همایش خواجه نصیرالدین طوسی هفته جاری با حضور اندیشمندان حوزه تاریخ و علوم در دانشگاه ارومیه برگزار شد
به گزارش راسخون ˈابو جعفر محمد بن محمد بن حسن طوسیˈ مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضیدان و منجم ایرانی و شیعه سده هفتم است که به القابی چون محقق طوسی، استاد البشر و خواجه شهرت دارد.
وی سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد و مجموعه آرا و دیدگاه های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد.
این شخصیت برحسته علمی ایرانی، در مراغه رصدخانه ای ساخت و کتابخانه ای بوجود آورد که حدود چهل هزار جلد کتاب در آن گرد آوری شده بود و با پرورش شاگردانی همچون قطب الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش های ایران پیش از مغول به آیندگان شد .
یکی از مهمترین فعالیت های وی در حوزه علم، توسعه علم مثلثات بوده است که در قرن 16 میلادی کتاب های مثلثات او به زبان فرانسه ترجمه شد.
از معروفترین آثار خواجه نصیرالدین طوسی، می توان به ˈاساس الاقتباسˈ و ˈ اخلاق ناصریˈ اشاره کرد و علاوه بر آن یکصد و نود کتاب و رسالهٔ علمی در موضوعات متفاوت به رشتة تحریر درآورده است.
در همایش علمی تخصصی که به اهتمام سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی برای بزرگداشت این شخصیت علمی برگزار شد، اندیشمندان و استادان دانشگاه در راستای شناساندن هرچه بهتر و بیشتر این شخصیت علمی ایران در سده های ششم و هفتم بحث و تبادل نظر کردند.
حجت الاسلام سید مهدی قریشی، قائم مقام مسوول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ارومیه در این همایش ، خواجه نصیر الدین طوسی را فردی حکیم، متکلم، فقیه، منجم، ریاضی دان و ادیب معرفی کرد و گفت: این عالم، سهم بسیاری در حفظ، نشر و ترویج اسلام و تشیع ایفا کرد.
وی اضافه کرد: خواجه نصیر الدین طوسی عالم و فقیه شیعی بود که نسبت به تشیع خود تعصب و پایبندی بسیار فراوانی داشت.
وی اظهار کرد: از شاگردان خواجه نصیر طوسی می توان به علامه حلی در قرن هفتم هجری اشاره کرد که خود سرآمد تمام دانشمندان بود.
عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه با اشاره به به نوشته های علامه حلی راجع به خواجه نصیر، گفت: شاگردان وی، او را بهترین و افضل ترین فرد عصر خویش در علوم عقلی می دانستند چون در تمام آنها، خواجه طوسی بحث مذهب امامیه را کاملا مدنظر داشته و تمام مباحث عقلی، کلامی و شرعی وی همه در خدمت ائمه اطهار(ع) بود.
مدیر گروه فقه و حقوق دانشگاه ارومیه با اشاره به خدمات خواجه نصیر در حوزه تشیع و حفظ و حراست از آن، گفت: یکی از کارهای مهمی که ایشان در راستای حفظ اسلام و تشیع انجام داد کارهای عملی بود.
قائم مقام نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ارومیه با بیان اینکه برخی ها تالیف 140 کتاب را نیز برای وی ذکر کرده اند، گفت: یکی از کتابهای وی ˈتجرید الاعتقادˈ است که کتابی محکم و قوی بوده که در سبک کلام شیعی نگاشته شده و در آن به شبهاتی که در خصوص مباحث اصول اعتقادی اسلام و به تبع آن برای اصول شیعی مطرح شده پاسخ داده شده است.
وی در ادامه اضافه کرد: شیخ نصیر الدین طوسی به وسیله همین مباحث توانست اعتقادات تشیع را همزمان حفظ و توسعه دهد.
وی با اشاره به فعالیت های سیاسی خواجه نصیر نیز اظهار کرد: با توجه به اینکه او در زمان حکومت هلاکو خان مغول می زیست و آنان هم افرادی خونریز و یاغی بودند که هر جا وارد می شدند به کشتار و نابودی پرداخته و حتی نیشابور را با خاک یکسان کردند، او توانست به دربار آنها وارد شده و با تدبیر خود حملات آنها را خنثی سازد.
حجت الاسلام قرشی اضافه کرد: این عالم فرهیخته با حفظ جان تشیع و تسنن، جلوگیری از خونریزی ها و ویرانگری ها توانست آنها را متوجه این مسئله سازد که باید آنان رفتار خود را اصلاح کنند و حتی تا آنجا پیش رفت که هلاکو خان مغول پس از آن همه یاغی گری و کشتار و خونریزی بسیار خود به دین مبین اسلام روی آورد.
سید هادی طباطبایی پژوهشگر و کارشناس مرکز تحقیقات نجوم اختر فیزیک مراغه نیز در این همایش گفت: اگر تاریخ علم را تقسیم بندی کنیم می رسیم به دورانی به نام دوران اسلامی، یعنی دورانی که علم در آن دوران در دست مسلمانان بود، همانطور که اساتید غربی ادعا دارند که مسلمانان علم را از یونانیان وام گرفته و به زبان عربی ترجمه کرده و تحویل لاتین دادند با پژوهش تاریخی علم در می یابیم که این ادعاها رد می شود.
طباطبایی تصریح کرد: ولی واقعیت این است که اگر تاملی جدی داشته باشیم می بینیم که علم به معنای واقعی را مسلمانان به عرصه ظهور و بروز رسانده اند.
این استاد دانشگاه در توضیح نظرات علمی که در رصد خانه مراغه تولید شده است، گفت: یکی از نظراتی که در رصد خانه مراغه تولید شده ، این است که به نظریه دو زوج خواجه نصیر الدین طوسی معروف است، این نظریه بوده که به جرات می توان گفت دنیای علم را متحول کرده است و خواجه آن را در یکی از کتابهایش به عنوان رساله منیره مورد بحث و تحقیق قرار داده است.
در ادامه این همایش ملی کوروش آقایار، عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه در توضیح نظرات تخصصی پیرامون خواجه نصیر الدین طوسی در باره بوجود آمدن و انتشار امواج صوتی گفت: با تحقیق در مورد نظریات ارائه شده توسط این دانشمند ایرانی می توان گفت که نظریاتی که در 800 سال پیش در این مورد ارائه شده است، هیچ منافاتی با یافته های تحقیقی و علمی فعلی فیزیک در دوران معاصر ندارد.
امین رستم زاده معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی نیز در این همایش، شخصیت ها و چهره های سرشناس و برجسته دینی، معرفتی، علمی، فرهنگی و تاریخی را از عوامل مهم هویت ساز برای تمدن و فرهنگ یک کشور برشمرد.
وی اضافه کرد: تمدن و فرهنگ یک جامعه متشکل از سبقه هویت فرهنگی دینی، ارزشی، تاریخی، علمی و اجتماعی مردم آن سرزمین است و این هویت شخصیت دهنده و تعالی بخش برای مسیر فراروی آتی نسل ها و مردم آن تلقی می شود و باید نسل های مختلف سعی در پویایی و پایایی و بارور کردن آن وانتقال صحیح و علمی آن را داشته باشند.
این کارشناس ارشد حقوق بین الملل گفت: توجه به خواجه نصیرالدین طوسی به دو جهت دارای اهمیت است، نخست این که وی در زمان های حساس و بی بدیل از تاریخ ایران قرار داشته است؛ زمان هایی که بیش از هر زمان دیگر فرهنگ و تمدن ایرانی در معرض تهدید و خطر قرار گرفته بود و این تهدید بیش از همه از جانب مغولان است. سبب دیگر، موقعیت خواجه نصیر در نزد دستگاه های حکومتی و وجود جایگاه و شرایطی برای دخالت و تغییر وضعیت سیاسی – اجتماعی است.
وی گفت: از بزرگ ترین خدمات خواجه نصیرالدین به ایران و ایرانیان، تأسیس رصدخانه ی مراغه، احیای اوقاف مملکت، ایجاد عصری نو در دانش نجوم و ریاضیات، تبدیل مبارزات نهانی تشیع بنا بر اصل تقیه به مبارزات علنی و تسهیل گسترش تشیع که بعدها دین رسمی مملکت شناخته شد، پایه گذاری سبکی جدید در معماری و انواع هنرها، به عهده گرفتن سهمی عمده در حفظ فرهنگ گذشته با گردآوری کتاب ها، نجات و گردآوری دانشمندان و علما و سروسامان دادن به وضع روشنفکران آن دوران است.
امین رستم زاده گفت: خواجه نصیرالدین طوسی ستاره منوری بود که در افق جهل و سیاهی مغول نور حکمت و دانش و اخلاق را گسترانید و چنین دانشمند ایرانی مایه اعجاب و اعجاز جهان را سبب شده بود.
وی گفت: خواجه یکی از سرشناس ترین و متنفذترین شخصیت های تاریخ جریان های فکری اسلامی است.
این مدرس دانشگاه گفت: خواجه، شخصیتی واقع گرا بود که عکس العمل وی در قبال اسماعیلیان و هلاکوخان و استفاده از تمامی فرصتها برای تألیف و تأمل در علوم فلسفی، کلامی و دینی و همچنین تلاش برای بهبود وضعیت مسلمانان و گردآوردن مجدد آنان پس از حمله مغول دلیل بهره ای است که خواجه به خاطر واقع گرایی خویش نصیب جامعه کرد.
رستم زاده افزود: خواجه نصیر از معدود حکمای مسلمان است که ضمن اعتقاد نظری و عملی به تئوری امامت شیعه و رهبری امام معصوم بر جامعه، می کوشد، از فرصت ها و شرایط موجود به بهترین نحو برای تقویت و بسط تشیع و فراتر از آن حفظ فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی استفاده نماید.
معاون جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی گفت: جامعه علمی جهان به پاس خدمات و تلاش های این دانشمند بزرگ اسلامی و ایرانی در علم ریاضی و نجوم نامش را بر کره ماه ثبت کرده است.
در این همایش که مقالات تخصصی از سوی اعضای هیات علمی در بخش جداگانه بصورت نشست های تخصصی و کارگاه عملی برای دانشجویان برگزار شد.
گزارش از : صابر چهرقانی
/7432/
