به گزارش راسخون، سیداحمد حسینی سخنگوی فضایی وزارت دفاع در برنامه تلویزیونی "چرخ" شبکه چهار صدا و سیما به مناسبت روز فناوری فضایی از پرتاب موفق تحقیقاتی ماهواره‌بر ترکیبی ذوالجناح خبر داد.

مهندس سیداحمد حسینی سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در برنامه چرخ سیما، اظهار داشت: اولین پرتاب ماهواره بر ترکیبی ذوالجناح بود، ماهواره بر ترکیبی، ‌به صورت ترکیبی از سوخت جامد و مایع استفاده می‌کند که برای اولین بار در ماهواره‌بر هایمان از سوخت جامد استفاده کردیم، در این ماهواره بر، قدرتمندترین موتور سوخت جامد کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.

پرتاب ماهواره به مدار زمین

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از ۱۰ کشور جهان با توان بومی پرتاب ماهواره به مدار زمین، خود را از حدود ده سال پیش با ماهواره بر سفیر به عنوان یک بازیگر جدید به جهانیان معرفی کرد. بعد از چند پرتاب موفق توسط ماهواره بر سفیر یک، ماهواره بر جدید و سنگین تر ایران به نام سیمرغ وارد مدار شد که البته بنا به دلایل فنی آنچنان که باید و شاید موفق ظاهر نشده است و همین موضوع، باعث شد برخی از رقبا و دشمنان خارجی ایران روی به پایان رسیدن توان فنی و علمی ایران در این حوزه مانور بدهند که این امر در اردیبهشت ماه سال جاری با پرتاب موفق و غافلگیرانه ماهواره نور توسط ماهواره بر قاصد از کویر مرکزی ایران به ارتفاع ۴۲۵ کیلومتری، به پایان رسید.

با فرارسیدن چهاردهم بهمن روز فناوری فضایی در کشور، برنامه چرخ شبکه چهارم سیما برای اولین بار تصاویری از آزمایش اخیر نسل جدید ماهواره برهای ایرانی به اسم ذوالجناح را منتشر کرد و در این برنامه سیداحمد حسینی سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع نیز توضیحات بسیار مهم و قابل توجهی از نقشه راه و ادامه پروژه فضایی کشور در حوزه ماهواره بر ها ارائه داد.

آزمایش موفق ماهواره بر ذوالجناح

طبق این توضیحات، این پرتابگر ایرانی (ذوالجناح) در حقیقت یک سامانه سه مرحله ای است که دو مرحله اول آن از سوخت جامد بهره برده و مرحله نهایی آن از سوخت مایع بهره می برد. توجه به شکل موشک در زمان تست، مشخص می کند که آزمایش انجام شده ماهواره بر ذوالجناح که تصاویر آن نیز پخش شده ظاهرا یک مرحله از سه مرحله مورد نظر بوده است. در این مرحله سیستم پیشران به مدت ۷۰ ثانیه فعال بوده و توانسته به ارتفاع ۱۵ کیلومتری برسد.

ماهواره بر ذوالجناح

قدرت یا همان تراست مرحله اول و دوم این ماهواره که سوخت جامد هستند هر کدام ۷۴ تن است که این تراست می تواند به ۱۰۰ تن نیز برسد. قطر موتورهای سوخت جامد مرحله اول و دوم در ماهواره بر ذوالجناح که قدرتمندترین پیشران سوخت جامد در کل کشور تا به اینجا هستند ۱.۵ متر و قطر مرحله سوم ۱.۲۵ متر است. طول این ماهواره بر در حالت کامل ۲۵.۵ متر و وزن آن نیز ۵۲ تن است و می تواند یک ماهواره به وزن ۲۲۰ کیلوگرم یا مجموعه چند پرتابه به وزن نهایی ۲۲۰ کیلوگرم را تا مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین برساند. برای مقایسه بد نیست بدانید که ماهواره بر سفیر به عنوان نسل اول ماهواره بر های ایرانی در بخش پیشران قطری در حدود ۱.۲۵ متر داشته و وزن کلی آن نیز ۲۶ تن بود و نهایتا می توانست یک ماهواره ۵۰ کیلوگرمی را به مدار ۴۵۰ کیلومتر برساند.

سفر به مدار خورشید آهنگ با ذوالجناح ایرانی

یکی از نکات مهم در خصوص این ماهواره بر جدید ایرانی، شلیک آن روی پرتابگر متحرک است و این به این معنی است که محل پرتاب آن صرفا محدود به یک نقطه مشخص (برای نمونه محدوده استان سمنان به عنوان یکی از پایگاه های اصلی پرتاب فضایی کشور) نبوده و می تواند از نقاط دیگر کشور خصوصا منطقه جنوب شرق و سواحل مکران نیز پرتاب را انجام داد.

خبر آغاز مطالعات برای ساخت دومین پایگاه پرتاب فضایی کشور در چابهار اعلام شده ولی این مسئله مشخصا امری زمان بر و گران قیمت است. در عین حال داشتن یک پرتابگر متحرک برای ماهواره بر ها می تواند کشور ما را قادر کند تا با کمترین زیر ساخت ممکن از منطقه ای مثل چابهار به پرتاب فضایی اقدام کند. در برنامه پخش شده از شبکه ۴ سیما به بحث امکان پرتاب از نزدیکی دریا و همچنین رسیدن به مدار خورشید آهنگ با ماهواره بر ذوالجناح اشاره شد. در ابتدا تعریفی از مدار خورشید آهنگ داشته باشیم.

ماهواره بر ذوالجناح در حال اوج گیری

مدار خورشیدآهنگ یک نوع مدار قطبی به مرکزیت زمین (یا سیارات دیگر) است که همواره نسبت به زمین (سیاره میزبان) در یک ساعت خاص قرار دارد. این مدار در زبان انگلیسی به اسم Sun-synchronous orbit و به صورت مخفف با عبارت SSO شناخته می شود. به عبارت دیگر، نقاط زیر ماهواره در نیمی از مدار در هر لحظه در یک ساعت مشخص از شبانه روز هستند (مثلاً ساعت ۱۰:۰۰) و در نیمه دیگر، یا ۱۲ ساعت اختلاف، همچنان در یک ساعت مشخص دیگر از شبانه روز قرار دارند (مثلاً ساعت ۲۲:۰۰). این مدار برای ماهواره‌هایی استفاده می‌شود که برای انجام مأموریتشان نیازمند یک وضعیت نوردهی مشخص هستند یا مطابق ماموریتشان باید از بالای قطب‌های زمین گذر نمایند. این مدار معمولاً برای ماهواره‌های عکس برداری، هواشناسی و سنجش از دور مناسب است. ارتفاع معمول برای این مدار خورشید آهنگ بین ۶۰۰ الی ۸۰۰ کیلومتر است.

توضیحات سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع درباره ماهواره‌

مهندس حسینی سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع می گوید این پرتاب اولین پرتاب ماهواره‌ بر ترکیبی ذوالجناح بود. منظور از ترکیبی، ترکیبی از سوخت جامد و مایع است. ما در ماهواره‌بر ذوالجناح برای اولین بار از سوخت جامد استفاده کردیم. با این پرتاب برای نخستین‌بار قدرتمندترین موتور سوخت جامد به پرواز درآمد و با این پرتاب به قوی‌ترین موتور سوخت جامد دست پیدا کردیم. ماهواره‌بر در مرحله اول و دوم از سوخت جامع و در مرحله سوم از سوخت مایع استفاده می‌کند.

وی در خصوص نقشه راه حوزه فضایی گفت: تاکنون تاکید و تمرکزمان بر استفاده از سوخت‌های مایع بود. باتوجه به توانمندی‌هایی که در حوزه سوخت مایع ایجاد شده بود، ماهواره‌بر سفیر در هر دو مرحله از سوخت مایع استفاده کرد. تعریف سفیر این بود که ما با هر وضعی که ممکن است به مدار برسیم. بعد با پلاسترینگی که در موتورهای سفیر داشتیم، از همان موتور سخوت استفاده و سمیرغ تعریف شد که مراحل نهایی تحقیقاتی خود را طی می‌کند. ان‌شاالله سیمرغ در آینده نزدیک تثبیت و به مدار عملیاتی خواهد پیوست.

حسینی گفت: چند سالی است با توجه به توانمندی‌هایی که در حوزه سوخت جامد ایجاد شده بود و زمینه‌ای که وجود داشت، این ایده مطرح شد تا در حوزه فضایی نیز از سوخت جامد استفاده کنیم. کشورهای دیگر هم که بنیه و پتانسیل سوخت جامد را دارند، از این پتانسیل در حوزه فضایی استفاده کرده‌اند. سوخت جامد و مایع هر کدام دستاوردها و ویژگی‌هایی دارند. سوخت جامد عمدتاً در مراحل اولیه پرتاب ماهواره‌برها استفاده می‌شود؛ برای برخاست و خروج از جو چون انرژی زیادی را در یک بازه زمانی کم به ما می‌دهد.

سخنگوی فضایی وزارت دفاع بیان کرد: ایده استفاده از سوخت جامد و ساخت ماهواره‌بر ترکیبی ذوالجناح به صورت جدی حدود دو سه سال پیش مطرح شد. در این مدت کار جهادی بزرگی انجام شد. من از دوستانی که در این زمینه گمنامانه فعالیت دارند، تشکر می‌کنم. مدیریت جهادی در این پروژه شکل گرفت.

وی خاطرنشان کرد: این کار با هزینه خیلی کم و در کمترین زمان انجام گرفت. آنچه نمایش داده شد، اولین پرتاب تحقیقاتی ماهواره‌بر بود. همیشه این بحث بود که چرا وقتی یک محصول تثبت نشده، ادعای تزریق ماهواره در مدار را مطرح می‌کنیم. عزم ما این بود که فرآیند تحقیقات و گام‌های تثبیت فناوری را طی می‌کنیم. این مسیر به خوبی طرح‌ریزی شده است. این اولین قدم تحقیقاتی ما بود. هدف اصلی ما در این پرتاب صحه‌گذاری پروازی موتور سوخت جامد بود. هدف ما در این پرتاب عملکرد موتور سوخت جامد - مایع بود. الحمدلله به طور کامل مرحله اول پرواز را انجام داد. مرحله یک حدود هفتاد ثانیه عملکرد دارد و ما را به ارتفاع 15 کیلومتری می‌رساند. در این ارتفاع بوستر جدا می‌شود که هم به ارتفاع موردنظر رسیدیم و هم جدایش اتفاق افتاد.

حسینی بیان کرد: در محل محموله، یک محموله تحقیقاتی گذاشته بودیم تا تاثیرات همه زیرسیستم‌ها بر یکدیگر در ماهواره‌بر که بسیار پیچیده و در لبه تکنولوژی است را ببینیم. محققان بخشی از زیرسیستم‌ها را در این مرحله تست کردند.

سخنگوی فضایی وزارت دفاع گفت: ماهواره‌بر ذوالجناح ماموریتی که برایش طراحی و تعریف شده، قرار دادن ماهواره‌ای با وزن حداکثر 220 کیلوگرم در ارتفاع 500 کیلومتری دایره است. این توانمندی خیلی نزدیک به توانمندی سیمرغ است. هدف‌ ما رسیدن به مدار نبود و پرتاب با هدف زیرمداری انجام گرفت. تا آن مرحله‌ای که مدنظرمان بود، پرواز انجام گرفت. ما همچنین می‌توانیم مجموعه‌ای از ماهواره‌ها که مجموع وزن‌شان 220 کیلوگرم است، را پرتاب کنیم.

حسینی در خصوص موتور گفت: موتور ماهواره‌بر ذوالجناح نسبت به تمامی موتورها حتی موتورهای نظامی قدرتمندترین موتور سوخت جامد است. قابلیت ارتقا حدود صد تُن را دارد.

این مقام مسئول در بخش دیگری از این برنامه گفت: سیمرغ یک ماهواره‌بر دو مرحله‌ای است که ما یک مرحله وسطی به آن اضافه می‌کنیم و به ماهواره‌بر سه مرحله‌ای سریر تبدیل می‌شود. سریر توانمندی یک تُن در ارتفاع هزار کیلومتری را خواهد داشت و با دستیابی به سریر، سیمرغ از رده خارج می‌شود و برای وزن‌های کمتر از یک تُن از ذوالجناح استفاده می‌کنیم. ماهواره‌بر ذوالجناح برای محموله‌های تا 220 کیلو و سریر برای محموله‌های سنگین‌تر است. برای ژئو نیز ماهواره‌بر سروش را خواهیم داشت. بنابراین طبق برنامه‌ریزی ما سه ماهواره‌بر خواهیم داشت. البته از ماهواره‌بر سروش برای پرتاب تعداد زیادی از ماهواره در ارتفاع پایین نیز استفاده می‌شود.

حسینی گفت: با ماهواره‌بر ذوالجناح می‌توانیم 10 ماهواره مکعبی را در ارتفاع 500 کیلومتری قرار بدهیم. در طراحی ماهواره‌بر ذوالجناح و دیگر ماهواره‌برها به این قابلیت رسیدیم تا چند ماهواره را ببریم. طول ماهواره‌بر 25 متر و نیم طولش است و حدود 52 تُن وزن دارد. یک و نیم متر قطر مرحله اول و دوم و یک متر و 25 سانتی قطر مرحله سوم است. تراست 75 تن از آن گرفته‌ایم که قابلیت ارتقاء تا 100 تن را هم دارد که این موضوع برای اولین بار در موتورهای سوخت جامد است.

وی در توضیح چرایی استفاده از سوخت مایع در مرحله پایانی ماهواره‌بر ذوالجناح،‌ اظهار داشت: در مراحل بالایی ما نیاز به زمان سوزش های بالایی داریم، در ذوالجناح 300 ثانیه به بالا پرواز داریم، کنترل پذیری و دقت تزریق ماهواره به مدار نیز با استفاده از سوخت مایع بیشتر می‌‌شود.

واکنش کاربران

منبع:
1.تسنیم / جدیدترین ماهواره‌بر سوخت جامد ایران با نام ذوالجناح آزمایش شد+ مشخصات
2.مشرق / ایران با «ماهواره‌بر ذوالجناح» آماده تست منظومه‌سازی ماهواره‌ها شد/ جزییات آزمایش موفق قدرتمندترین موتور سوخت جامد کشور +عکس
3.خبرگزاری صدا و سیما / پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره‌بر ایرانی ذوالجناح
4.باشگاه خبرنگاران جوان / پرتاب تحقیقاتی ماهواره‌بر ذوالجناح وزارت دفاع انجام شد + فیلم
5.اقتصادآنلاین / پرتاب تحقیقاتی ماهواره‌بر ذوالجناح وزارت دفاع
توییتر

** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.