رهبر معظم انقلاب حفظه الله در تفسیر وحدت معتقدند: «مراد ما از وحدت اسلامی، یکی شدن عقاید و مذاهب اسلامی نیست. مراد ما از وحدت دنیای اسلام، عدم تنازع است: (وَلَا تَنَازَعُوا فتَفْشَلُوا) تنازع نباشد، اختلاف نباشد.[1] همچنین معظم له می فرمایند: «اتحاد مسلمین، به معنای انصراف مسلمین و فرَق گوناگون از عقاید خاص کلامی و فقهی خودشان نیست؛ بلکه اتحاد مسلمین به معنای این است که فرَق گوناگون اسلامی (فِرَق سنی و فِرَق شیعه) - که هر کدام فِرَق مختلف کلامی و فقهی دارند - حقیقتاً در مقابله با دشمنان اسلام، همدلی و همدستی و همکاری و همفکری کنند»[2]
آن چه که باعث انسجام جبهه اسلام و تشکیل تمدن نوین اسلامی بوده و تنها نسخه درمانگر برای بهبودی دردهای بدنه زخمی امت اسلام در صحنه غبارآلود فعلی است، وحدت بین مذاهب اسلامی است. وحدت امت اسلامی از گذشته تا کنون، هدف مصلحان راستین و طلایه داران مشفق امت اسلامی بوده و برای شکل پذیری آن با کلام و رفتار خویش مجاهدتهای زیادی در این زمینه کرده اند و حتی در این مسیر از بذل جان مضایقه ننمودند.
آن چه که باعث آغاز شکل پذیری امت واحد اسلامی شد، طلوع خورشید انقلاب اسلامی در ایران بود و رهبران آن راه رهایی و رستگاری امت اسلامی را در اتحاد و نزدیکی مذاهب اسلامی می دانند، تا امت اسلامی را از آشفتگی امواج آشوب ها و جدایی‌های جعلی به ساحل امن اتحاد و وحدت و همسویی برسانند.
علل لزوم رفتن به سمت به وحدت امت اسلامی
در دوره کنونی مسلمانان در اغلب نقاط جهان گرفتار زد و خوردها، درد و محنت های غیر قابل تحمل هستند که یمن، بحرین، نیجریه، میانمار، کشمیر، افغانستان، عراق، سوریه و فلسطین تنها قسمت هایى از وضعیت تاسف برانگیز مسلمانان در این کشورها است. اگر اتحاد و یک رنگی میان مسلمانان وجود داشت، ناظر این وضعیت تاسف برانگیز در بعضی از کشورهای اسلامی نبودیم. مسلمانان به رویکرد کتاب نورانی قرآن کریم و سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله) در سفارش به وحدت، نیاز دارند. در دیدگاه قرآنی مبنای وحدت در درجه اول «توحید» و سپس دین اسلام است. در قرآن کریم آیه 64 سوره آل عمران آمده است که پیامبر را به سوی اهل کتاب فرستاده و آن ها را به توحید فرا می خواند و به دوری از شرک دعوت می کند: «ای اهل کتاب! بیایید بر اساس سخنی که میان ما و شما یکسان است، جز خدای یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم و یکدیگر را _ غیر از خدای یگانه_ به خدایی نپذیریم». خداوند در آیه 103 سوره ال عمران قرآن مجید (وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ) امت اسلامى را به سوى تنها عامل اتحاد، یعنی «چنگ زدن به ریسمان الهی» دعوت مى کند، و پرهیز از هر گونه پراکندگی و دودستگی را توصیه می کند. از علل لزوم پیوستن به وحدت امت اسلامی می توان به مواردی چون: حفظ قدرت امت اسلامی در مقابل کفار، جلوگیری از جنگ های مذهبی و حفظ خون مسلمین، تقویت جبهه اقتصادی مسلمین، حاکم شدن امنیت روانی در بلاد اسلامی به واسطه روح اخوت اشاره کرد:.jpg "وحدتی که لازمه بقا و پیشرفت است")
حفظ قدرت امت اسلامی در مقابل کفار
در عالم آفرینش، وحدت موجب توانمندی است و تفرقه باعث سستی و زوال. هرچه اجزای یک بنا منسجم تر باشند، آن بنا در لرزش‌ها استوارتر است. تیز‌ترین و مؤثرترین سلاح استعمار در برابر امت های اسلامی که توانسته سدی بزرگ بر سرافرازی و خود مختاری مسلمانان گردد و منابع بزرگ ثروت و تمام دارایی آنها را نصیب امپریالیسم کند، سلاح تفرقه است. از این جهت خداوند از این تفرقه و پراکندگی به عنوان گناهی کبیره و دارای کیفری بزرگ یاد کرده و فرموده است: «و مانند کسانی نباشید که بعد از آن که دلایل روشن (وحی الهی و معجزات) برایشان آمد، با یکدیگر اختلاف نموده و پراکنده گشتند و برای آنان عذابی بزرگ است». (آل‌عمران/۱۰۵)اگر مسلمین جهان به اشتراکات اعتقادی و دینی خود تمسک جویند و از عنصر اساسی وحدت یاری طلبند، علاوه بر فراهم سازی نیازهای دنیوی و توسعه در عرصه های مختلف علمی، سیاسی و اقتصادی و برتری بر بیگانگان به خصوص استعمارگران و کشورهای سلطه گر و حفظ قدرت امت اسلامی در برابر کفار، در آخرت نیز وضعیت بهتر و تابناک تری خواهند داشت.
جلوگیری از جنگ های مذهبی و حفظ خون مسلمین
زمانی که دشمنان در تلاش برای ناتوان سازی و انحطاط جامعه اسلامی هستند، باید از منافع فردی و جناحی چشم پوشی کرد و همه مسلمین جهت برطرف کردن خطر با یکدیگر متحد گردند، چرا که اختلاف های مذهبی و جنگ های قومیتی میان امت های گوناگون، جامعه اسلامی را گرفتار تشویش کرده و مانع از دستیابی مسلمین به هدف ها و آرمان های رفیع خویش می گردد.امام علی(ع) در خطبه 192 نقش وحدت را در پرهیز از جنگ های مذهبی به خوبی ترسیم می کند: "پس نگاه کنید که این مردم، آن هنگام که با یکدیگر همدل بودند، خواسته های آن ها واحد، قلب هایشان ملازم و دستان شان پشتیبان یکدیگر، نگاه ها به یک جهت خیره شده و اراده ها یکی و هم جهت، آیا در آن حال رهبر و سرپرست کل دنیا نشدند؟ پس به فرجام کار آن ها نظاره کنید! در آن زمان که به دو دستگی و پراکندگی گرایش پیدا کردند و عطوفت و مودت بین آن ها فراموش شد و از هم پراکنده گشتند، به گروه ها و فرقه ها ملحق شدند، خدا لباس جوانمردی خود را از تن آنها خارج کرد و نعمت های شیرین را از آن ها ستاند، و فقط از آن ها سرگذشتی برای اندرز و عبرت در میان شما باقی ماند."
.jpg "وحدتی که لازمه بقا و پیشرفت است")
تقویت جبهه اقتصادی مسلمین
اتحاد و یکپارچگی بهترین راه برای عبور از مشکلات کنونی جامعه اسلامی است، استکبار با ایجاد تفرقه و اختلاف بین مسلمین به دنبال تسلط و راه یابی بر جوامع اسلامی هستند. متأسفانه امروز کشورهای اسلامی گرفتار مشکلات و آشوب های داخلی هستند و این دسیسه مستکبران و استعمار پیر جهت پیشگیری از تعالی و توسعه جوامع اسلامی است.در صورت وجود وحدت می توان شاهد مرمت خرابی ها و عمران و آبادی جامعه و حرکت به سمت شکوفایی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و موفقیت در همه زمینه های زندگی بود. کشور ایران توانسته است با وجود قومیت ها، گویش های مختلف، خرده فرهنگ ها و اقلیت های دینی با وحدت و همبستگی مشکلات خود را مرتفع کرده و عزت و استقلال خویش را حفظ نماید.
تقویت جبهه اقتصادی مسلمین در سایه وحدت بین ملت های اسلامی است و مستلزم ایجاد اتحادیه های اقتصادی است که به منظور دفاع از حقوق و سود تجارت، تولید و سرمایه ملی ایجاد می شود؛ اعضای اتحادیه های اقتصادی، تصمیم های تجاری و اقتصادی می گیرند و کارهایی را که به سود همه کشورهای عضواست، به صورت مشترک انجام داده و پیگیر می شوند؛ اگر کشورهای اسلامی در کنار یکدیگر به تشکیل اتحادیه اقتصادی بپردازند، قدرت اقتصادی جهان اسلام و تأثیر آن بر کشورهای دیگر بسیار افزایش خواهد یافت و دیگر منافع دول اسلامی به جیب دولت های دیگر نخواهد رفت.
مبرهن است که کشورهای اسلامی دارای منابع اقتصادی و ذخایر طبیعی فراوان هستند و موقعیت جغرافیایی و راهبردی جوامع اسلامی بسیار چشم گیر و ارزشمند است، اما عدم توسعه اقتصادی و ارتقای این کشورها در حوزه های مختلف به دلیل تفرقه و عدم خود باوری آن هاست. برای دست یابی به اتحاد اقتصادی و تبدیل شدن به کشورها و یا اتحادیه مقتدر اقتصادی باید ابتدا در حوزه سیاسی به اتحاد برسیم و جهان اسلام باور کند که تمامی منافع در سایه وحدت سیاسی بین امت های اسلامی به وجود خواهد آمد و از این رهگذر به سایر منافع اتحاد مانند اقتصاد و فرهنگ و ... میتوان دست یافت.
.jpg "وحدتی که لازمه بقا و پیشرفت است")
حاکم شدن امنیت روانی در بلاد اسلامی به واسطه روح اخوت
از جمله دستورات مهم قرآن این است که همه امت های اسلامی با هم هبستگی داشته باشند؛ به واسطه پیمان برادری دست در دست یکدیگر گذاشته و با عمل به این آیه قرآن که می فرماید: «و اعتصموا بحبل اللّه جمیعا و لا تفرّقوا» از بروز فتنه ها و اختلافات پرهیز کنند.در صورت برقراری روح برادری بین مسلمانان در سراسر جهان، از بروز جنگ و اختلاف و ریخته شدن خون مسلمانان پیشگیری می شود. در دنیای اسلام به بهانه اختلافات مذهبی، چه وقایع مصیبت باری به وجود آوردند که همه این ها موجب سلب امنیت روانی از امت اسلامی شد. تصور کنید در کشوری زندگی میکنید که نمیدانید کی و کجا و توسط چه کسی به جرم اعتقاداتتان قرار است کشته شوید و هر روز منتظر شنیدن خبرهای ناگوار از قتل و غارت همکیشان خود هستید آیا در چنین شرایطی روان انسانها میتواند امنیت لازم را برای یک زندگی معمولی داشته باشد؟ یقینا پاسخ منفی است پس امت اسلامی، تنها در سایه پیوستن به وحدت اسلامی و تقویت روح اخوت در خویش، می توانند از این امنیت روانی برخوردار شوند.
خلاصه آنکه
امت اسلامی با همه فرق و مذاهبش اعضای یک پیکر و بدن هستند و یقینا اگر عضوی از این پیکر درگیر آلام شود آرامش اعضای دیگر قطعا سلب خواهد شد.پی‌نوشت:
1.بیانات در دیدار شرکت کنندگان در همایش کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۸۵/۰۵/30
[2] بیانات در دیدار میهمانان شرکت کننده در کنفرانس وحدت اسلامی 24/7/68
