آغاز ماجرا
طرح نسخه نویسی الکترونیک و خداحافظی با دفترچه‌های کاغذی طرح بزرگی است که سازمان تأمین اجتماعی نسبت به آن از اول اسفند ماه اقدام کرده و حالا چند روزی است که اجرای این طرح، کلید خورده است.اگر این طرح را گام مؤثری در روزهای همه گیری ویروس کرونا و از سویی کاهش میزان مصرف کاغذ و حتی مدت زمان پذیرش بیماران به شمار آوریم، حالا وجود پاره‌ای از مشکلات در روزهای نخستین اجرای این طرح، چیزی به جز سردرگمی بیمه شدگان به همراه نداشته و این در حالی است که در حین مراجعه به بیمارستان یا مجبور به پرداخت آزاد حق درمان هستند و یا دست خالی برمی‌گردند.
در حالی که مسئولان سازمان تأمین اجتماعی، به شدت از طرح حذف دفترچه‌های کاغذی حمایت می‌کنند، اما در مقابل، ارائه دهندگان خدمات درمانی، از بروز مشکلات و چالش‌هایی در این مسیر، گلایه مند هستند و معتقدند این اقدام باید به صورت پایلوت در نقطه‌ای از کشور اجرا می‌شد و بعد از اینکه نقاط ضعف و قوت آن نمایان گردید، طرح را سراسری اجرا می‌کردیم. در همین حال، مسئولان سازمان تأمین اجتماعی بر این عقیده اند که دفترچه‌های کاغذی حذف نشده است بلکه چاپ مجدد نمی‌شود و تا زمانی که مردم برگه دفترچه بیمه تأمین اجتماعی دارند می‌توانند از آن استفاده کنند.
بر همین اساس، برای احراز هویت بیماران از کد ملی آنها و یا دفترچه بیمه استفاده خواهد شد و در سامانه استحقاق سنجی هویت آنها که دارای بیمه هستند، استعلام می‌شود. طبق ادعاهای مسئولان سازمان تأمین اجتماعی، ارجحیت با الکترونیک شدن فرآیندهای جایگزین دفترچه بیمه تأمین اجتماعی است. اما در حال حاضر باید از سر نسخه استفاده شود. بیماران اورژانسی هم نیاز به ارائه کارت ملی نداشته و با کد ملی می‌توانند پذیرش شوند. اگر کد HID بیماری منفی بود باید آزاد حساب شود. این در حالی است که نسخه الکترونیک علاوه بر اینکه داروخانه‌ها را با مشکلاتی در مسیر اجرا مواجه ساخته است، بیمارستان‌ها را نیز به چالش کشیده است.
مریم رادین منش رئیس اداره اقتصاد درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، در بیان چالش‌هایی که در بیمارستان‌ها با حذف دفترچه اتفاق می‌افتد، بر اهمیت کسور بیمارستان‌ها، خرید تجهیزات مورد نیاز و اتصال سامانه استحقاق سنجی به بیمارستان‌ها تأکید کرد.
اختر جعفری مسئول بخش مدیریت اطلاعات سلامت مرکز طبی کودکان نیز چالش اجرایی در بیمارستان‌ها از جمله اختلال در سامانه استحقاق سنجی، ازدحام جمعیت در بیمارستان‌ها نیاز به افراد و تجهیزات بیشتر را بیان کرد. سیامک ارجمند معاون برنامه‌ریزی توسعه داروخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران، مشکلات مربوط به داروخانه‌ها کسورات بیمه‌ای و سامانه‌های دریافت کد بیمار را بیان کرد.
در همین حال، منان حاجی محمودی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: لازم است پزشکان مجبور به ثبت الکترونیک دستورات باشند و استفاده از سیستم سر نسخه کارآمد نیست. به نظر می‌رسد اجرای چنین پروژه‌ای در ابعاد کشوری، آن هم در روزهای پایانی سال، با چالش‌های زیادی مواجه باشد که ایجاب می‌نمود مسئولان بیمه‌ای، راهکار بهتری را اتخاذ می‌کردند.
همکاری نکردن پزشکان با طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی
این موضوع دردسرهای زیادی را برای بیماران ایجاد کرده؛ کسانی که قربانی بدخطی و اشتباه پزشکان می‌شوند و ناچارند داروهایشان را با قیمت آزاد بخرند. از آن طرف هم داروخانهداران گلایه دارند. آنها می‌گویند این فرایند منجر به شلوغ شدن داروخانه‌ها برای بررسی اطلاعات نسخه‌های سنتی شده است. اعتراض آنها این است که این طرح‌ها بدون فراهم شدن زیرساخت‌ها اجرا شده است.
خیلی وقت است برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، سیستم نوبت‌دهی الکترونیک را برای جلوگیری از تجمع بیماران در سالن انتظار راه انداخته‌اند؛ همین هم سبب شده تا تعداد بیمارانی که در نوبت انتظار ویزیت نشسته‌اند، کم باشد.
گزارش میدانی از این مراکز درمانی اما نشان می‌دهد که بسیاری از این افراد، اطلاعی از نوبت‌دهی الکترونیکی بیمارستان‌ها ندارند. خیلی‌هایشان هم اعتمادی به این نوع نوبت‌دهی ندارند و به‌صورت حضوری برای گرفتن نوبت اقدام می‌کنند.
تمام آنها با دفترچه‌های بیمه‌شان آمده‌اند و حتی چیزی درباره حذف دفترچه‌های بیمه نشنیده‌اند. یکی از آنها محمود فرض‌اللهی است که در صف نوبت‌دهی یکی از همین مراکز درمانی ایستاده: «مگر دکتر بدون دفترچه بیمه، کسی را ویزیت می‌کند؟» دفترچه بیمه برای آنها، آنقدر باارزش است که بدون آن از خانه خارج نمی‌شوند، بیش از همه هم نگران هزینه‌های درمان هستند: «با همین دفترچه هم پول دوا و دکتر آنقدر زیاد می‌شود که نمی‌شود آن را پرداخت کرد. با دفترچه وضعمان این است، بدون آن چه وضعیتی پیدا می‌کنیم خدا می‌داند؟» او می‌گوید نباید دفترچه بیمه را حذف کنند.
ماجرا اما تنها به مراجعه‌کننده‌های بی‌اطلاع که در برابر حذف شدن دفترچه‌های بیمه مقاومت می‌کنند محدود نمی‌شود. برخی از پزشکان هم از چگونگی تجویز نسخه‌ها به‌صورت الکترونیکی بی‌خبرند؛ به همین دلیل صدور نسخه‌های سنتی یعنی به‌صورت کاغذی نه در دفترچه بیمه که در سربرگ‌های مطب‌ها در حال افزایش است. این موضوع را می‌توان از تعداد افراد نسخه به دستی که کد ملی‌شان بالای نسخه‌ها نوشته شده، فهمید. زهرا، زنی میانسال یکی از آنهاست.
بار مضاعف نسخه‌نویسی الکترونیک بر دوش داروخانه‌ها
وی افزود: این درحالی است که در کشور به هر دلیل نتوانستند پزشکان را برای اجرای این طرح قانع کنند. همین موضوع باعث شده که از آنجایی که می‌خواهند هر طور هست این طرح را اجرا کنند، به صورت ناقص طرح را اجرا کنند؛ به طوری که به داروخانه‌ها فشار می‌آوردند که شما به جای پزشک، نسخه کاغذی را به فایل تبدیل کنید. در حال حاضر اعلام می‌شود که دیگر نیاز نیست مردم فترچه بیمه خود را تمدید کنند. بر این اساس پزشک نسخه‌اش را بر روی کاغذ عادی می‌نویسد و بعد از آن افراد با آن برگه به داروخانه مراجعه می‌کنند و داروخانه باید آن را به صورت فایل درآورد. این اقدام عملا یک کار باری مضاعفی را به داروخانه تحمیل می‌کند. در عین حال ازدحام شده، وقت داروخانه‌ها گرفته شده و معطلی مردم بیشتر می‌شود. در سه چهار روزی که این طرح اجرا شده است، مردم در اغلب شهرها ابراز نارضایتی کرده‌اند.حذف دفترچه و ازدحام در داروخانه‌ها!
اجرای ناقص نسخه‌نویسی الکترونیک
این درحالیست که بر اساس دستورالعمل نسخه‌نویسی الکترونیک، استحقاق سنجی باید در مطب پزشک انجام شود و در آنجا مشخص شود که فرد بیمه‌شده هست یا خیر. بر همین اساس در حال حاضر هم مردم سردرگم شدند، هم پزشکان تکلیف‌شان را نمی‌دانند و هم به داروخانه‌ها فشار زیادی وارد می‌شود. اولین بار که تامین اجتماعی می‌خواست این طرح را اجرا کند، به داروخانه‌ها فشار آورد و اعلام کرد که باید نسخ را به صورت آنلاین در سامانه ثبت کنید، اما ثبت آنلاین نسخ در سامانه بسیار دشوار است؛ چراکه نسخ به صورت کاغذی است و داروخانه باید اطلاعات بیمار، مشخصات پزشک و شماره نظام پزشکی او، کد رهگیری استحقاق‌سنجی و... را در سیستم وارد کند و سپس داروها را وارد کرده و دستور مصرف دارو را هم وارد سیستم کند. این اقدامات یک یا دو نفر نیروی مجزا در داروخانه نیاز دارد. بسیاری از داروخانه‌ها امکانات و امکان جذب نیروی اضافه را ندارند. برخی داروخانه‌ها سخت‌افزار بیشتری را از نظر تجهیزات کامپیوتر یا تبلت برای نسخه‌پیچی نیاز دارند. مجموعه این‌ها دست به دست هم داد و باعث شد که از آنجایی که این طرح بد اجرا می‌شود و از مسیر درستش، یعنی تولید نسخه الکترونیک در مطب آغاز نشده، فقط بار کاری و هزینه‌ای داروخانه‌ها را افزایش داده است.قطعی سیستم در فرایند نسخه‌پیچی
.jpg "حدف دفترچه اجتماعی و دردسرهای آن")
قطعی سیستم در فرایند نسخه‌پیچی، احراز هویت و استعلام‌سنجی یکی دیگر از مسائلی است که از سوی برخی از داروخانهداران و مراکز درمانی اجراکننده طرح حذف دفترچه بیمه تأمین اجتماعی مطرح می‌شود و معتقدند که در فرایند اجرای کار با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند و در این بخش نیز به‌اذعان آنها، هیچ پشتیبانی از سوی سازمان تأمین اجتماعی صورت نمی‌گیرد!
همچنین بسیاری از پزشکان و داروخانهداران تمایل زیادی برای اجرای طرح دارند اما با این سبک و شیوه معتقدند که در این برهه، امکان اجرای کامل آن وجود ندارد و این طرح در ابتدا باید در مراکز ملکی تأمین اجتماعی طی چند سال برگزار شود تا پس از رفع نواقص در سایر مراکز درمانی اجرا شود.
قول بیمه برای جبران هزینه های داروخانه ها
دکتر فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان افزود: روز ۲۸ بهمن ماه با بیمه‌ها جلسه داشتیم و سوم اسفند هم در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با حضور رییس سازمان غذا دارو، رییس سازمان بیمه سلامت و تامین اجتماعی جلسه‌ای داشتیم که چاره‌اندیشی اتفاق افتد. نتیجه این شد که قول دادند که در شورای عالی بیمه سلامت تمهیدی برای جبران هزینه‌های داروخانه‌ها بیندیشند. زیرا بیشترین بیشترین بار را داروخانه‌ها تحمل می‌کنند و بار پزشک را هم به گردن داروخانه‌ها انداختند.منبع:
1.ایسنا / ازدحام در داروخانه‌ها با حذف دفترچه بیمه/ پزشکان زیر بار نرفتند، زورشان به داروخانه‌ها رسید
2.مهر / چالش های حذف دفترچه های کاغذی در بیمارستان ها
3.تسنیم / دردسرهای حذف دفترچه بیمه تامین اجتماعی
