تضمین آینده موفق و سعادتمند در هر کشوری در گرو تربیت کودکان آن جامعه است. دوران کودکی مرحله مهمی برای رسیدن به مراحل بالاتر رشد است و اگر چنانچه اولین مراحل رشد به خوبی طی نشود، در مراحل بعدی کودک دچار اختلالات جسمی و روانی خواهد شد. کودکان دارای نیازهای متفاوتی می‌باشند، که هر یک از این نیازها شکل گیری بخشی از وجود آن ها را تضمین می‌کند. تامین این نیازها در وهله اول از طریق خانواده و در وهله بعد از طریق اجتماع است.

احساس امنیت عاطفی از سوی والدین، مربیان و اطرافیان یکی از اساسی‌ترین نیازهای عاطفی انسان در دوران کودکی است. در حقیقت احساس امنیت از طریق محبّت کردن به کودک و تأیید او حاصل می‌شود. کودک باید احساس کند که پدر و مادر و اطرافیان او صمیمانه دوستش دارند و او را به عنوان یک فرد تأیید می‌کنند. او در صورتی می‌تواند نگرشی مثبت و پایدار نسبت به زندگی داشته باشد که محبّت و تأیید پایدار و یکنواختی از طرف خانواده دریافت کند. بنابراین پدر و مادر و سایر اعضای خانواده، باید مراقب باشند این نیاز کودک را برآورده سازند و با بذل محبّت به کودک، امنیت روانی و نیاز عاطفی او را برطرف سازند. رفع نیازهای طبیعی کودک، به ویژه نیاز او به محبّت او را از عوارض نامطلوب کمبود محبّت مصون داشته، در حالت اعتدال روحی و روانی قرار خواهد داد1.

یکی دیگر از آثار محبّت به کودک پرورش اعتماد به نفس در وجود اوست که زمینه ساز موفقیت او در زندگی فردی و اجتماعی خواهد بود چرا که کودک در سایه محبت احساس ارزشمند بودن کرده، خود را فرد مفید، کارآمد و توانا تلقی می‌کند و استعدادها، توانایی‌ها و خلاقیت‌های خود را باور خواهد کرد.

یکی دیگر از آثار محبّت به کودک جلب اعتماد او به شخص محبّت کننده است. مربیان می‌توانند با محبّت به کودک، علاقه او را به خود جلب نموده، روحیه حرف‌شنوی را در او تقویت نمایند زیرا کودکان به کسانی که به آنها محبّت می‌کنند اعتماد می‌کنند و به سخنان او گوش می‌دهند. بدین ترتیب، زمینه تربیت او فراهم می‌شود2.

یکی دیگر از آثار محبت به کودک، مصون داشتن او از انحرافات اخلاقی است. پدر و مادر می‌توانند با بذل محبّت خود به کودک جلوی بسیاری از لغزش‌های او را بگیرند زیرا کمبود محبّت می‌تواند، یکی از عوامل قوی و تأثیرگذار در سوق دادن اطفال و نوجوانان به سمت بزهکاری باشد.

بررسی روانشناسان نشان می‌دهد، که عامل بسیاری از جرایم اطفال و نوجوانان، کمبود محبّت، در محیط خانواده است. این افراد به علّت این که، در محیط خانواده مورد بی‌مهری و بی‌اعتنایی پدر و مادر قرار گرفته‌اند، در واکنش به این کمبود، مرتکب جرم می‌شوند3.

با همه فوایدی که محبّت به فرزندان در تربیت صحیح آنان دارد، نباید این اظهار محبّت‌ها از حدّ معمول و متعادل فراتر رود اثرات آن معکوس و مخرب می‌شود.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) نهج البلاغه.

2) علی حسنزاده، تربیت دینی فرزندان.

3) ابراهیم امینی، اسلام و تعلیم و تربیت، ص503.