سلام بر تو ای گشایش قلب اندوهناکان، سلام بر تو ای گنجینه علم وصی رسول خدا، سلام بر تو ای کشتی حلم و سلام بر تو ای پدر بزرگوار امام منتظران.
هشتم ربیع الاول، سالروز شهادت یازدهمین پیشوای مکتب علوی حضرت امام حسن عسکری علیه السلام است. زندگی امام حسن عسکری علیه السلام مانند پدر بزرگوارشان با دوران خلفای ستمگر عباسی همزمان بود.
امام حسن عسکری علیه السلام اگر چه بسیار جوان بود، ولی به دلیل موقعیت بلند علمی، اخلاقی و به ویژه رهبری شیعیان و اعتماد بی‌شائبه آنان به حضرت و احترام مردم، شهرت فراوانی پیدا نمود. بدین جهت خلفای عباسی، از هر گونه اعمال فشار و محدودیت به آن بزرگوار دریغ نکرده و فضای غبارآلودی را در اطراف آن امام همام به وجود آورده بودند.
علت این فشارها و محدودیت‌ها، به دو نکته سیاسی دربار عباسی بازمی‌گشت؛ نخست این که در زمان امام عسکری علیه السلام ، شیعه به صورت قدرتی عظیم در عراق درآمده بود و همه مردم می‌دانستند که این گروه، به خلفای وقت معترض بوده و حکومت عباسیان را مشروع و قانونی نمیدانند؛ دوم این که، خاندان عباسی و پیروان آن‌ها می‌دانستند مهدی موعود(عج) که نابود کننده حکومت‌های خودکامه است، از نسل حضرت عسکری علیه السلام خواهد بود؛ به همین دلیل، پیوسته مراقب اوضاع زندگی او بودند تا بتوانند فرزند حضرت را به چنگ آورده و ایشان را از سر راه خود بردارند.1
امام حسن عسکری علیه السلام با آگاهی و بصیرت نسبت به شرایط سیاسی و مذهبی زمان، و با وجود همه فشارها و مراقبت‌های حکومت عباسی، اقدام به انجام یک سلسله فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی و علمی در راه حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضد اسلامی کرد و بدین وسیله، کارهای عباسیان را برای نابودی اسلام خنثی نمود.
امام عسکری علیه السلام به رغم شرایط نامساعد و محدودیت بسیار شدیدی که حکومت عباسی برقرار کرده بود، موفق به گسترش دانش دامنه دار خود در سطح جامعه نشد، ولی شاگردانی تربیت کرد که هر کدام از آن‌ها، سهم به سزایی در نشر و گسترش معارف اسلام و دفع شبهه‌های دشمنان داشتند. در عرصه‌های سیاسی نیز علی رغم تمامی محدودیت‌ها و کنترل‌هایی که از طرف دستگاه خلافت به عمل می‌آمد، یک سلسله فعالیت‌های سری سیاسی را رهبری می‌نمود.2
شناخت این اقدامات به ما کمک خواهد کرد که در شرائط خاص چگونه می‌توان از اسلام دفاعی جانانه نمود.
سید احمد سجادی
پی‌نوشت‌ها:
1) آشنای آسمانیان، قاسم جلیلی، نشریه گلبرگ، شماره 61
2) شهادت امام حسن عسکری(ع)، زهرا رضاییان، نشریه گلبرگ، شماره 96
