای سلیقهای تاریخ زایمان، سلامت نوزاد خود را به خطر نیندازند.
حال اما باید منتظر ماند و دید که آیا صرف رایگان شدن زایمان طبیعی در بیمارستانهای دولتی، مادران تشویق به این کار میشوند؟ آیا با رایگان شدن زایمان طبیعی، بیمارستانهای دولتی میتوانند با بیمارستانهای خصوصی که هزاران امکانات در اختیار مادران قرار میدهند، رقابت کنند؟ آیا ترس از دردناک بودن زایمان طبیعی برای مادران تنها با رایگان شدن آن از بین میرود؟
منبع:
1. پیشخوان/ وزارت بهداشت برای کاهش تقاضای تولدهای تقویمی چه راهی در پیش گرفته است؟ تاریخ های تولدساز
2. فرارو/ عوارض ناشی از تولد زودهنگام نوزاد؛ تب "تاریخ تولد لاکچری" و لشکر نوزادهای نارس!
3. خبر آنلاین/ تاریخ تولد لاکچری از چه زمانی مُد شد؟
4. ایسنا/ تاریخ تولد: لاکچری!
5. توییتر
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود