مینو محرز گفت: دقیق اطلاع ندارم که این محموله واکسن کی قرار است به ایران برسد اما ظاهرا اولین محموله واکسن کرونا که قرار است به ایران وارد شود، واکسن آسترازنکاست که یک واکسن نوترکیب (ریکامبیننت) است. این واکسن مورد تایید است و سازمان بهداشت جهانی هم آن را تایید کرده است. اثربخشی و ایمنی آن تایید شده است و نگهداری آن در دمای معمولی یخچال هم امکانپذیر است.
عضو ستاد ملی مقابله با کرونا درباره شروع واکسیناسیون کرونا در ایران گفت: بر اساس سند ملی واکسیناسیون ایران، کادر بهداشتی و درمانی در اولویت تزریق واکسن هستند و هر زمان که این واکسن ها وارد شد، به این گروه تزریق می شود، حدود ۴۵۰ هزار نفر در وزارت بهداشت شاغل هستند و با احتساب کادر بهداشت و درمان در بخش خصوصی و مشاغل مرتبط و همچنین گروه های پر خطر اولویت دار دیگر شاید در مرحله اول حدود یک میلیون نفر در اولویت واکسیناسیون هستند و باید حدود دو میلیون واکسن برای گروه های اولویت دار تامین شود چون واکسن کرونا برای اثربخشی نیازمند دو نوبت تزریق است.
محرز گفت: بعد از کادر درمان، سالمندان و افراد مسن و افرادی که بیماری زمینه ای دارند مانند افراد مبتلا به بیماری های خاص یا دیابت و بیماری های قلبی در اولویت تزریق واکسن کرونا هستند.
جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت نیز از واردات واکسن آسترازنکا از سوئد خبر داد.
بررسی واکسن آسترازنکا – آکسفورد
دانشگاه آکسفورد انگلستان در آپریل 2020 همکاری خود را با شرکت سوئدی-انگلیسی آسترازنکا آغازکرد. هدف از این همکاری تولید واکسن ویروس کرونا برپایهی نوکلئیک اسید و حامل ویروسی بود. این واکسن AZD1222 نام دارد. نتایج مطالعات انسانی نشان میدهد، که این واکسن میتواند تا 90 درصد بازده داشته باشد. درصد بازده این واکسن به مقدار دوز اولیهی واکسن وابسته است. آژانس تنظیم داروها و محصولات بهداشتی انگلستان (MHRA) مجوز استفادهی اورژانسی از این واکسن را، صادر کرده است. واکسن آکسفورد-آسترازنکا، همانند واکسن های مدرنا و فایزر بر مبنای پلتفرم اسیدهای نوکلئیک است. AZD1222 بر خلاف واکسنهای مدرنا و فایزر که از mRNA استفاده میکنند، بر مبنای DNA و حامل ویروسی است.نحوه ی عملکرد واکسن آسترازنکا – آکسفورد
ویروس SARS-CoV-2 دارای پروتئینهای خاصی در سطح خود است که به کمک آن ها وارد سلولهای هدف میشود. این پروتئین ها، پروتئینهای spike نام دارند.این پروتئینها سبب بروز واکنش ایمنی در بدن میشوند و لنفوسیتهای B و T را تحریک می کنند.به همین ترتیب، حافظه‌ی ایمیونولوژیک نیز ایجاد میشود. پروتئینهای spike هدفی مناسب برای استفاده در واکسن‌ها هستند. واکسنهای زنده و غیرفعال از پاتوژن ضعیف‌شده یا غیرفعال، برای تحریک سیستم ایمنی استفاده میکنند.در واکسنهای برمبنای اسید نوکلئیک از توالی نوکلئیک اسیدی پروتئینهای سطح ویروس استفاده میشود. پس از تزریق واکسن، توالی های نوکلئیک اسیدی وارد سلولهای هدف خواهند شد. در خصوص واکسن ویروس کرونای آسترازنکا، DNA وارد هسته‌ی سلول میشود. سپس فرایند رونویسی انجام میگیرد. mRNA حاصل از رونویسی وارد سیتوپلاسم شده و ترجمه‌ی پروتئین spike آغاز می‌گردد. سپس پروتئین های spike در سطح سلول‌ها قرار می‌گیرند. برای انتقال DNA به داخل سلول‌ها از وکتور آدنوویروس تغییریافته‌ی شامپانزه استفاده میشود. این ویروس برای انسان بیماریزا نیست و بدن انسان‌ها قبلاً با آن مواجه نشده است. بعد از تزریق، آدنوویروس شامپانزه که ChAdOx1 نام دارد، وارد سلول خواهد شد. در مرحله‌ی بعد، DNA وارد هسته‌ی سلول میشود. با وجود اینکه DNA وارد هسته می شود، وارد ژنوم نخواهد شد.نحوه‌ی استفاده
واکسن ویروس کرونای آسترازنکا باید در دو نوبت به فاصله‌ی چهار هفته در ماهیچه تزریق شود. در حین مطالعات انسانی، محققان در نظر داشتند که در هر نوبت یک دوز به داوطلبان تزریق شود. مطالعات انسانی، در کشورهای مختلف انجام گرفت. در مطالعات انجام‌شده در انگلستان، در نوبت اول تزریق به جای یک دوز به اشتباه نصف دوز به داوطلبان تزریق شد. در نوبت دوم همان یک دوز تزریق شد. این اشتباه نتایج شگفت‌انگیزی به دنبال داشت. در مطالعات انجام شده در انگلستان به دلیل اشتباه صورت‌گرفته، بازده واکسن 90 درصد محاسبه شد. ولی در برزیل که در هرنوبت به داوطلبان یک دوز داده شده بود، بازده واکسن 62 درصد به دست آمد. میانگین بازده 70 درصد بود. منظور از بازده واکسن، بازده جلوگیری آن از بروز بیماری است. بازده درصدی، در مورد انتقال بیماری اهیچ اطلاعاتی نمی‌دهد. در حال حاضر فقط درخصوص واکسن استرازنکا مشخص شده که انتقال بیماری را نیز متوقف می‌کند.
۳ دلیلی که واکسن کرونای آسترازنکا برای ایرانی ها مطلوب است
واکسنی برای همه جهان
نخست آنکه شرکت فایزر متعهد است دوزهای ابتدایی خود را به اتحادیه اروپا و آمریکا تخصیص دهد و واکسن مدرنا حداقل تا نیمه اول سال ۲۰۲۱ فقط به ایالات متحده برسد. به همین خاطر موفقیت واکسن آسترازنکا/آکسفورد خبر خوبی برای باقی جهان و از جمله ایران محسوب میشود. آسترازنکا هم وعده داده بدون در نظر گرفتن سود خود، میلیون‌ها دوز واکسن را برای کشورهای با درآمد کم و متوسط تامین کند.هر دوز واکسن کمتر از ۱۰۰ هزار تومان؟
دومین دلیل اما آنکه این واکسن به طور محسوسی ارزان‌تر از سایر واکسنهای کروناست. یک دوز از واکسن کرونای آسترازنکا/آکسفورد بین ۳ تا ۴ دلار خواهد بود فایزر قیمت واکسن خود را برای ۱۰۰ میلیون دوز اول، ۱۹.۵ دلار اعلام کرده و مدرنا هر دوز را بسته به تعداد سفارش بین ۲۵ تا ۳۷ دلار قیمت‌گذاری کرده است.عدم نیاز به تکنولوژی «زنجیره سرما»
سومین دلیل اما اینکه حمل و توزیع آن در کشورهای در حال توسعه بسیار آسان‌تر از واکسنهای رقیب است زیرا نیازی به نگهداری در دمای انجماد ندارد. این واکسن را می‌توان حداقل شش ماه در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد نگه داشت. واکسن مدرنا میتواند نهایت تا ۳۰ روز در دمای منفی ۲۰ درجه سانتیگراد ذخیره شود و واکسن فایزر باید در دمای منفی ۷۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود و در صورتی که قرار باشد در دمای بالاتری بماند باید طی پنج روز استفاده شود. بنابراین محصول تولیدی آسترازنکا تنها واکسنی است که به تکنولوژی «زنجیره سرما» که برای نگهداری واکسن‌ها استفاده میشود، نیاز ندارد.منبع:
1. ایرنا/ عضو ستاد ملی مقابله با کرونا: ایران احتمالا از سوئد واکسن آسترازنکا وارد می کند
2. ستاره صبح/ کدام واکسن خارجی وارد ایران میشود؟
3. مشرق نیوز/ فیلم/ "واکسن آسترازنکا" در راه ورود به ایران
4. بورسان/ ۳ دلیلی که واکسن کرونای آسترازنکا برای ایرانی ها مطلوب است
5. زیست فن/ بررسی واکسن آسترازنکا – آکسفورد
