عوامل و پیامدهای کمبود سوخت در لبنان
بحران سوخت در لبنان از زمانی شدت گرفت که بانک مرکزی این کشور اعلام کرد دیگر حاضر نیست یارانه سوخت را پرداخت کند و یارانه این بخش حذف خواهد شد. این تصمیمات با واکنش‌های منفی رو به رو شده و حتی «میشل عون»، رئیس‌جمهور لبنان «ریاض سلامه»، رئیس بانک مرکزی را به کاخ ریاست جمهوری این کشور احضار کرد و به این ترتیب یارانه سوخت برجا ماند. اما شرکت‌های واردکننده سوخت در لبنان حاضر نبودند به دلیل اختلاف قیمت سوخت میان دولت و بانک مرکزی مشتقات نفتی را بین مردم توزیع کنند.همین مسئله باعث شد مردم لبنان برای بدست آوردن سوخت مورد نیاز خود در مقابل جایگاه‌های سوخت صف‌های طولانی تشکیل دهند، حتی ارتش لبنان در این خصوص وارد عمل شد و با حضور در جایگاه‌های سوخت، باقی‌مانده بنزین و گازوئیل را بطور رایگان میان مردم توزیع نمود، اما این درمانی موقت بود و تاثیر چندانی بر زندگی شهروندان لبنانی نگذاشت.
بعد از این اتفاقات روزنامه «النهار» لبنان اعلام کرد رانندگان عصبانی شب را در اتومبیل‌های خود در مقابل جایگاه‌های سوخت سپری کردند که این اقدام منجر به ایجاد یک ترافیک طولانی شد و ارتش با ورود به این قضیه رانندگان را پراکنده کرد.
کمبود سوخت فقط بحران بنزین و گازوئیل برای خودرو‌های سبک و سنگین را ایجاد نکرد بلکه باعث شد بحران نبود برق هم در این کشور پدید آید و بسیاری از کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها و اماکن عمومی را به تعطیلی کشاند.
اعلام واردات سوخت از ایران از سوی «سید حسن نصرالله»
.jpg "بحران سوخت در لبنان و داستان سفر نفتکش‌های ایرانی به مقصد بیروت")
در پی تشدید بحران سوخت و بی‌خیالی مسئولان و مقامات رسمی لبنان، «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان در روز عاشورا مورخ ۲۸ مرداد در سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد عده‌ای از تجار شیعه این کشور با کمک حزب‌الله از ایران سوخت خریداری کرده و اولین نفتکش ایرانی چند ساعت بعد از سخنرانی او به سوی لبنان حرکت خواهد کرد و بعد کشتی‌های دیگر به آن خواهند پیوست. دبیرکل حزب‌الله با صراحت تمام به آمریکا و رژیم صهیونیستی هشدار داد که برای کشتی ایرانی مزاحمتی ایجاد نکنند.
سید حسن نصرالله در صحبت‌های خود گفت: «بحران سوخت در لبنان مصنوعی و ساختگی است و شاهد این امر کشف میلیون‌ها لیتر بنزین و گازوئیل بدست نیرو‌های امنیتی لبنان است و هدف از آن تحقیر لبنانی‌ها است.»
دبیرکل جنبش حزب‌الله لبنان معتقد بود اگر مسئولان ابتکار عملی در مقابل بحران سوخت داشتند می‌توانستند با آن مقابله کنند. او حین سخنرانی خود سوالی جنجالی نیز مطرح کرد و پرسید: آیا رفتار مقامات دولتی سوء مدیریت است یا اقدامی عمدی برای ناامیدی لبنانی‌ها؟
واکنش‌های مثبت و منفی به واردات سوخت از ایران
بعد از سخنان سید حسن نصرالله برخی از لبنانی‌ها از او تشکر کرده و از این اقدام تمجید کردند، اما برخی دیگر مانند «سعد الحریری»، نخست‌وزیر مستعفی لبنان با حمله به دبیرکل حزب‌الله در سلسله توئیت‌هایی نوشت: آیا خبر واردات سوخت خبر خوبی برای لبنانی‌هاست یا موجب جنگ داخلی می‌شود؟ او در گزافه‌گویی‌هایی پیاپی اعلام کرد حزب‌الله قصد دارد راه نفوذ ایران را در لبنان فراهم کند.سعد الحریری که خود یکی از عاملان وضعیت بحرانی کنونی در لبنان است اعلام کرد خرید نفت از ایران اوضاع را برای لبنان سخت‌تر خواهد کرد.
با این حال «سزار معلوف»، نماینده مسیحی مذهب پارلمان لبنان در شبکه تلویزیونی المیادین با استقبال از واردات سوخت از ایران گفت: وقتی دوستان عرب و غربی‌مان ما را می‌فروشند و مردم‌مان در حال تحقیر شدن هستند چرا نباید کمک ایران را قبول کرد؟!
واکنش مقامات خارجی در لبنان نسبت به واردات سوخت
واردات سوخت واکنش مقامات خارجی حاضر در لبنان را نیز برانگیخت؛ مانند «دوروتی شیا»، سفیر آمریکا در بیروت که بعد از سخنان سید حسن نصرالله در نمایشی تازه اعلام کرد در حال گفت‌وگو با اردن و مصر است تا از طریق سوریه برق و سوخت برای لبنانی‌ها فراهم کند!روزنامه رای الیوم به بررسی رفتار آمریکا در زمان بحران لبنان پرداخته و اعلام کرد آمریکا در قبل و بعد از اعلام واردات سوخت از ایران دو اشتباه بزرگ انجام داد: اولین اشتباه آمریکا در لبنان تحریم‌ها و محاصره شدید اقتصادی بود، چرا که آمریکا به خیال خود فکر می‌کرد لبنان، ایران است. ولی آنها در محاسبات خود اشتباه کردند، چون لبنان از لحاظ جغرافیایی از ایران کوچک‌تر است. با اعمال این تحریم‌ها وضعیت لبنان حتی از خط قرمز هم فراتر رفته و فقر، گرسنگی و محرومیت بر لبنان تاثیر گذاشت.
اشتباه دوم را «دوروتی شیا»، سفیر آمریکا در بیروت مرتکب شد چراکه بعد از سخنرانی «سید حسن نصرالله» در ظهر عاشورا و در خصوص واردات سوخت و اقلام مورد نیازش از ایران، شیا به تکاپو افتاده و به عنوان دوست مردم لبنان در تلاش بود از اردن و مصر برای لبنان برق و سوخت فراهم کند! اگر آمریکا می‌توانست این اقدامات را انجام دهد، چرا تاکنون دست به این اقدام نزده بود و صبر کرد وضعیت از حد معقول فراتر رفته و به بحران تبدیل شود؟
رسانه‌های صهیونیستی نیز به این موضوع پرداخته و در گزارشی به شجاعت حزب‌الله اعتراف و اعلام کردند حزب الله معادله بازدارندگی را در قلب مدیترانه گسترش داده است و مقامات رژیم صهیونیستی از اینکه در مقابل راه نفتکش ایرانی قرار بگیرند وحشت دارند.
با بررسی علل و عوامل بحران سوخت در لبنان مشخص می‌شود این بحران ساختگی بوده و دست کشورهای خارجی نظیر آمریکا و عربستان بطور واضح در آن دیده می‌شود چراکه آمریکا قصد دارد با کشاندن لبنان به جنگ داخلی و درگیر کردن حزب‌الله در داخل خاک خود یک وضعیت امن و پایدار برای موجودیت رژیم صهیونیستی ایجاد کند. اما بر اساس گزارش و تحلیل‌های کارشناسان مشخص می‌شود سیاست «لبه پرتگاه» که آمریکا آن را در لبنان به اجرا درآورده بود با اعلام واردات سوخت شکست خورده و حزب‌الله لبنان توانسته است با این اقدام روند بازی را تغییر دهد.
داستان سفر نفتکش‌های ایرانی به مقصد بیروت
اعزام کشتی ایرانی حامل سوخت به لبنان اتفاقی فراتر از یک تبادل تجاری است که در ابعاد مختلف، بر روند معادلات منطقه‌ای تأثیرگذار است.
محافل تصمیم‌سازی آمریکایی- صهیونیستی اگرچه هشدارهای سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان در سخنرانی‌های پیشین مبنی بر درخواست سوخت از ایران را جدی می‌دانستند، اما تصور می کردند معادلات داخلی قدرت در لبنان به این زودی‌ها اجازه انجام این کار را نخواهد داد.
تئوریسین‌های سیاسی آمریکایی معتقدند که دولت این کشور با اقدام اشتباه خود و اعمال تحریم‌ها و محاصره اقتصادی و پولی فلج کننده ضد لبنان، شرایط این کشور را به جایی کشاند که آن را در آغوش ایران قرار داد.
تاکنون سه کشتی حامل سوخت و فرآورده‌های نفتی از بندرگاه‌های جنوب کشور به سمت لبنان به راه افتاده‌اند. آنطور که سیدحسن نصرالله هم گفته، داستان یک کشتی و دو کشتی هم نیست، قرار است دادوستدی مستمر باشد که تا رفع نیاز لبنان به سوخت ادامه خواهد یافت.
۷۲ ساعت پس از سخنان سیدحسن‌نصرالله در مورد تجارت ایران با تجار لبنانی، اما پای این بحث - سفرهای کشتی‌های سوخت‌بر ایرانی به مقصد لبنان- به نشست خبری سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان باز شد و بعد از چند روز سکوت، موضع رسمی کشورمان را دراین‌باره آشکار کرد.
دفاع تمام‌قد وزارت خارجه از این مبادله، آب پاکی را روی دست مخالفان آن ریخت و به تعبیری دیگر از استرات‌ژی جدید کشورمان در روابط با کشورهای دوست و همراه خود هم پرده برداشت؛ استراتژی‌ای که از آغاز روندی نو برای مقابله با تحریم‌های آمریکا در حوزه نفتی و تجاری ایران خبر می‌دهد. در همین راستا هم بود که خطیب‌زاده برخلاف شائبه‌آفرینی‌های برخی رسانه‌های عربی و غربی در منطقه، داستان حرکت کشتی‌های سوخت‌بر ایران به مقصد بنادر لبنان را تجارتی مرسوم و معمول دانست و دراین‌باره گفت: تجارت عادی در حوزه‌های مشروعی مثل انرژی یک تصمیم حاکمیتی و یک تصمیم عادی مرسوم است و ما بر اساس تصمیم خودمان و اعلام نیاز دوستان و مشتریانمان نفت و فرآورده‌های آن را می‌فروشیم. در این مقطع خاص شاهد رنج طراحی‌شده علیه مردم لبنان هستیم. مردم لبنان مردم پر غروری هستند که متأسفانه با زد و بندهای سیاسی و طراحی‌های انجام‌شده پشت پرده عناصر صهیونیستی دچار مضیقه شده‌اند.
او تأکید کرد که ما به‌عنوان کشوری که سال‌ها تحت تحریم‌های یکجانبه بوده‌ایم، می‌دانیم که برخی کشورها دچار اعتیاد به تحریم هستند و از درد و رنج ملت‌ها برای تحقق اهداف نامشروع سیاسی خود استفاده می‌کنند و ایران در کنار دیگر کشورها اجازه نمی‌دهد که نظام سلطه چنین اقداماتی را انجام دهد. خطیب‌زاده افزود: آنچه فروخته و خریداری‌شده یک موضوع طبیعی است و ما اعلام آمادگی می‌کنیم که اگر دولت لبنان هم تمایل داشته باشد، به غیر از خریداری که توسط تجار لبنانی انجام شده است، حاضریم که سوخت به دولت این کشور بفروشیم. دفاع صریح سخنگوی وزارت خارجه از تجارت فرآورده‌های نفتی ایران با تجار لبنانی حکایت از عزم قاطع مسئولان کشورمان برای استمرار این روند با وجود آگاهی از مخاطرات احتمالی آن می‌دهد. البته این نخستین‌بار نیست که ایران رسماً و آشکارا برخلاف تحریم‌های آمریکا در حوزه نفتی تجارت می‌کند، پیش‌تر نیز در تابستان سال گذشته با راهی‌شدن ۱۰ نفتکش از سوی بنادر جنوبی ایران به سمت ونزوئلا، عزم ایران برای مقابله با تحریم‌های همه‌جانبه ایالات متحده آمریکا آشکار شده بود.
اگرچه این روند مسیر پرفراز و فرودی را طی می‌کند و گاه منجر به توقیف نفتکش‌های ایرانی شده و گاه در دل خود داستان‌ها و روایت‌های میهن‌پرستانه‌ای را رقم زده، اما عزم ایران برای خروج از تحریم‌های آمریکا و یاری‌دادن به دیگر کشورهایی چون ونزوئلا یا لبنان که در شرایط مشابهی اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم‌شان به‌تنگ آمده است، گویای استرات‌ژی جدید ایران در قبال تحریم‌های آمریکا و هم‌پیمانانش است که به‌نظر می‌رسد در لوای آن هم فرار از تحریم‌ها و انزواهای اقتصادی را نشانه گرفته است و هم دوری از تنش‌سازی‌های آشکار و پنهان اسرائیل در منطقه را.
از یک‌سال پیش جنگ همه‌جانبه اقتصادی‌ای علیه مردم لبنان اعلام شده است. اول سپرده‌های بانکی این کشور یک‌مرتبه ناپدید شد و بعد هم معلوم نشد چه بلایی بر سر موجودی بانک مرکزی‌اش آمد. در ادامه، دولت اعلام کرد که نمی‌تواند یارانه سوخت و نان را بدهد و از آنجا که امکان خرید با دلار وجود ندارد لبنان دچار مشکل سوخت شد.
با بروز مشکل سوخت در این کشور، ایران حاضر شده که به این کشور نفت بفروشد و با خریداری چند محموله از سوی تجار لبنانی، اکنون کشتی‌های سوخت ایرانی در راه لبنان هستند؛ امری که ابتدا از سوی سیدحسن نصرالله اعلام شد و ایران هم روز گذشته به‌طور رسمی آن را تأیید کرد.
آنچه انجام شده این است که این کشتی‌های سوخت توسط تجار لبنانی از ایران خریداری شده است اما نه با دلار بلکه با لیر و این تسهیلاتی است که عملاً ایران به لبنان و تجار این کشور برای خرید این سوخت داده است.
قطعاً هر اقدامی در جهت شکستن محاصره لبنان، یعنی خنثی‌سازی طرح آمریکا؛ لذا آنچه اتفاق افتاده تلاش برای کم‌کردن فشار بر مردم لبنان و خنثی‌سازی طرح محاصره و فشار حداکثری بر جامعه لبنان است.
درپی این اقدام، آمریکا که احساس کرد بدنام شده است، فوراً به‌واسطه سفیر خود با رئیس‌جمهور لبنان، آقای عون، تماس گرفت و اعلام کرد که ما دلمان برای لبنان و جامعه لبنان می‌تپد و برق را از طریق سوریه و اردن به لبنان می‌رسانیم و ۴ کشتی سوخت هم به لبنان وارد می‌شود و گاز را هم از مصر به آنجا می‌رسانیم. مبلغ اینها هم چون بانک مرکزی لبنان می‌گوید پول ندارم از طریق بانک بین‌المللی تأمین و به‌عنوان وام به لبنان داده می‌شود. قسط‌های آنها هم از سال آینده پرداخت شود.
این تلاش‌ها نشان می‌دهد که این اقدام حزب‌الله اقدامی استراتژیک است که نفت هنوز به مقصد نرسیده، تأثیرات خود را گذاشته است. ضمن اینکه به مردم لبنان هم نشان می‌دهد دشمن کیست و دوست کیست. چه‌کسی به‌دنبال فشار حداکثری بر مردم لبنان است و چه‌کسی به‌دنبال حل مشکلات جامعه لبنان است.
مجموعه این مسائل الان در مقابل هم قرار گرفته و جامعه لبنانی هم قضاوت‌های سیاسی خود را نسبت به این رفتارها انجام می‌دهد.
آنچه هست ما تاکنون فروش نفت به لبنان نداشته‌ایم و این نخستین‌بار است که ایران به لبنان نفت می‌فروشد و آن هم به تجار لبنانی نه به دولت لبنان.
ضمن اینکه این اقدام در زمانی اتفاق افتاد که آمریکا از هم‌پیمان خود در افغانستان چشم‌پوشی کرد و اجازه داد که سقوط کنند و با سر به زمین بیایند، درحالی‌که ایران نشان داد که همواره از هم‌پیمانان خودش حمایت می‌کند. این برجستگی نوع رفتار در چارچوب محور مقاومت و خارج از آن را کاملاً نمایان می‌کند و به‌شدت به زیان آمریکا و هم‌پیمانانش در منطقه خواهد بود و تصویری منفی از آنها را به مردم منطقه ارائه می‌کند.
آنچه روشن است حمایت‌های ایران از حزب‌الله و ارسال کمک‌های ایران در ابعاد مختلف است و رابطه ایران با لبنان هم از طریق حزب‌الله بوده است. اما حال این محموله سوخت نه برای حزب‌الله که برای کل لبنان و مردم این کشور است.
حزب‌الله اما پوشش سیاسی خود را بر این انتقال قرار داده است و با آغاز حرکت این کشتی‌ها، آنها را لبنانی اعلام کرد و گفت از نگاه حزب‌الله این کشتی‌ها بخشی از سرزمین لبنان هستند و هرگونه تعرض به آنها از طرف رژیم صهیونیستی به‌معنای جنگ علیه منابع سوختی لبنان است که در این صورت حزب‌الله سکوهای انرژی رژیم صهیونیستی را مورد حمله قرار خواهد داد.
در حقیقت این معادله جدیدی است که حزب‌الله انجام داد، آن هم نه برای خودش بلکه برای جامعه لبنان.
ایران و حزب‌الله با علنی‌کردن این انتقال نفت در حقیقت به‌دنبال ایمن‌سازی این محموله‌ها و ممانعت از تعرض به آنها بودند. با این اقدام رژیم صهیونیستی دیگر اقدامی علیه این محموله انجام نخواهد داد چراکه می‌داند اگر حمله کند حزب‌الله پاسخ می‌دهد و چنین تنشی می‌تواند شرایط بسیار پیچیده‌ای را در منطقه ایجاد کند. لذا آنچه اتفاق افتاده تلاش برای ایمن‌سازی بود، نه اقدامی برای ایجاد چالش در مدیترانه.
منبع:
1. مشرق نیوز/ سومین کشتی ایرانی حامل سوخت به سوی لبنان حرکت کرد/ حماقت اسرائیل سکوهای گازی‌اش را به جهنم تبدیل خواهد کرد +تصاویر
2. روزنامه ابتکار/ واکنش‌ها به واردات سوخت از ایران چه بود؟ پشت پرده بحران ساختگی سوخت در لبنان
3. ایمنا/ داستان سفر نفتکش‌های ایرانی به مقصد بیروت
