ازدواج و انتخاب همسر، امری مهم و سرنوشت ساز است، اسلام برای ازدواج جایگاهی قدسی قائل است. اسلام ازدواج را از مجموعه رفتارهای برخاسته از شهوت و تمایلات حیوانی خارج نموده و در پایگاه قدسی خاص، آن را معرکه فضیلت جویی معرفی می‌نماید و به انسان ها توصیه می‌کند که فضائل را در این وادی جستجو کنند1.
علت اساسی تشریع ازدواج، پاسخ به ندای فطرت و نیازهای (روحی، روانی، جسمی) طبیعی انسان است. تمام قوانین و مقرّرات اسلام، از زیر ساخت‌های فطری و طبیعی به ودیعه نهاده شده در نهاد انسان، سرچشمه می‌گیرند. این قوانین و مقرّرات به شکلی برآورنده نیازهای فطری و طبیعی انسان هستند و در پرتو این قوانین، سلامت و رشد آدمی تضمین می شود. فلسفه اساسی و بنیانی ازدواج همانند تمام احکام و مقرّرات آن، پاسخ به ندای فطرت خداجوی انسان است. ازدواج از این روی در اسلام، تشریع و مورد ترغیب قرار گرفته است که می‌تواند به نیازهای فطری آدمی پاسخ شایسته داده و سلامت و تعالی وی را زمینه‌سازی نماید2.
از علل فرعی تشریع ازدواج؛ تأمین آرامش روح و روان و سکون دل و جان، حفظ نوع بشر، حفظ دین و تأمین مصونیت از انحراف‌ها، کژی‌ها و لغزش‌ها و همین طور وارد شدن به جایگاهی متفاوت‌تر از قبل برای شخص است، همچنین افراد با مسئولیت پذیری و بیرون آمدن از حصار خودبینی و طبیعت فردی و متعهد شدن در برابر دیگران و به دنبال آن فراهم شدن زمینه رشد اجتماعی، خویش را فراهم می‌کنند. این تأثیر را در هیچ عمل و رفتار فردی و اجتماعی دیگر نمی‌توان سراغ گرفت. انسان تنها در پرتو ازدواج می‌تواند به شخصیت اجتماعی خود دست یابد و پختگی شخصیت پیدا کند3. اما بایستی توجه کرد ازدواج جایگاه خطیر و جلیلی دارد و تنها راه تشکیل خانواده و موجب حفظ حیات و سلامت اعضای آن است. بنیادی‌ترین امر در تشکیل یک زندگی مشترک و یک خانواده خوب در دوره جوانی بلوغ جسمی و فکری دو طرف برای پذیرش مسئولیت ازدواج و «تولید نسل پاک»، «اهتمام به تکثیر نسل»، «تشکیل خانواده» و «ایجاد محبت و مودت» است4.
سید احمد سجادی
پی‌نوشت‌ها:
1) وسائل الشیعه، لبنان، دارالاحیاء التراث لبنان، 1403ق. ص8
2) مراحل ازدواج در اسلام، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، 1376.ص 8
3) تفسیر نمونه، ج16، ص391،
4) به کتاب انتخاب همسر، ابراهیم امینی، تهران: امیرکبیر، دوازدهم،1385. مراجعه شود.
