پایان 5 سال بازداشت غیرقانونی«اسدالله اسدی» دیپلمات ایرانی به آغوش وطن بازگشت
جدیدترین سند رسوایی حقوق بشر غربی
اسدالله اسدی دیپلمات به گروگان گرفته شده ایران در بلژیک پس از ۱۷۸۹ روز اسارت و در سایه دیپلماسی عزتمندانه دولت مردمی دیروز آزاد شد و به وطن بازگشت. اسارتی که ۱۰۰ روزش در زندان بیماران اعصاب، ۲۸روزش در بونکر آب به صورت عریان و 90 روزش در سلول انفرادی بدون پنجره در سایه حقوق بشر غربی گذشته بود. هواپیمای حامل اسدالله اسدی دیپلمات کشورمان روز گذشته وارد فرودگاه امام خمینی تهران شد و مورد استقبال علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت و کاظم غریبآبادی معاون بین‌الملل قوه قضائیه و رئیس ستاد حقوق بشر قرار گرفت.
اسدی دبیر سوم سفارت کشورمان در اتریش بود که ۱۱ تیر ماه ۱۳۹۷، همزمان با سفر «حسن روحانی» رئیس‌جمهور سابق به اروپا، با طراحی رژیم صهیونیستی و عاملیت برخی سرویس‌های امنیتی اروپایی به اتهام تلاش برای بمب‌گذاری در نشست گروهک تروریست منافقین، در حالی در آلمان به گروگان گرفته شده و پس از آن به بلژیک منتقل شد که مقامات دولت قبل تا آخرین روز دوره مسئولیت‌شان کمترین تلاشی برای پیگیری پرونده وی از خود نشان ندادند.
این در حالی است که بر طبق قوانین دیپلماتیک، همه کشورها می‌توانند در مقابل اقدام دیپلماتیک کشور دیگر، «اصل عمل متقابل» را اجرا کنند. این عمل به عنوان کمترین واکنش محسوب می‌شود. بنابراین دولت روحانی که مدعی بلد بودن زبان دنیا بود و بازگشت اعتبار به پاسپورت ایرانی را وعده داده بود در کمترین واکنش می‌بایست، دیپلمات همتراز اسدی در ایران را بازداشت می‌کرد؛ که اگر این اقدام متقابل در همان ابتدای کار صورت می‌گرفت، گستاخی طرف‌های اروپایی این‌قدر به درازا نمی‌کشید. از سوی دیگر ضعف بخش دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه در به دست گرفتن ابتکار عمل موجب شد تا رسانه‌های معاند با سوءاستفاده از خلأ اطلاعاتی موجود، حتی تصاویر مدنظر خود را منتشر کنند.
علاوه بر بی‌عملی دستگاه دیپلماسی دولت قبل در واکنش قاطع به گستاخی برخی کشورهای اروپایی، سفارتخانه‌های ایران در آلمان، اتریش، بلژیک و فرانسه در وزارت خارجه ظریف نیز کاملاً در موضعی منفعلانه قرار گرفته و هیچ اقدامی درخصوص احقاق حقوق دیپلمات ایرانی انجام ندادند. این بی‌عملی موجب شد تا گروهک تروریستی منافقین در پایتخت برخی کشورهای اروپایی به شدت به فضا‌سازی درخصوص بازداشت دیپلمات کشورمان مشغول شود. این درحالی بود که در تمام این مدت این دیپلمات کشورمان در سخت‌ترین شرایط و در وضعیتی بسیار نامناسب به سر می‌برد.
اسدالله اسدی در قالب دو دست‌نوشته که همسرش در صفحه شخصی‌اش منتشر کرده، وضعیت خود در دوران اسارت در کشورهای اروپایی را اینگونه شرح داده بود: «هیچ زندانی باور نمی‌کرد که من ۲۰ روز در بونکر نگهداری شده‌ام. بدترین افراد، چند شب در بونکر نگهداری می‌شدند و مجدداً به سلول خود باز می‌گشتند. در تمام ۲۰ روز اجازه هواخوری جمعی به من داده نشد. در بونکر کلیه وسایلم را پشت در گذاشتند، به جز یک عدد تشک پلاستیکی، یک پتو و یک توالت فرنگی هیچ چیز نبود و کف و سقف با کاشی و سرامیک بدرنگ پوشیده شده بود به نحوی که آن را به یک غسالخانه شبیه کرده بود.»
با این حال با پیگیری‌های مجدانه دولت مردمی زمینه تبادل و آزادی این دیپلمات کشورمان پس از 5 سال اسارت در اروپا فراهم شد و همسر اسدی نیز در توئیتر دستور سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور برای پیگیری سریع‌تر این پرونده از سوی دستگاه دیپلماسی کشور تشکر و قدردانی کرده بود. در نهایت روز گذشته ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه از آزادی اسدالله اسدی دیپلمات گروگان گرفته شده ایرانی در پی توافق دوجانبه با دولت بلژیک و بازگشت به کشور خبر داد و امیرعبداللهیان هم از تلاش‌های مثبت عمان در این‌باره تشکر کرد.
کنعانی : اسدی با سناریوی آمریکایی – صهیونیستی گروگان گرفته شده بود
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره پرونده اسدالله اسدی و گروگانگیری او توسط سرویس‌های امنیتی اروپایی گفت: در این ماجرا سناریوی صهیونیستی- آمریکایی «دروغ بزرگ» با هدف بحران‌سازی در روابط ایران و اروپا روی پرده رفت و این توطئه درست پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق برجام صورت گرفت. سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: در این زمینه برخی دولت‌های اروپایی تحت تأثیر القائات رژیم صهیونیستی و گروهک تروریستی نفاق قرار داشتند و آنها با نقض تعهدات بین‌المللی پس از «بازداشت خودسرانه» دیپلمات ایرانی، او را در دادگاهی نمایشی و کاملا سیاسی و مدیریت شده به ۲۰ سال زندان محکوم کردند.
کنعانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از بدو امر با اتخاذ مواضع منطقی و در دفاع از حقوق ایرانیان، ضمن اعلام اعتراض و محکومیت نقض مصونیت دیپلماتیک دیپلمات ایرانی، تمام تلاش خود را برای آزادی این شهروند و دیپلمات ایرانی به کار بست و نهایتا در پی نشست‌های متناوب و مشترک امنیتی و رایزنی وزرای خارجه ایران و بلژیک طی توافقی دوجانبه با دولت بلژیک، آزادی این دیپلمات به گروگان گرفته شده محقق شد.
غریبآبادی: بازداشت اسدی برخلاف تمام ضوابط و اصول حقوقی و بین‌المللی بود
کاظم غریبآبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران نیز با تبریک آزادی این دیپلمات به خانواده اسدی و مردم ایران، افزود: حقوق ایشان چه از نظر مطابقت با حقوق بین‌الملل و حقوق بشر بسیار نقض شده است. ایشان دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در سفارت کشور در اتریش بودند. طبق اصول بین‌الملل و کنوانسیون 1961 ناظر بر روابط دیپلماتیک، نمی‌توان دیپلمات‌ها را بازداشت کرد به‌ویژه اگر در کشوری ثالث باشند و یا در حال بازگشت به محل مأموریت خود باشند.
غریبآبادی تاکید کرد: ایشان دقیقاً همین وضعیت را داشت. یعنی هم حکم بازداشتی که بلژیک صادر کرد و هم دستگیری ایشان در آلمان و هم لغو مصونیت دیپلماتیک ایشان توسط دولت اتریش، تمامی اینها خلاف ضوابط و اصول حقوقی و بین‌المللی است. وی ابراز امیدواری کرد که دستگاه‌های مختلف کشور به همین ترتیب تلاش‌های خود را در راستای آزادی هر هموطنی که به ناحق یا غیرقانونی در دیگر کشورها بازداشت هستند، ادامه بدهند.
جمشیدی: تاکید آیت‌الله رئیسی در پاسخ به درخواست تعامل دولت بلژیک در گام اول آزادی اسدی بود. محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور نیز در توئیتی درباره آزادی اسدی نوشت: آزادی دیپلمات مقاوم ایرانی اسدالله اسدی یک پیروزی برای ملت ایران است. زمانی که مقامات دولت بلژیک در پارلمان و رسانه لفاظی می‌کردند در گفت‌وگوهای تلفنی درخواست تعامل بزرگ داشتند. تاکید آیت‌الله رئیسی این بود که گام اول برای تعامل، آزادی دیپلمات ایرانی است، حالا مسیر باز است. /کیهان
نظر کاربران فضای مجازی
در آستانه سفر هیثم‌بن طارق، پادشاه عمان به ایران، شاهد مبادله اسدالله اسدی، دیپلمات زندانی در بلژیک و اولیویه وندکاستیل، شهروند بلژیکی زندانی در ایران بودیم؛ مبادله‌ای که در تحقق یافتن آن عمان نقش واسطه و میانجیگری داشت. این در حالی است که گمانه‌زنی می‌شود همانند سال 1390، حضور پادشاه عمان ایران، حامل پیام‌های مهمی از سوی آمریکا، غرب و کشورهای عربی برای ایران باشد؛ به‌طوری‌که گشایش‌های سیاسی و اقتصادی و امنیتی با محوریت هسته‌ای برای کشور رقم بزند. هرچند برخی از کارشناسان درباره گشایش پرونده هسته‌ای ایران و مهمتر از آن، لغو تحریم‌ها دیدگاه و نظرات دیگری دارند و براین باورند که تنها راهکار برون‌رفت از تحریم‌ها مذاکره مستقیم ایران با آمریکا است. با این حال این سفر قطعاً در راستای عادی‌سازی روابط ایران و کشورهای مهم عربی مانند عربستان و مصر تاثیر خواهد داشت.
وزارت خارجه عمان روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «عمان موفق به میانجیگری بین بلژیک و ایران برای حل مسئله شهروندان زندانی شد؛ افرادی که از سوی تهران و بروکسل آزاد شدند، در همین روز به مسقط منتقل خواهند شد.» براین اساس اسدالله اسدی، دیپلمات زندانی در بلژیک و «اولیویه وندکاستیل» شهروند بلژیکی زندانی در ایران روز گذشته آزاد شدند و به مسقط عمان رفتند و در نهایت هر دو به کشورشان بازگشتند.
گفته می‌شود میانجیگری عمان در پاسخ به درخواست دولت‌های ایران و بلژیک برای کمک به حل و فصل مسئله اتباع دو کشور بوده که تلاش‌های عمان منجر به توافق دو طرف برای آزادی متقابل شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، در واکنش به این رخداد، در توئیتر از پادشاهی عمان بابت میانجیگری در این موضوع تشکر کرده است. او در این در توئیت نوشت: «آقای اسدالله اسدی، دیپلمات بی‌گناه کشورمان که برخلاف حقوق بین‌الملل و به‌طور غیرقانونی بیش از دو سال در آلمان و بلژیک بازداشت بود، هم‌اکنون در راه بازگشت به وطن است و به زودی وارد ایران عزیزمان خواهد شد. از تلاش‌های مثبت سلطنت عمان در این مسیر تشکر می‌کنم.»
الکساندر دی کرو، نخست‌وزیر بلژیک، نیز اعلام کرد:«اولیویه وند کاستیل که به‌مدت ۴۵۵ روز در تهران بازداشت بود؛ آزاد شد.» البته تبادل دو زندانی ایران و بلژیک ماه‌هاست که در دستور کار دو کشور قرار دارد. تابستان ۲۰۲۲ معاهده‌ای بین ایران و بلژیک امضا شد که اجازه انتقال متقابل زندانیان را می‌داد؛ متنی که به‌عنوان تنها راه برای آزادی آقای وند کاستیل ارائه شده است. براساس این عهدنامه دو کشور می‌توانند اتباع خود که در کشور مقابل زندانی هستند را تحویل گرفته تا ادامه دوره حبس را در کشور خود سپری کنند.
این معاهده اخیراً اجرایی شده است. همچنین نشریه بلژیکی تایمز بروکسل ۱۲ مهر 1401- نوشت: «دادگاهی در بلژیک طرح دولت و مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر قانون استرداد زندانیان با ایران را تایید کرده است.» به این ترتیب، دادگاه به دولت این کشور اجازه داده است که اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی که در دادگاه‌های بلژیک به اقدام تروریستی محکوم شده است را به ایران بازگرداند و در مقابل یک امدادگر بلژیکی، اولیویه وندکاستیل، که از ماه فوریه گذشته در ایران زندانی است را آزاد کند.
اهمیت این مبادله به اندازه‌ای بود که دولت بلژیک برای این مبادله مصوبه‌ای را در پارلمان خود تصویب کرد تا این مبادله انجام شود اما به دلیل اعتراضات مدنی این مبادله معلق ماند و حال کشور عمان همانند همیشه با میانجیگری موفق شد تا این مبادله به سرانجام برسد.
بازگشت اسدی به ایران
روز گذشته تصویری از حضور اسدالله اسدی، با سبد گل در میان برخی از مقامات از جمله علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت و کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر منتشر شد. اسدی ۵۰ساله که پیش از این به عنوان دیپلمات در سفارت ایران در اتریش کار می‌کرد، در سال ۲۰۲۱ میلادی از سوی دادگاه شهر آنتورپ به اتهام برنامه‌ریزی برای بمب‌گذاری در نشست سالانه مجاهدین خلق در فرانسه، به ۲۰ سال حبس محکوم شد.
اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی سفارت ایران در اتریش ۱۱ تیرماه سال ۱۳۹۷ درحالی‌که ایام تعطیلات خود را در نزدیکی شهر آشافنبورگ واقع در ایالت بایرن آلمان می‌گذراند، با حکم جلبی که توسط دولت بلژیک در اتحادیه اروپا صادر شده بود، دستگیر شد.۲۰ تیرماه سال ۱۳۹۸، دادستانی کل آلمان مدعی شد که وی به یک زوج ساکن در آنتورپ در بلژیک سفارش داده تا میتینگ سالانه منافقین را منفجر کنند. بعد از دستگیری اسدی که دبیر سوم سفارت ایران در اتریش بود، دولت این کشور با لغو مصونیت دیپلماتیک موجب شد تا آلمان وی را به بلژیک مسترد کند. اما اسدی در مقابل آزادی اولیویه وندکاستیل، به ایران بازگشت.
اولیویه وندکاستیل، امدادگر بلژیکی که در حوزه پناهجویان افغان کار می‌کرد، در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در ایران دستگیر و به زندان طولانی‌مدت محکوم شد. او مدتی به عنوان مدیر برنامه «شورای پناهندگان» که یک نهاد نروژی است، در ایران کار کرده بود و مقام‌های ایران اتهام او را جاسوسی عنوان می‌کردند. وندِکاستیل به جاسوسی، همکاری با دولت آمریکا، قاچاق ارز و پولشویی متهم شده بود.
بازداشت اسدی قانونی نبود
کاظم غریبآبادی، معاون بین‌الملل قوه قضاییه که برای استقبال از اسدالله اسدی در فرودگاه حضور داشت، اظهار کرد: «بعد از تلاش بسیار گسترده دستگاه‌های ذی‌ربط وزارت خارجه، قوه‌قضائیه و سایر دستگاه‌ها شاهد حضور و آزادی اسدی هستیم و به خانواده ایشان و مردم عزیز ایران تبریک می‌گویم. خانواده و خودشان در این سال‌ها بسیار اذیت شدند. حقوق ایشان مطابق با حقوق بین‌الملل بسیار نقض شده است.
ایشان دیپلمات ایران در سفارت‌مان در اتریش بودند و طبق حقوق بین‌الملل و کنوانسیون ۱۹۶۱ نمی‌توان دیپلمات‌ها را بازداشت کنیم، حتی اگر در کشور ثالث باشند یا در حال بازگشت به محل ماموریت‌شان یا به کشور خودشان؛ و ایشان دقیقا همین وضعیت را داشت.» او گفت: «حکم بازداشت ایشان توسط بلژیک و دستگیری ایشان در آلمان و لغو مصونیت دیپلماتیک ایشان توسط دولت اتریش خلاف اصول و قوانین بین‌المللی است.» غریبآبادی اظهار کرد: «ایشان پنج سال بسیار سختی و رنج کشید و همچنین خانواده ایشان؛ اما الان خوشحالیم که بعد از این مدت شاهد آزادی ایشان هستیم و امیدواریم زندانیان ایرانی دیگر هم با تلاش دستگاه‌های ذی ربط آزاد شوند.»
مجادله اپوزیسیون برانداز بر سر آزادی اسدی
دقایقی پس از منتشر شدن خبر آزادی «اسدالله اسدی»، دیپلمات ایرانی، گروه تروریستی منافقین با صدور بیانیه‌ای رضا پهلوی را عامل این شکست دیپلماتیک معرفی کرد. در این متن، آزادی دیپلمات ایرانی لکه ننگی اعلام شده که تا ابد بر دامن دولت بلژیک خواهد ماند. این در حالی است که رضا پهلوی چندی قبل با حضور در پارلمان بلژیک، مجاهدین خلق را یک گروه دیکتاتور و تروریست معرفی کرده بود. دادگاه‌های بلژیک اسدالله اسدی را به تلاش برای بمب‌گذاری در مراسم تجمع منافقین متهم کرده بودند. مسیح علی‌نژاد نیز با انتشار توئیت تندی از اتحادیه اروپا انتقاد کرد.
سفر پادشاه عمان و اهمیت آن
سفر دوروزه پادشاه عمان در راستای تقویت روابط دوستانه دو کشور و به دعوت سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران انجام خواهد شد. این سفر در چارچوب مشورت و هماهنگی میان سران دو کشور در زمینه‌های مختلف، گسترش همکاری‌ها و بررسی آخرین تحولات منطقه و جهان است. یک هیئت بلندپایه نیز پادشاه عمان را در این سفر همراهی می‌کند. البته پادشاه عمان پیش از این سفر در یک اقدام واسطه‌ای موجب آزاد شدن دو زندانی ایران و بلژیکی شد و یکشنبه گذشته در سفری رسمی و دوروزه به مصر شرایط را برای دیدار و گفت‌وگو با عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر با همتای ایرانی فراهم کرده است.
کشور عمان سیاست خارجی خود را بر مبنای تنش صفر با همه همسایگان و کشورهای منطقه بنا کرده و این سیاست به سلطان‌نشینن عمان این توانایی را می‌دهد که نقش میانجی در مناقشات منطقه‌ای را بر عهده بگیرد و پیام‌های طرفین درگیر در منطقه را به هم برساند و میانجی صلح در منطقه باشد.
سیاست بی‌طرفی عمان که عضو مهمی در شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه عرب محسوب می‌شود برای ایران نیز بسیار سودمند است و عمان به‌عنوان کشور معتمد ایران در بسیاری از موضوعات دخالت کرده و از توانایی خود برای برطرف کردن گره پرونده‌های مهم استفاده کند. حضور عمان در شورای همکاری کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانع برخی از اقدامات و مواضع تندتر این اتحادیه علیه ایران شده و در سال‌های اوج اختلاف میان ایران و اعضای این شورا، عمان توانسته مانع گسترش تنش و درگیری بیشتر این کشورها شود؛ از جمله در سال 2011 مخالفت عمان با پیشنهاد عربستان سعودی برای تشکیل اتحادیه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانع گسترش این قدرت اتحادیه‌ای در جنوب ایران شد.
پادشاه عمان تنها برای پیام غربی‌ها به ایران نمی‌آید
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه آمدن پادشان عمان به ایران تنها برای مباحث هسته‌ای نیست، به هم‌میهن گفت: «این سفر برای بهبود روابط دوجانبه و سطح منطقه‌ای است و نباید این سفر را تنها به مباحث هسته‌ای ایران گره زد. در سال 1390 پادشاه وقت عمان با آمدن به ایران حامل پیام‌های مهمی از سوی اوباما رئیس‌جمهور وقت بود که خروجی این سفر آثار مثبتی برای ایران داشت، اما سفر سلطان هیثم بن طارق براساس قرائن و شواهد تنها نمی‌تواند برای آوردن پیام از سوی واشنگتن یا غرب باشد. اما اینکه سفر سلطان عمان به ایجاد فضای مثبت و گشایش‌های هسته‌ای نسبت داده شود، خروجی صحیحی نیست، هرچند من خودم امیدوارم این سفر برای ایران دستاوردهای بی‌شماری داشته باشد.»
او ادامه داد: «واقعیت این است که روابط میان ایران و اروپا و آمریکا بیانگر این نیست که سفر سلطان به ایران دارای پیام خاصی از سوی غرب و آمریکا باشد. به این موضوع تاکید دارم که ایران با گفت‌وگو با اروپا به جایی نمی‌رسد و اروپا به دنبال کمک به برجام نیست، زیرا توان آن را ندارد و این موضوع اثبات شده است. به نفع ایران است که با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد؛ اگر قرار است تحریم‌ها پایان یابد، بدون مذاکره مستقیم امکان‌پذیر نیست. در هر صورت امیدوارم سطان طرح جدیدی آورده باشد، اما اینکه پیام جدیدی برای پرونده هسته‌ای باشد، امیدوار نیستم.»
این کارشناس بین‌الملل معتقد است که نباید کشور عمان را در روابط بین ایران و آمریکا تعریف کرد، هرچند این کشور در مقاطع مختلف نقش مهم واسطه‌ای داشته است. روز گذشته هم تبادل دیپلمات ایرانی و بلژیکی با میانجیگری عمان انجام شد. واقعیت این است که ایران و عمان سابقه تاریخی خوبی از زمان پهلوی به دلیل حمایت ایران از عمان دارند. همچنین بلوچ‌هایی که در عمان زندگی می‌کنند، در تداوم نگاه مثبت میان دو کشور مؤثر بوده است.
بهشتی‌پور با اشاره به روابط دوجانبه ایران و عمان، اعلام کرد: «پادشاه کنونی عمان برای نخستین‌بار به ایران می‌آید و فکر می‌کنم بیش از اینکه به دنبال وساطت ایران و آمریکا باشد، به دنبال بهبود روابط خود در حوزه‌های مختلف با ایران است. با توجه به اینکه عمان در عادی‌سازی و از سرگیری میان روابط ایران و مصر تلاش‌های بسیاری داشته است، به‌طوری‌که به‌زودی علاوه بر تبادل سفیر بین دو کشور، قرار است رئیس دولت ایران با همتای خود در مصر دیدار داشته باشد، نباید این سفر را به عادی‌سازی روابط ایران با آمریکا محدود کرد.»
او به نقش کلیدی کشور عمان در منطقه اشاره و تاکید کرد: «این کشور در مورد برجام و بهبود روابط ایران با آمریکا حتماً نقش کلیدی خواهد داشت و در این سفر این موارد نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت، اما نباید تنها سفر پیش رو را منوط به پیام خلاصه کرد. قطعا پادشاه عمان با رهبری هم دیدار خواهد کرد و در این دیدار می‌تواند پیام‌هایی نیز درباره برجام داشته باشد.»
ارتقای روابط در کنار پیام خاص
حسن لاسجردی، کارشناس مسائل منطقه نیز درباره سفر سلطان عمان با توجه به مبادله دو زندانی میان ایران و بلژیک، به هم‌میهن گفت: «موضوع سفر مقامات عمان به ایران همواره با اتفاق بوده است؛ چه در زمان قابوس و چه در حال حاضر. به نظر می‌رسد که پادشاه عمان در تلاش است حامل پیامی باشد به همین دلیل در روزهای گذشته سفرهایی به منطقه داشته است. در گذشته عمانی‌ها این ویژگی را داشتند که بین ایران و کشورهای مختلف پیام‌هایی را مبادله کنند. اگر شاهد سفر پادشاه عمان به ایران هستیم، حتما این موضوع می‌تواند در راستای مذاکرات دوجانبه برای ارتقای روابط باشد و هم می‌تواند پیام‌آور اتفاقات جدید مانند پیام برخی از کشورها یا حل مسائل باقی مانده میان ایران و اروپا مانند مبادله و آزادی زندانیان باشد.»
او درباره احتمال اینکه سلطان عمان پیامی درباره موضوعات هسته‌ای داشته باشد، تاکید کرد: «در این باره خوشبین نیستم و علت آن به مواضع دولت بازمی‌گردد، زیرا دولت رئیسی در ارتباط با مذاکرات مواضع خوش‌بینانه‌ای نداشته است. همچنین با توجه به تجربه‌ای که از این دولت با کشورهای ثالث اروپایی و تجربه دوران آقای باقری وجود دارد، شاید اینگونه بتوان گفت که برخی از اقدامات موقتی که موضوع مذاکرات را به صحنه بیاورد، دوباره مطرح شود، نه یک دستاورد بزرگ.» /هم میهن
به نظر می‌رسد اروپا از رویکرد رادیکال سال گذشته به ریل واقع‌گرایی برگشته است
بازگشت دیپلمات ایرانی
اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی شاغل در وین که پنج سال پیش به اتهام واهی برنامه‌ریزی جهت حمله به گردهمایی گروهک منافقین در آلمان بازداشت و به بلژیک منتقل شده بود، پس از توافق اخیر میان ایران و بلژیک و با وساطت عمان، عصر روز گذشته آزاد و با استقبال علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت و کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، از طریق فرودگاه امام خمینی (ره) وارد تهران شد. در این بین و پس از آزادی اسدی، برخی احتمال‌ها درباره آزادی قریب‌الوقوع حمید نوری نیز مطرح شد.
صبح روز گذشته (جمعه) بود که خبر مبادله زندانیان بین بلژیک و ایران از سوی رسانه‌های عمانی و مقامات کشورمان بازتاب پیدا کرد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان، آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی از بلژیک را تأیید کرد و در توئیتر نوشت: «آقای اسدالله اسدی، دیپلمات بی‌گناه کشورمان که برخلاف حقوق بین‌الملل و به‌طور غیرقانونی، بیش از دو سال در آلمان و بلژیک بازداشت بود، هم‌اکنون در راه بازگشت به وطن است و به زودی وارد ایران عزیزمان خواهد شد. از تلاش‌های مثبت سلطنت عمان در این مسیر تشکر می‌کنم.»
امیرعبداللهیان همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با بدر السید البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، درباره مناسبات فیمابین، بحث و تبادل‌نظر کرد. طرفین در این گفت‌وگوی تلفنی و در آستانه سفر هیثم بن طارق، سلطان عُمان به تهران، در خصوص برنامه‌های محتوایی پیش‌بینی شده گفت‌وگو کردند.
در این میان، وزارت امور خارجه عمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «افراد آزاد شده از سوی تهران و بروکسل روز (جمعه) به مسقط منتقل می‌شوند. اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی تیرماه سال 97 با توطئه منافقین در آلمان دستگیر و سپس تحویل پلیس بلژیک شد. دستگیری وی، نقض حقوق دیپلماتیک (ماده 40 کنوانسیون حقوق دیپلماتیک وین) و نقض گسترده حقوق بشر بود؛ چراکه وی را به مدت 100 روز در بخش زندانیان روانی و سه ماه در انفرادی بدون پنجره زندانی کردند.
کنعانی: گروگان گرفته شدن اسدی، سناریوی صهیونیستی- آمریکایی بود
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات کشورمان که در بلژیک زندانی بود، گفت: «اسدالله اسدی، دیپلمات گروگان گرفته شده جمهوری اسلامی ایران پس از تحمل پنج سال اسارت، به آغوش میهن اسلامی بازگشت.» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان پیش از این، زندانی شدن اسدالله اسدی در بلژیک را سناریوی صهیونیستی- آمریکایی و دروغ بزرگ توصیف کرده بود که با هدف بحران‌سازی در روابط ایران و اروپا صورت گرفته بود.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: «در این زمینه برخی دولت‌های اروپایی تحت تأثیر القائات رژیم صهیونیستی و گروهک تروریستی نفاق قرار داشتند و با نقض تعهدات بین‌المللی پس از بازداشت خودسرانه دیپلمات ایرانی، او را در دادگاهی نمایشی و کاملا سیاسی و مدیریت شده، به 20 سال زندان محکوم کردند.» کنعانی تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران از بدو امر با اتخاذ مواضع منطقی و در دفاع از حقوق ایرانیان، ضمن اعلام اعتراض و محکومیت نقض مصونیت دیپلماتیک دیپلمات ایرانی، تمام تلاش خود را برای آزادی این شهروند و دیپلمات ایرانی به‌کار بست و نهایتا در پی نشست‌های متناوب و مشترک امنیتی و رایزنی وزرای خارجه ایران و بلژیک، طی توافقی دوجانبه با دولت بلژیک، آزادی این دیپلمات به گروگان گرفته شده محقق شد.»
بازگشت اسدی به وطن
پس از انتشار این اخبار، اسدالله اسدی عصر دیروز از طریق فرودگاه امام خمینی(ره) وارد تهران شد. پس از اعلام خبر آزادی دیپلمات کشورمان بود که الکساندر دی‌کرو، نخست‌وزیر بلژیک نیز اعلام کرد که الیویه وند کاستیل، تبعه بلژیکی زندانی در ایران، آزاد شده است. دی‌ماه سال گذشته، حکم محکومیت وند کاستیل با اتهاماتی از قبیل جاسوسی برای دولت متخاصم آمریکا و پولشویی، توسط قوه قضائیه صادر شده بود.
اسدی که بود و چرا بازداشت شد؟
۱۱ تیرماه ۱۳۹۷، همزمان با سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق کشورمان به اروپا، رسانه‌های غربی از بازداشت پنج نفر، از جمله یک دیپلمات ایرانی به ظن تلاش برای بمب‌گذاری در نشست گروهک تروریستی منافقین در پاریس خبر دادند. در همین‌باره، یک زوج ایرانی‌الاصل به این اتهام در پاریس بازداشت و بلژیک اعلام کرد که یک دیپلمات ایرانی به نام اسدالله اسدی، با آنها در ارتباط بوده و در ایالت «بایرن» آلمان بازداشت شده و قرار شد برای سپری کردن روند استرداد به بلژیک، در دادگاهی در «بامبرگ» حاضر شود. دادستانی آلمان هم مدعی شده بود که این دیپلمات ایرانی به زوج بلژیکی- ایرانی، وسیله انفجاری حاوی ۵۰۰ گرم ماده انفجاری «استون پروکسید» داده است. اقداماتی غیرقانونی که پس از پنج سال تلاش دیپلماتیک و با میانجیگری عمان، دیروز جمعه شاهد آزادی اسدالله اسدی از دیپلمات‌های کشورمان بودیم.
احتمال آزادی حمید نوری، خبری در راه است؟
حمید نوری هم از دیگر افراد دربند دولت‌های غربی است که روز گذشته اخباری مبنی بر آزادی او نیز مطرح شد. مجید نوری، فرزند حمید نوری دیروز در توئیتی، احتمال آزادی پدرش را مطرح کرد و نوشت: «خبر آمد خبری در راه است.» گفتنی است، نوری در تاریخ 9 نوامبر 2019 با تبانی نظام قضایی سوئد و گروهک تروریستی منافقین دستگیر شد. دو نفر از اعضای این گروهک، آبان‌ماه 98 از طریق یک دفتر حقوقی در انگلیس، گزارشی حاوی ادعاها و اتهامات واهی علیه نوری به مقام‌های سوئدی ارائه می‌کنند و همزمان به بهانه حل‌وفصل اختلافات خانوادگی دخترخوانده نوری، وی را به سوئد می‌کشانند.
در ده‌ها جلسه دادگاه که علیه حمید نوری برگزار شد، غیر از شهادت اعضای گروه تروریستی منافقین، هیچ مستند قابل توجه دیگری علیه او اقامه نشد. وکلای نوری، دی‌ماه سال جاری گفته بودند که در جلسات قبلی دادگاه، او چندین نوبت مورد ضرب و شتم نیروهای امنیتی سوئد قرار گرفته است. حمید نوری اما یک کارمند ساده قوه قضائیه بود که از سال 70 خود را بازنشسته کرد و 30 سال است که شغل آزاد دارد. حمید نوری در فرصت کوتاهی که دادگاه برای دفاع از خود به او داده، علاوه بر افشاگری در خصوص سوابق جنایت‌کارانه منافقین در ایران، نسبت به چگونگی ربوده شدن، روند دادرسی و نوع برخوردها در زندان انفرادی سوئد نیز اعتراضات صریحی صورت داد که حقیقت حقوق بشر غربی و نوع برخورد سیاسی آنها را به خوبی هویدا کرد. اکنون و پس از آزادی اسدی، این احتمال وجود دارد که نوری نیز به سرنوشتی مشابه دچار شود و به زودی به ایران بازگردد.
نقش عمان در تحولات دیپلماتیک میان ایران و غرب
کشور عمان همواره در سال‌های اخیر نقش میانجی را در مناسبات ایران با برخی کشورها ایفا کرده است. میانجیگری در خصوص مسائل موجود بین ایران و آمریکا از جمله تبادل زندانیان تا میزبانی سه دور مذاکرات بین ایران و عربستان در سال گذشته که در نهایت به توافق ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری مناسبات دیپلماتیک منجر شد، نمونه‌ای از این تلاش‌ها بوده است. بعد از توافق تهران و ریاض، حالا رسانه‌ها از تلاش‌های مسقط برای افزایش سطح مناسبات ایران و مصر خبر می‌دهند.
در همین خصوص، منابع دیپلماتیک روز سه‌شنبه، دوم خردادماه به روزنامه «العربی الجدید» خبر دادند که هیثم بن طارق، سلطان عمان در دیدار اخیر خود با رئیس‌جمهور مصر در قاهره، با او درباره روابط تهران و قاهره گفت‌وگو کرده است. اخبار منتشره همچنین حکایت از این دارند که سلطان عمان قرار است فردا به ایران سفر کند. باید منتظر نتایج سیاسی و دیپلماتیک سفر مقام عمانی به ایران بود. رفتار اروپایی‌ها در آزادسازی دیپلمات ایرانی دقیقا خلاف مواضع آنها در نیمه دوم سال گذشته است که دور از واقعیت و احساسی بود. برخی نشانه‌ها از جمله آزادی اسدی را باید در چارچوب شکست پروژه براندازی و واقع‌نگری اروپایی‌ها دانست. /صبح نو
