شناسایی نخستین آیه‌ی نازل شده و آخرین آن، ‌بهره و فایده‌ای خاص دارد. این شناسایی ما را به معرفت ترتیب آیات رهبری می‌كند و یكچنین معرفتی موجب بینائی و دانشی می‌گردد كه برای شناختن احكام و علوم قرآنی دربایست...

درباره‌ی آیه‌ی «بسم الله الرحمن الرحیم» كه به آن آیه‌ی تسمیه و یا بسمله نیز گفته می‌شود و در اسلام مقام خاصّی دارد، از پیامبراكرم مروی است: هر كار مهمی كه با بسم الله آغاز نشود ناقص است.

درباره‌ی كلمه‌ی «آیه» بحث‌های مختلفی پیش آمده است. از جمله آنكه در مورد وزن «آیة» سیبویه می‌گوید: بر وزن فَعَله (بفتح عین) است و اصلش اییه بوده، ولی كسائی می‌گوید: اصل آیه، آییه بر وزن فاعله می‌باشد (كه...

از كارهای تازه‌ای كه در ابتدا علماء از آن كراهت داشتند ولی سرانجام آن را پذیرفتند نوشتن عناوین بر سر هر سوره‌ای و نهادن رموز فاصله بر سر هر آیه‌ای و نیز تقسیم قرآن به اجزاء، احزاب و ارباع و امثال آن بود.

درباره‌ی نخستین دفعه‌ای كه قرآن را نقطه گذاری كرده‌اند مثل بسیاری از مسائل دیگر اختلاف نظر بسیار است. در پاره‌ای روایات گفته‌اند كه پیامبراكرم فرمود: قرآن را اعراب دهید و از غرایب آن فحص كنید، و یا از...

خط قرآن و یا «رسم المصحف» همان روش نگاشتن قرآن است كه در زمان عثمان برای كتابت قرآن برگزیده شد. دانشمندان این روش را «رسم المصحف» نامیدند و عده‌ای نیز از آن به رسم عثمان و یا رسم عثمانی یاد می‌كنند. البته...

مختصری در مورد نویسندگان مصاحف می‌گوئیم كه [پس از نزول قرآن و آغاز جمع و تدوین آن،] نیاز اجتماع بدانها روزبروز بیشتر می‌شد و در نتیجه هر روز بر تعدادشان افزوده می‌گشت. البته در آغاز، كار از روی میل و آرزو...

[پس از پایانِ توحید مصاحف، عثمان مصاحفی را به نقاط مختلف بلاد اسلامی فرستاد.] مصاحفی كه عثمان به دیارها و شهرهای مختلف فرستاد كم كم رواج و نشر یافت. مردم اقبالی زیاد بدانها كردند. از همه جا به آنها روی...

نسخه‌های [قرآنی] را كه عثمان به اطراف فرستاد با اقبال عمومی پذیرفته شد و از همان آغاز چنان جنبه‌ی حرمت و قدسی یافتند كه فكر حفظ و نگهداری آنها پیش آمد. اخبار متعددی وجود دارد كه نشان می‌دهد این نسخه‌ها...

در زمان عثمان، بعد از آن كه توحید مصاحف انجام شد و تدوین «كتاب» پایان یافت، نسخه‌های متعددی از آن نوشتند تا به اطراف و اكناف بلاد اسلامی بفرستند. عثمان به شهرها چنین نوشت: «من چنین و چنان كردم و آنچه غیر...