خط
ابوتراب کاشانی

(وف 1275 ق)، خطاط. او از خوشنویسان و هنرمندان قرن سیزدهم بود و نستعلیق و شكسته را خوش مى‏نوشت. ...

ابوتراب حسینی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از آثار وى: كتیبه‏ى دیوار سمت غرب بقعه‏ى آرامگاه بابا افضل كاشانى، در مرق كاشان، به خط نستعلیق كه چنین نوشته شده است: گر عرض دهد سپهر اعلى فضل فضلا و فضل افضل از هر ملكى به جاى تسبیح آواز آید كه افضل افضل حرره ابوتراب الحسینى 1269. ...

ابوالبقاء موسوی حسینی ابرقویی

(ز 1100 ق)، خطاط و شاعر. ملقب به رستم الخطاطین. از سادات ابرقو بود كه در اصفهان مى‏زیست و خود نسبت سیادتش را یك جا موسوى و دیگر جاى حسینى یاد مى‏كند. ابوالبقا مدارش بر تحصیل علوم و كسب كمالات بود و از شاگردان محمد امین مشهدى و از خوشنویسان دربار شاه جهان، پادشاه هندوستان، به شمار مى‏رفت؛ بعد از برگشت ...

ابوعلی محمد ابن مُقْله

(328 -272 ق)، خطاط، شاعر و دانشمند. از مردم بیضاى فارس بود. در بغداد تحصیلك كرد و به خدمات دیوانى مشغول شد. ابن‏مقله سه بار به وزارت خلفاى عباسى، مقتدر و قاهر و راضى باللَّه رسید. ولى هربار با توطئه‏ى درباریان دستگیر و از كار بركنار شد. مدتى نیز حكومت فارس را در دست داشت و مدتى سرپرستى دیوان مظالم و ...

ابوعبداللَّه حسن ابن مقله

(338 -278 /260 ق)، خطاط. در بغداد به دنیا آمد. پدرش نیز خط را نیكو مى‏نوشت. وى با برادرش، محمد، نزد پدر خود كه از مردم بیضاى فارس بود به فراگیرى خط كوفى پرداخت. ابوعبداللَّه خطهایى كه برادر ابداع كرده بود به خوبى فراگرفت و تا آنجا پیش رفت كه خط این دو را از هم باز نمى‏شناختند. برخى منابع اختراع خط نسخ ...

درویش حسین ابن کربلایی قزوینی

(ز 988 ق)، صوفى، شاعر و خطاط. معروف به كربلایى، بابافرجى و حافظ حسین. وى از متصوفه‏ى طریقه‏ى عبداللهیه علویه و مرید سید احمد حسینى حسنى موسوى باب الابوابى بود. در سال 988 ق به دمشق رفت و با شیخ بورینى ملاقات كرد و شیخ زبان فارسى را از او فراگرفت و در همین ایام بود كه با شیخ بهایى ملاقات كرد. وى خط را ...

ابوالمحاسن محمد ابن ساوجی

(ز 732 ق)، ادیب، شاعر و خطاط. از مردم نخجوان بود. از وى اشعارى در تذكره‏ها به جاى مانده است. از آثار او: منظومه‏اى است به نام «درّة المعانى»، در ترجمه و شرح «لآلى المنثوره»، كه ابن‏ساوجى آن را در 732 ق سروده است؛ نسخه‏اى از ترجمه‏ى كتاب «مسالك و ممالك» ابواسحاق ابراهیم اصطخرى به خط ابن‏ساوجى به تاریخ ...

ابوالفضل احمد ابن خازن دینوری خراسانی

(518 /512 -471 ق)، خطاط و شاعر. وى خوشنویس ایرانى‏تبار بغدادى است كه در بغداد متولد شد. از مردم دینور بود. «دیوان» شعرى از او به جا مانده كه پسرش نصراللَّه آن را گردآورى كرد. اشعار وى را به زیبایى ستوده‏اند. ابن‏خازن از خطاطین و از عجوبه‏هاى خوشنویسان بود و در مدت عمرش پانصد قرآن نگاشت، او از مخترعان ...

ابن حسین شریفی

(س دهم ق)، خطاط. از آثار وى: یك قطعه از مرقع مالك، به خط ثلث سه دانگ جلى ممتاز و نسخ و رقاع كتابت جلى عالى، با رقم: «حرره العبد المذنب الراجى ابن‏حسین الشریفى فى ذیحجةالحرام سنة تسع و خمسین و تسعمائة...». ...

صفی‏ الملک ابوالعلاء محمد ابن ‏حسول رازی

(وف ح 450 ق)، ادیب و خوشنویس شیعى. از مردم همدان بود، اما در رى نشو و نما یافت. پدرش نیز ادیب و كاتب بود. وى از صاحب بن عباد و ابن‏فارس ادب آموخت. ابتدا در دستگاه آل‏بویه‏ى رى عهده‏دار دیوان رسایل بود، سپس به وزارت ابوطالب مجدالدوله رسید و با تسلط محمود غزنوى بر رى، به غزنویات پیوست و به دبیرى گمارده ...

ابوالحسن علی ابن بَوَاب

(وف 423 /413 ق)، خطاط مذهّب، حافظ، قارى، ادیب و شاعر شیعى. مشهور به ابن‏بواب یا ابن‏سترى و ملقّب به علاءالدین و قبلةالكتاب. پدرش پرده‏دار دستگاه آل‏بویه بود و شهرت وى هم از این رو است. ابوالحسن نیز یك چند در خدمت بهاءالدوله‏ى دیلمى سرپرستى كتابخانه‏ى بهاءالدوله را در شیراز بر عهده داشت. خوشنویسى را از ...

ابراهیم میان کوشکی

(ز 1058 ق)، نقاش و خطاط ساده‏نگار. اهل قریه‏ى پارآو، قزوین بود كه در حل كارى و نقش تصویر دست داشت. از آثار وى: نقاشى و كتابت «عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات». در یكى از تصاویر نسخه، كه به شیوه‏ى قزوین است، روباهى بالدار با خط رقاع نقش شده است، با رقم: «تمت الكتاب العجایب المخلوقات و غرایب الموجودات ...

ابراهیم منشی

(س دهم ق)، خطاط. از آثار وى: «یك نسخه‏ى نفیس از «اسكندر نامه» تركى به قلم كتابت خوش، با رقم: «قد وقع الفراغ من تحریر هذا الكتاب... على یدالعبد الفقیر... ابراهیم المنشى الحضرة الرضوى سنه‏ى 937». ...

ابراهیم گورانی

(ز 1221 ق)، خطاط. از خطوط او: قرآن وزیرى كوچك، جلد روغنى، دو صفحه‏ى افتتاح متن و حاشیه مذهَّب و منقَّش، به خط نسخ كتابت خفى متوسط، با رقم: «... ابراهیم بن كاظم گورانى...» سال 1221. ...

ابراهیم کرمانشاهی

(ز 1252 ق)، خطاط. از آثار او: یك رقعه‏ى مذهَّب، به خط نسخ و كتابت خفى خوش، با رقم: «كتبه الذلیل الامیر الجلیل الذى لیس له نظیر و لا عدیل معتمد الدولة بیدالاقل الداعى ابراهیم الكرمانشاهى فى سنه 1252 من الهجرة النبى». ...

ابراهیم سرابی

(ز 798 ق)، مذهب و خطاط. ملقّب به شیخ. از هنرمندان گمنام بود. تنها اثر رقم‏دار وى: كتابت و تذهیب «مثنوى معنوى» است كه در آخر جلد سوم چنین رقم زده: «... قدوقع الفراغ فى اواخر شهر المحرم عظم اللَّه حرمته سنه ثمان و تسعین و سبعمائه برابر است 798 كتبه و ذهبّه عبدالضعیف والحقیر الفقیر ابراهیم الملقب به شیخ ...

خلیل ابراهیم

(ز 929 ق)، خطاط. از كاتبان روزگار خود و ظاهراً اهل بخارا بود. به خط وى یك نسخه كتاب «مهر و مشترى»، تألیف عصار تبریزى در پاریس است كه به قلم كتابت خوش در بخارا نوشته شده است، با رقم: «ابراهیم خلیل» به سال 929. ...

ابراهیم باغ میشه

(ز 1297 ق)، خطاط. در تبریز مى‏زیست. از منشیان و خوشنویسان دربار ولیعهدى مظفرالدین شاه قاجار در تبریز بود. نسخه‏اى از «تحفة الملوك» به خط وى در كتابخانه‏ى سلطنتى است، به قلم نستعلیق نیم دودانگ متوسط، با رقم: «بهجة،... ابراهیم باغ میشه... شهر ربیع‏الثانى 1297». ...

ابراهیم ایلچی

(س دهم ق)، نقاش و خطاط. وى از جمله فضلا و ادباى عهد شاه‏محمد خدابنده صفوى (996 -985 ق)، و شاگرد میر معزالدین محمد كاشانى بود كه در شهر قم حكمرانى داشت. این هنرمند در فن خط نسخ و تعلیق و رسامى و نقاشى و مذهَّب كارى یگانه‏ى زمان خود بود. شاه محمد خدابنده صفوى او را براى عرض تهنیت به دربار سلطان مرادخان ...

ابراهیم اصفهانی

(وف 989 ق)، شاعر، ادیب و خطاط. از هنرمندان عصر صفوى بود. پس از قتل پدرش (928 ق)، روزگار او و برادرش، میرزا اسماعیل، دگرگون شد. میرزا ابراهیم به قزوین رفت و چون خوش قریحه و با ذوق بود، منزلش محفل دانشمندان و شعرا گردید. وى خط نستعلیق را خوش مى‏نوشت و شعر نیز مى‏سرود. خط او را در ردیف حسنعلى مشهدى و سید ...