نویسندگی
ابوالکریم اشکذری

(س هشتم ق)، نویسنده. مؤلف كتاب «تحفه‏ى نصرتى» شامل قواعد و دستور انشاء و ترسل كه براى نصرت‏الدین شاه یحیى آل‏مظفر تألیف كرده است. ...

اسماعیل اشرف شیرازی

(تو 1290 ش)، نویسنده و شاعر. وى در شیراز متولد شد. مادرش دختر شاهزاده جمال‏الدین میرزاى قاجار بود. او تحصیلات ابتدایى و متوسط را در شیراز به پایان رساند، علوم ادبى و عربى را در محضر حاج شیخ یوسف حدائق كازرونى آموخت. سپس به تهران آمد و در دانشگاه به تحصیل پرداخت. پس از خاتمه‏ى تحصیلات، به خدمات دولتى ...

اسداللَّه اشتری اصفهانی

(تو 1287 ش)، نویسنده، مترجم و شاعر. در اصفهان و در یك خانواده‏ى روحانى متولد شد. پس از طى دوران تحصیلات ابتدایى در اصفهان، به تهران آمد و در وزارت دارایى به خدمت مشغول شد. او ضمن نوشتن مقالات ادبى و اجتماعى براى جراید و سرودن شعر، به تألیف و ترجمه هم مى‏پرداخت و از آن جمله است: «تاریخ عشق»؛ «طوفان روح»؛ ...

اسماعیل محمد یزدی

(س سیزدهم ق)، نویسنده و شاعر. میرزا محمد، برادرزاده‏ى میرزا محمدعلى مدرس یزدى، متخلص به حیران بود. و از سلسله‏ى سادات طباطبایى یزد و مردى با فضل و هوش بود. شعر كم مى‏گفت، دیوان و تخلص هم نداشته است. از تألیفات اوست: «كفایة الطالبین»، كه شرحى است بر «معالم الاصول»؛ «مرآة الملوك» در اخلاق؛ شرحى بر «منهاج» ...

حسن اسفندیاری

(1364 -1283 ق)، نویسنده و شاعر. ملقب به محتشم‏الساطنه. وى علاوه بر تحصیل در دارالفنون، مقدمات عربى و ادبیات فارسى و دوره‏اى از فقه و اصول و حدیث را نیز در مدارس دینى آموخت. در سال 1302 ق به خدمت وزارت خارجه درآمد. و سمت‏هاى مختلفى را دارا بود. در سفر سوم مظفرالدین شاه به فرنگ، به عنوان نماینده‏ى وزارت ...

معین الدین محمد اسفزاری هروی

(وف 915 ق)، نویسنده، شاعر و خطاط. از نویسندگان و منشیان معروف خراسان بود كه در جوانى به هرات رفت و در آنجا به كسب فضایل و كمالات معنوى همت گماشت. در ادب و انشاء شهرت یافت و مورد توجه خواجه قوام‏الدین نظام‏الملك خوافى، وزیر سلطان حسین بایقرا، قرار گرفت و به دربار وى راه یافت و به مرتبه‏اى رسید كه نشان ...

وحیدالدین ابوالحسن محمد اسفر غابادی

(س نهم و دهم ق)، نویسنده. معروف به میرجان. وى نخست در بغداد سكنى گزیده بود، پس از آن به خراسان بازگشت. آثار وى: «حدائق الدقایق»؛ در تصوف و در شرح حال مرشد خود جلال‏الدین محمود؛ «روضة الاصحاب» در احوال خلفاى اربعه كه در سال 944 ق آن را تألیف كرد. ...

عبداللَّه اسحاقی حسینی

(س نهم ق)، نویسنده. او مؤلف كتاب «عین الشفاء» یا «عجله‏ى سماعیه» در تصوف است. ...

اسحاق استرآبادی

(تو 771 ق)، نویسنده و شاعر. ملقب به مرشد. از اصحاب فضل‏اللَّه حروفى بود و رسایلى به نظم و نثر در بیان عقاید حروفیه نوشته است. از آثار وى: كتاب «محرم نامه» نوشته شده به سال 831 ق و كتاب «تراب‏نامه» كه برخى تذكره‏نویسان به خطا «شراب‏نامه» ضبط كرده‏اند و مثنوى‏هاى سه‏گانه «بشارت‏نامه»، «اشارت‏نامه» و «نامه‏ى ...

احمد استرآبادی

(س نهم و دهم ق)، نویسنده. تنها اثر وى «آثار احمدى» در سیرة رسول است كه مختصرى از «روضة الاحباب» مى‏باشد و آن را در حدود سال 900 ق تألیف كرده است. ...

رضا ارفع الدوله

(1357 -1270 ق)، نویسنده و شاعر، متخلص به دانش. ملقب به ارفع‏الدوله. در تبریز متولد شد و در همان شهر علوم زمان خود را فراگرفت. تحصیلات خود را در دارالفنون تهران به پایان رساند. سپس به استانبول رفت و در آنجا زبان تركى استانبولى و یونانى و فرانسه را آموخت و در سال 1300 ق به نیابت اول سركنسولى رسید و سپس ...

محمود اردستانی

(س دهم ق)، نویسنده. وى چنانكه از نسبش پیدا است اهل اردستان بوده و ساكن هرات، اردستانى مترجم و شارح كتاب «المخلص» چغمینى تحت عنوان «غیاثیه» است. این كتاب كه در هیئت است آن را در تاریخ 982 ق براى غیاث‏الدین سید احمد هروى نوشته است. ...

فرامرز ارجانی

(س ششم ق)، نویسنده. وى مولف داستان «سمك عیار» از روایت صدقة بن ابوالقاسم شیرازى بود. این كتاب یكى از بهترین رمانهاى زباى پارسى در قرن ششم است كه نویسنده در سال 585 جمع آورى آن را آغاز كرد. ...

ارباب کیخسرو

(1319 -1253 ش)، نویسنده و شاعر. وى در كرمان متولد شد. در طفولیت از داشتن پدر محروم گردید. تحصیلات مقدماتى را تحت توجه مادر خود در دبستان كرمان به پایان برد و در نه سالگى به تهران آمد و به ادامه‏ى تحصیل پرداخت. سپس به بمبئى رفت و تحت حمایت و سرپرستى دینشاه به تحصیل مشغول شد. پس از پایان تحصیلات، از طرف ...

محمد حسن ادیب هروی

(تو 1302 ق)، ادیب و نویسنده. وى در مشهد متولد شد. بعد از فراگیرى مقدمات عربى و ادبى به حوزه‏ى درس میرزا عبدالجواد ادیب نیشابورى وارد شد و به مدت چهار الى پنج سال از محضر وى بهره گرفت. همچنین در محضر آخوند ملاعلى تونى علم فقه و اصول را نیز آموخت. ادیب هروى پس از اتمام تحصیلات در سال 1325 ق با سمت معلمى ...

ابراهیم ادیب نوبری تبریزی

(1348 -1291 ق)، نویسنده. وى در تبریز متولد شد. پس از پایان تحصیلات به فراگیرى اصول جدید تدریس پرداخت و در مدرسه‏ى نوبر به عنوان معلم مشغول به كار شد. از سال 1338 ق به تدریس فارسى در مدارس متوسطه پرداخت و بعدها به نظامت و كفالت دارالمعلمین تبریز رسید. آثار به جاى مانده از او: «درّ مكنون» در علم بدیع؛ ...

غلامحسین ادیب کرمانی

(ز ح 1330 ق)، موّرخ، مترجم نویسنده و شاعر، متخلص به ادیب. معروف به ادیب كرمانى. از كرمان به خراسان رفت، سپس به تهران آمد. شغل دیوانى داشته و در اوقات فراغت به مطالعه و تألیف كتب در تاریخ، جغرافیا و سفرنامه مى‏پرداخت. او مترجم ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و و قایع نگار ایشان در سفرهایشان بود. وى صاحب ...

قاسم ادیب کرمانی

(1308 -1238 ق)، نویسنده و شاعر. وى در كرمان متولد شد. ادبیات فارسى و عربى را از شیخ احمد ملا حافظ عقیلى كرمانى آموخت. در فقه و نجوم و زبانهاى عربى و انگلیسى به كمال رسید. در سیرجان بم مدارسى به نام دانش تأسیس كرد و در آن مدارسه به تدریس پرداخت، سپس در عدلیه‏ى كرمان قاضى شد. پس از آن به عتبات عالیه رفت، ...

محمدامین ادیب طوسی

(1361 -1283 ش)، دانشمند، روزنامه‏نگار و شاعر، متخلص به ادیب طوسى. وى در مشهد متولد شد و تحصیلات مقدماتى را در مكتب گذرانید. سپس، به تحصیل علوم دینى در مدارس قدیم پرداخت. علوم ادبى را نزد ادیب نیشابورى و حكمت را نزد حاج میرزا عباسعلى معروف به فاضل و آقا بزرگ حكیم و فقه را نزد پدر خود آموخت. ادیب طوسى ...

محمد حسن ادیب الدوله

(1353 -1288 ق)، نویسنده و مدرس. وى تحصیلات خود را در دارالفنون به اتمام رسانید و در زمان ریاست جعفر قلیخان نیرالملك به نظامت و بعدها به ریاست آن مدرسه منصوب گردید و تا پایان عمر مدت چهل سال به تعلیم و تربیت شاگردان دارالفنون اشتغال داشت. آثار وى: «كتاب آبى»؛ «مسافرت استانلى به آفریقا».[1] محمدحسن خان ...