«آتش جان» شعله‌ای است که از جان آگاه از اسرارِ حق، زبانه می‌کشد و هستی فردی و این جهانی سالک را فنا می‌کند؛ فنای محض. حتی بحث و گفت‌وگو از حقیقت هم در این شعله می‌سوزد، زیرا پس از مشاهده‌ی حقیقت، دیگر...

در این جهان مادی هر چیزی خاصیت و کاربردی دارد، اما اگر مشیت و قدرت حق ایجاب کند، آن خاصیت معکوس می‌شود. نان که باید گرسنگی را رفع کند و جوشنِ بدن باشد، موجب مرگ می‌گردد. لباسی که محافظ از سرماست خداوند...

خداوند متعال همیشه با دو صفت متضاد خافض و رافع بر جهان و جهانیان تجلی می‌کند. جهان ما با این دو بال (اسم خافض و رافع) در فضا به صورت متعادل قرار گرفته است. جان‌ها به واسطه‌ی این دو، در محل بیم و امید قرار...

«عدم» در کلام مولانا مکرر به معنای هستی ماورای ماده به کار می‌رود، که در نظر او هستی حقیقی و حقیقت هستی است. محمود عدم، همان هستیِ حقیقی است که به نظر ما نیستی و عدم می‌آید. مولانا می‌گوید: از فقر و نیستی...

کبوتری که بر بام خانه تو عادت کرده لازم نیست آن را به سوی خود بخوانی. حتی اگر او را از خود برانی گویی که بال‌هایش را به بام خانه‌ی تو دوخته‌اند. به هر جا برانی دوباره آن کبوتر بر بام خانه‌ات می‌نشیند....

خردمندان طالب حقیقت‌اند؛ گرچه حقیقت از دیدگان اهل ظاهر نهفته است و آنان نهفتگی را با نبودن اشتباه می‌گیرند. در ابیات بعد مولانا امور و اشیائی را مثال می‌آورد که وجود آنها در هنگام طلب، قابل رؤیت نیست،...

سخن از تأثیر قدرت و لطف حق است که به اسباب و عوامل ظاهر نیاز ندارد. جذب و کشش پروردگار به آثار و اسباب ظاهر نیز مربوط می‌شود، اما رابطه آن ظاهر و مرئی نیست. مولانا توضیح کلامی یا مدرسه‌ای می‌افزاید: نه...

حق تعالی آن سنگ را سپر خود کرده و آب آبی رنگ را از آن روان ساخته است. همان‌طورکه حضرت حق، بی‌دریغ و بی‌هیچ سستی، نور بینایی را از چشمه‌ی چشم تو جاری ساخته، نور دیده‌ی نه از چربی چشم مایه می‌گیرد و نه از...

خوبی و زیبایی روح از جمال معنویت مطلق است و رشک نسبت به چنین جمالی مانند رشک عقل نسبت به جلوه‌های معنویت و حقیقت مطلق است. عقل در این جا عقل کمال‌طلب و معرفت‌جوست. این عقل نمی‌خواهد که هر نااهلی

پروردگار به حال همه ما توجه دارد، اما حلم او مانع ظاهر کردن نتایج اعمال ماست. در قیامت چه کسی می‌تواند گنه‌کاران را شفاعت بکند، جز حلم پروردگار، که بی‌توجه به حساب اعمال نیک و بد، ممکن است به بنده‌ای لطف...