خط
ابوالفضل مجدالدین محمد ساوجی

(1312 -1248 ق)، طبیب، خطاط و شاعر. از خاندان شاملو و از بازماندگان حیدرقلى خان و حسن خان شاملو، از امراى دوران پادشاهى صفویان، بود. ابتدا در ساوه موطن داشتند سپس، میرزا ابوالفضل و پدرش به تهران آمدند و در این شهر ساكن شدند. وى در تهران به كسب علوم و كمالات پرداخت و با اكثر علوم متداول از جمله طب و حكمت ...

ابوالفتح مسیح الدین گیلانی دوانی

(وف 997 ق)، طبیب، شاعر و خطاط. پدرش در دانش پزشكى و روانشناسى و حكمت معروف زمان خود بود. حكیم ابوالفتح چنان كه از قول تذكره‏نویسان برمى‏آید، در شعر دست داشته و در نوشتن خط نستعلیق نیز استاد بوده است. وى پس از مرگ پدرش به سال 983 ق در زندان پادشاه صفوى، همراه دو برادر خود حكیم همان گیلانى و نورالدین قرارى، ...

شمس الدین تبریزی ابوالفتح

(س سیزدهم ق)، خطاط و شاعر، متخلص به جرعه. از سخنوران تبریز بود و دیوان او قریب شش هزار بیت شعر دارد كه مشتمل بر قصاید، غزل، قطعه، رباعى و مسمط است. وى كتابت مثنوى «خسرو و شیرین » را شروع كرد امّا ناتمام ماند. كتابهایى كه او كتابت كرد، در تبریز به چاپ سنگى رسید كه از آن جمله «كلیّات» قاآنى و «جهان نما» ...

ابوطالب نواب شیرازی

(1301 -1231 ق)، شاعر و خطاط. پدر وى مؤلف «تذكره‏ى دلگشا» و متخلص به بسمل شیرازى است. ابوطالب در شیراز متولد شد و در دامان تربیت پدر پرورش یافت. خط تحریر و منشأت او معروف زمان بود. در اواخر زندگانى پدر، مدت شش سال همه روزه به مجلس درس حجةالاسلام حاج شیخ مهدى مجتهد حاضر شد، و علوم فقه و اصول ریاضى را تكمیل ...

ابوطالب مدرس همدانی

(ز 1281 ق)، نقاش و خطاط. از اهالى همدان، و مدرس علوم دینى بود. تمام خطوط مخصوصا نسخ و رقاع را استادانه مى‏نوشت و در نقاشى ابرى و قلمدان سازى مبدع و استاد بود و ابتكارات جالبى نیز در رشته‏ى تذهیب و ابرى داشت. او اسكلت مقوایى قلمدان را نیز خود مى‏ساخت و بدین جهت قلمدان‏هاى وى از لحاظ زیبایى و استحكام نظیر ...

ابوطالب شیخ

(وف 1253 ق)، خطاط، نقاش، مذهّب و شاعر. او از مشایخ و مجتهدان بود و هفت قلم را نیكو مى‏نوشت و در نقاشى و تذهیب نیز دست داشت. ابوطالب در ادبیات و زبان فارسى و عربى مهارت داشت و به هر دو زبان شعر مى‏گفت. ...

ابوطالب رضوی شیرازی

(تو 1251 ق)، خطاط. وى تحصیل كمالات علمى كرد و خط شكسته را درست آموخت. سالها در خدمت حجةالاسلام حاج شیخ مهدى مجتهد كجورى كسب علوم شرعى كرد. به سال 1298 ق به موجب درستى رفتار و راستى كردار محل وثوق گشت و به منصب صدارت دیوانخانه‏ى عدلیه‏ى شیراز منصوب شد. ...

ابوطالب حسینی خطیب قمی

(ز 1107 ق)، خطاط. از خوشنویسان و كتیبه نگاران روزگار صفویه بود و اهل قم. از آثار وى: كتیبه‏ى مقبره‏ى شاه سلطان حسین در جوار مزار حضرت معصومه، در قم كه روى گچ برجسته‏اى، به خط ثلث چهاردانگ كتابت نوشته شده، با رقم: «كتبه ابوطالب الحسینى الخطیب القمى فى سنة 1107». ...

ابوطالب اصفهانی

(وف 1135 ق)، خطاط و شاعر. وى از نجباى اصفهان بود و پس از مرگ پدر منصب سرخط نویسى دیوان شاه سلطان حسین به او تفویض شد. و وزراء و درباریان او را بسیار توقیر مى‏كردند. ابوطالب در فن انشاء، حسن خط، صفات حسنه و اخلاق پسندیده یكتا بود. صاحب «گلشن»، خط شكسته وى را در كمال خوبى و درستى دانسته است و همچنین او ...

ابوسعید حسینی

(ز 100 ق)، خطاط. از كاتبان خوشنویس بود. از آثار وى: یك نسخه «تاج المآثر» حسن نظامى كه به امر شاه عباس اول، پادشاه صفوى نوشته شده است و به قلم نستعلیق دو دانگ خوش، با رقم: «على ید العبد الضعیف ابوسعید بن حسن الحسینى... فى سنة الف من الهجرة». ...

ابوسعید امامی

(س دهم ق)، خطاط. معاصر شاه طهماسب بود. از آثار وى كتیبه‏ى سر در مسجد قطیبه كه اكنون در چهل ستون اصفهان است، به خط ثلث تزیینى معرق خوش، با رقم: «... شاه طهماسب الحسینى بهادرخان... كتبه العبد ابوسعید الامامى، سنه‏ى 950». ...

ابوالخیر حسینی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از آثار وى: یك نسخه «تحفة الملوك» و «مناجات» خواجه عبداللَّه انصارى، به خط نستعلیق نیم دودانگ متوسط، با رقم «بتاریخ... سنه‏ى مأتین و اربعین بعدالالف، بید حقیر فقیر المذنب اقل السادات الحسینى، ابوالخیر». ...

ابوالحمد

(ز 1099 ق)، خطاط. از شكسته‏نویسان گمنام است. از آثار او: یك نسخه «خلاصة الخمسه»، به قلم كتابت خفى خوش، با رقم: «به تاریخ... سنة تسعة و تسعین بعدالالف... در دارالسلطنه‏ى اصفهان... حرره ابى‏الحمد بن محمد شفیع...». ...

ابوالحسن موسوی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از خوشنویسان عصر قاجار بود. از آثار سید ابوالحسن موسوى دو رقعه، به خط نسخ كتابت خفى متوسط، با رقم: «حرّره العبد الاقل ابوالحسن الموسوى فى شهر جمادى الاولى... 1247». ...

ابوالحسن منشی

(وف 1272 ق)، خطاط. از آثار او: یك نسخه «دیوان» ناصرخسرو، به خط نستعلیق كتابت خوش كه در كتابخانه‏ى سلطنتى موجود است. ابوالفضل بافقى او را از فحول نویسندگان و استادان خط مى‏شمارد. ...

ابوالحسن کرمانی

(وف 1293 ق)، خطاط و شاعر. ملقب به نعمت على. از سادات كلانترى كرمان بود و در جوانى به شغل دیوانى اشتغال داشت. خط شكسته را خوش مى‏نوشت، و شعر نیكو مى‏گفت. مدتى به خدمت رحمت علیشاه بود و از او به لقب نعمت على و اجازه‏ى ارشاد طالبین كرمان نایل آمد. در عصر ناصرالدین شاه درگذشت و در مشاقیه كرمان به خاك سپرده ...

ابوالحسن طباطبایی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از هنرمندان دوره‏ى قاجار بود. از آثار او: یك قطعه نسخ و رقاع نیم دودانگ عالى، با رقم: «حرّره الراجى ابوالحسن الطباطبایى فى سنة 1264 من الهجرة المحترمة». ...

ابوالحسن علی جرجانی

(366 /362 -290 ق)، ادیب، شاعر، خطاط، مورخ، مفسر و فقیه شافعى. از جرجان به همراه برادرش ابوبكر محمد به نیشابور آمد و در این شهر حدیث شنید و دانشهاى مختلف را آموخت، تا آنجا كه نعالبى او را در خوشنویسى و شعر و نثر با ابن‏مقله و بحترى و جاحظ برابر دانسته است و ابن‏خلكان نیز شعر وى را ستوده. ابتدا قاضى جرجان ...

ابوالحسن تهرانی

(وف 1269 ق)، خطاط. وى برادر ابوالقاسم خوشنویس است. خط تحریر را بسیار خوش مى‏نوشت. در فن انشاء دستى قوى داشت و در یك شبانه‏روز یك صد و چند فرمان و نامه مى‏نوشت. ...

ابوالحسن میرکلن

(س دوازدهم ق)، خطاط. معروف به میركلّن. از سادات رضوى بود و نیاكان او، از دو سه پشت، در دهلى توطن اختیار كرده بودند. در خط نستعلیق شاگرد محمدحفیظ خان بود. و به شیوه‏ى رشیدا مى‏نوشت و كتابت بسیار مى‏كرد. تاریخ مرگ وى معلوم نیست، ولى معلوم است كه استاد وى، محمدحفیظ خان، به سال 1194 ق درگذشته است. ...