| شناسنامه | |
| - | تولد |
| 19خرداد 1323 ه. ش | درگذشت |
| قتل به دست اشرار | علت درگذشت |
| مسجد صاحب الزمان | آرامگاه |
| ایرانی | ملیت |
| اسلام | دین |
| شیعه | مذهب |
| دیلمقانی | دیگر نام ها |
| - | تحصیلات |
| - | دانشگاه |
| کارآفرین - تجارت قالی کرمان | زمینه فعالیت |
| - | سبک |
| تا سال 1323 ه. ش | سال های فعالیت |
| - | آثار مهم |
| - | جایزه ها |
| - | وبگاه رسمی |
| - | همسر |
| - | فرزندان |
| پدر: حاج نظر علی کرمانی | والدین |
زندگی نامه
تولد
احمد یزدان پناه مردی کارآفرین، ثروتمند و خیر بود که در ابتدا به عنوان تولید کننده فرش در کرمان فعالیت می کرد و ثروت خود را صرف آبادانی روستاهای کرمان می کرد. وی فرزند حاج نظر علی کرمانی معروف به احمد دیلمقانی از اهالی کرمان بود. وی به دلیل همکاری با حاج محمدحسن دیلمقانی از اهالی تبریز که در کرمان تجارت فرش می کرد، با نام دیلمقانی مشهور گشت.درگذشت
مرحوم دیلمقانی صفت پلنگ داشت و هیچ کس را بالای دست خود نمی توانست ببیند. این ویژگی وی، همیشه رقیبان او را اذیت می کرد و به همین دلیل در خرداد ماه سال 1323 گروهی که مرحوم دیلمقانی را رقیب سرسخت خود می‌دیدند با همکاری برخی عوامل دولت وقت که با او سخت دشمن بودند، تصمیم به قتل او گرفتند.
آنان مخفیانه جلسه ای تشکیل دادند و در آن جلسه پول زیادی روی هم گذاشتند و تا با پرداخت آن به افرادی، احمد یزدان پناه را به قتل برسانند. آنان هم قسم شدند تا به هر طریقی که ممکن است دیلمقانی را از سر راه خود بردارند. پول جمع شده را به چهار نفر از الواط و اشرار دادند و آنان را وادار نمودند تا شبانه صورت خود را پوشانده و در بین راه زرند و کرمان جلوی ماشین وی را گرفته و او را به قتل برسانند.
مرحوم دیلمقانی بعد از پایان کار خود در 19 خرداد ماه بی خبر از همه جا به اتفاق دو نفر از بستگانش و راننده، به طرف کرمان حرکت می نماید. در بین راه قاتلین وی با کمین گرفتن در یک محل مناسب، با شلیک تیر، باد لاستیک های ماشین را خالی می کنند. راننده می گوید این ها دزد هستند و ما باید با همین شرایط به راه خود ادامه دهیم تا از شر آنان خلاص شویم. ولی مرحوم دیلمقانی چون به خود مغرور بود به راننده می گوید مگر آنان غیر از پول از ما چه می خواهند؟ نگه دار تا من به آن ها پول بدهم تا از شر آنان راحت شویم.
راننده ماشین را خاموش می کند و چهار نفر مسلح به آنان نزدیک می شود و خطاب به احمد دیلمقانی می گویند: از ماشین بیا پایین. احمد به آنان می گوید: هر آنچه پول بخواهید من همراه خود دارم. بگویید چه مبلغی لازم است به شما بدهم تا بگیرید و دنبال کار خود بروید. یکی از آنان می گوید: ما اینجا هستیم و هم قصم شده ایم که تو را خلاص کنیم و اگر تمام ثروت خود را بدهی غیر ممکن است بگذاریم زنده بمانی.
مرحوم دیلمقانی دو نفر از آن ها را می شناسد. خطاب به آن دو نفر می گوید مگر شما نبودید که من از پول گندم و فلان و فلان به شما پول دادم؟ الحال این است سزای نیکی؟یکی از آن دزدان که خیلی هتاک و بی شرم بوده قنداق تفنگ را به فرق شادروان دیلمقانی می زند و با فحاشی به مرحوم دیلمقانی به رفقا خود می گوید چرا معطل هستید؟
مرحوم می گوید: حال که تقدیر این طریق پیش آمد و من باید اینجا بمیرم، بگذارید من سیگاری بکشم. یکی از آن ها سیگار او را آتش می زند و به او می دهد. در حال کشیدن سیگار بود که هر یک تیری به قلب و مغز او شلیک می کنند و وی را به قتل می رسانند. سپس راننده و دو نفر دیگر را که قبلاً شانه های آن ها را بسته بودند، عقب تر برده و داخل چاه کوچکی که عمق زیادی نداشته می اندازند و متواری می شوند.
صبح روز بعد که هوا روشن می شود و کاروان هایی در آمد و رفت بودند، وقتی این منظره وحشتناک را می بینند خبر به کرمان و زرند می دهند و از طرف پاسگاه می آیند و آن سه نفر که عقب تر در چاه بوده را بیرون می آورند و آن ها نیز شرح قضیه را بیان کردند. جسد آن مرحوم به کرمان حمل و تمام دکانین بسته و مردم جمع می شوند و با ناله و سینه زدن، عزاداری مفصلی بر نعش آن شادروان به عمل می آورند و جنازه اش را به مسجد صاحب الزمان می بردند و به خاک می سپارند.
مراسم عزاداری و تشییع جنازه احمد یزدان پناه (دیلمقانی) – 20 خرداد 1323 – عکاس: بهرام سهرابی
سمت و فعالیت ها
فعالیت های فرهنگی
از جمله فعالیت های فرهنگی احمد یزدان پناه می توان به بازسازی قسمت‌های مختلف مسجد ملک کرمان از آثار دوره ی سلجوقی به ویژه ایوان شرقی این عمارت تاریخی اشاره کرد. شادروان دیلمقانی در طول حیاتش اقدام به احداث یک مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست نمود و برای این منظور خانه شخصی خود که در انتهای خیابان زریسف کرمان بود را برای این مرکز وقف کرد و بعد از مرگش با نام باغ یا پرورشگاه “دیلمقانی” ادامه فعالیت داد و برای تامین هزینه های نگه داری و تربیت اطفال چند ملک از املاک آن مرحوم توسط وراث وی وقف این مرکز شد. در حال حاضر نیز هزاران نفر از ایتام استان کرمان در املاک و موقوفات وی زندگی و تحصیل می کنند. فعالیت های خیرخوانه و مردمی وی باعث شده است که وی هنوز در کرمان خوشنام باشد و گهگاهی مراسمی برای بزرگداشت این بزرگ مرد کرمانی در این استان برگزار شود.احمد دیلمقانی فرزندی نداشت. به همین دلیل تمام ثروت و املاک او به برادر و خواهرانش رسید. وی پیش از مرگش قصد داشت مریض خانه ای مجهز برای کرمان بسازد و زمین آن را نیز خریداری و آماده نموده بود. اما مرحوم محمد ارجمند به وراث احمد یزدان پناه گفت به دلیل اینکه من خیال دارم مریض خانه ای بسازم، خوب است شما به جای مریض خانه پرورشگاهی بسازید. وارث نیز قبول نمودند و کار ساخت پروشگاه “دیلمقانی” را توسعه دادند.
موقوفات
از وی 310 هکتار باغ پسته و زمین در شهرستان زرند جهت پرورشگاه شبانه روزی ایتام بعنوان موقوفه به یادگار باقی مانده است.سایر فعالیت ها
دیلمقانی مردی کارآفرین، ثروتمند و خیر بود که در ابتدا به عنوان تولید کننده فرش در کرمان فعالیت می کرد و ثروت خود را صرف آبادانی روستاههای کرمان می کرد. قالی هایی که تحت مدیریت وی تولید می شد، بسیار باکیفیت و ظریف بودند و مشتریان زیادی از سراسر جهان داشت. کیفیت فعالیت کارخانه های فرش بافی وی به گونه ای بود که تجار زیادی از کشورهای مختلف جهان نظیر انگلیس، آلمان و به ویژه آمریکا با وی داد و ستد می کردند. این موضوع باعث شد وی کارخانه های خود را توسعه دهند و به غیر از کرمان در زرند، راور و ماهان و بسیاری از روستاهای منطقه کارخانه هایی دایر نماید و با این کار تجارت فرش آن عصر در استان کرمان را به انحصار خود درآورد و شهرت تولیدات فرش دیلمقانی موجب افزایش رونق تولید و فروش فرش در استان کرمان شد. می توان گفت بازار فرش کرمان مدیون فعالیت های این مرد بزرگ می باشد. مرحوم احمد یزدان پناه در کنار مرحوم محمد ارجمند کرمانی به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان فرش در آن زمان محسوب می شدند. طرح ها و فرش های ابداعی مرحوم دیلمقانی هنوز با نام وی در جهان شهرت دارند.احمد یزادن پناه در جوانی وضعیت مالی خوبی نداشت اما توکلی بزرگ به خدا داشت. وی نمایندگی شرکت ایتالیایی “دیلمقانی” را در جنوب شرق ایران بر عهده داشت و بعد از اینکه شراکت خود را با محمدحسن دیلمقانی به هم زد، به تنهایی مشغول فعالیت های اقتصادی و تجاری در زمینه فرش شد و از این راه در مدت کوتاهی سرمایه زیادی به دست آورد.
وی در منطقه زریسف در شرق کرمان زندگی می کرد. فعالیت های اقتصادی و تجاری وی بیشتر بر روی کار تولید فرش و کارخانه های قالی باقی بود. اما فعالیت های کشاورزی زیادی نیز در کرمان به ویژه در شهرستان های زرند و راور داشت. وی علاوه بر این در زمینه ی فرهنگی نیز فعالیت های متعددی داشته است.
رونق فعالیت های تولید فرش در استان کرمان موجب شد که دیلمقانی در این حیطه رقیبان زیادی پیدا کند. همین موضوع باعث شد احمد به فعالیت های کشاورزی و تولید پسته روی آورد. وی با شناسایی مناطق مناسب برای احداث باغات پسته در شهرستان های زرند و راور، شروع به احداث باغات وسیع و پسته کاری نمود و با خرید مناطق بایر و آباد کردن آن ها ثروت زیادی از این طریق کسب نمود. هم اکنون نیز موقوفات و باغات زیادی با عنوان “باغات دیلمقانی” در روستای های شهرستان های زرند و راور به ویژه احمدآبادِ زرند از وی باقی مانده است. وی همیشه از درآمدی که از طریق پسته و قالی کسب می کرد به افراد فقیر و بی بضاعت کمک می کرد و این موضوع باعث شده بود که ایشان محبوبیت زیادی در بین مردم منطقه پیدا کند. اما حسادت مالکین منطقه به وی و بالا رفتن ثروتش از بسیاری از آنان موجب شده بود که ایشان دشمنان زیادی نیز داشته باشند و همین امر موجب شده بود که آنان به مخالفت با او درآیند. اما محبوبیت مرحوم احمد یزدان پناه در بین مردم طرفداران زیادی را برای او به همراه داشت و همین موضوع باعث می شد که ملاکین و ثروتمندان منطقه نتوانند به طور علنی با وی دراُفتند. فعالیت های اقتصادی و تجاری مرحوم دیلمقانی موجب شد که وی به عنوان یکی از اعضای اتاق بازرگانی کرمان معرفی شود.
در نگاه دیگران
اشخاص
در مراسم بزرگداشت شصت و هفتمین سالگرد واقف خیر اندیش احمد یزدان پناه در خرداد 1390، حجت الاسلام محمد قاسمی زاده گفت: مرحوم یزدان پناه با وقف اثر بزرگ خود-مجتمع فرهنگی و تربیتی دیلمقانی- علاوه بر اینکه نام نیک خود را برای همیشه جاودانه کرد و انسان های زیادی را سر و سامان بخشید.با بیان اینکه در مدت 67 سال از قتل مرحوم دیلمقانی، هزاران نفر از ایتام استان در املاک و موقوفات وی زندگی کرده، تحصیل نموده و افراد مفیدی برای جامعه شدند، تصریح کرد: اگر حمایت های این موقوفه و عمل نیک دیلمقانی نبود آینده این افراد نامعلوم بود.
وی بیان کرد: در گذشته بدون توجه به وقفنامه، دختران را تا زمان ازدواج و پسران را تا مقطع دیپلم در این مکان نگهداری می کردند که این امر، علاوه بر معضلات و مشکلاتی که در نگهداری آنان ایجاد می کرد باعث می شد تا تعداد کمتری از ایتام از این مزایا استفاده کنند که پس از بازخوانی و مطالعه دقیق وقف نامه مشخص شد تنها نگه داری از اطفال در این مکان جایز است و در سال های اخیر سعی شده است تا بر اساس متن وقفنامه عمل شود.
حجت الاسلام قاسمی زاده با بیان اینکه متن وقفنامه و عمل به نیت واقف اولویت اصلی کار اوقاف است، اظهار کرد: بر همین مبنا همه افرادی که در مجتمع نگه داری می شوند و دیگر نام طفل بر آنان اطلاق نمی شد، ترخیص شده اند و اکنون دختران تا مقطع سوم راهنمایی و پسران تا پنجم دبستان در این مکان نگهداری می شوند.
وی با اشاره به مقام والای واقفان نیک اندیش و لزوم ارزش نهادن به آرمان های آنان، افزود: انعکاس آثار و برکات وقف در میان مردم و آشنا ساختن مردم با زندگی واقفین خیراندیش و تفکرات والا و انسانی واقفین باعث تشویق بیش از پیش مردم به انجام عمل نیک و خداپسندانه وقف می شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان کرمان با اشاره به اینکه وارثان مرحوم دیلمقانی به نحو شایسته ای به ارزش کار نیک وی پی برده اند، بیان کرد: املاکی که از این مرحوم به ارث رسیده است توسط فرزندان و نوادگان این بزرگمرد به مجتمع فرهنگی و تربیتی دیلمقانی اهدا شد تا در مخارج ایتام هزینه شود.
منابع:
1. ویکی پدیا
2. روزنامه پیام ما
3. خبرگزاری ایسنا
4. پایگاه خبری صدای زرند
