غالب مفسران تفاسير لغوي، بر شناخت و اجتهاد در لغات، ريشه و اشتقاق و شكل و تغييرات آنها اهتمام ورزيده اند. در مباحث لغوي، يافتن معني اصلي لغت و تطورات آن، موردنظر مفسر است، چنان كه يافتن معني لغت از سياق...

مفسران در تفاسير بلاغي و بياني، عموماً، بلاغت عبارات و كلمات قرآن را مدنظر داشته و به اجتهاد در تفسير مركبات قرآن با كمك علم معاني و بيان پرداخته اند. عنايت بر ادوات، حروف، ساختار و اساليب كلام، مانند...

تفسير ادبي، تفسيري است كه گروهي از مفسران با گرايش به مباحث ادبي و نحوي بدان مي پردازند. مرحوم آيت الله معرفت در كتاب تفسير و مفسران، تمامي تفاسيري را كه به نحوي با ادبيات عرب ارتباط تنگاتنگ دارند اعم...

روش تفسير باطني كه از آن به تفسير « رمزي » يا « اشاري » نيز ياد مي شود، عهده دار بيان باطن آيات قرآن و بيان معاني رمزي و اشاري آنهاست. چنين تفسيري مستند بر آموخته هاي ذوقي، عرفاني و مباني سير و سلوك است....

با بررسي تاريخي به نظر مي رسد كه پيامبر به اصحاب خويش كيفيت اجتهاد عقلي در فهم نصوص شرعي ( ‌قرآن يا سنت ) را آموخته است و برخي از آيات قرآن خود دربردارنده براهين عقلي هستند مثل: « لَوْ کَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ...

مقصود از روش تفسير عقلي آن است كه آيات قرآن به استناد و كمك عقل تفسير شوند و معنا و مراد الهي با استدلال و برهان معلوم گردد و در اين جهت عقل در رديف ديگر منابع مهم قرار مي گيرد.

معتزليان، براي درك حقايق قرآن، عقل را سلاحي قاطع مي دانستند و براي تأييد نظر خود به امر خداوند كه در آيات مختلف انسانها را به استفاده از عقل فراخوانده است، استناد مي كردند. به زعم ايشان « هرچه كه به عقل...

اصل عقل امساك، نگهداري و منع چيزي است. همچنين به نيروي پذيرنده علم و دانش و علمي كه انسان با اين نيرو كسب مي كند، عقل گفته مي شود؛ برخي از صاحب نظران لغت گفته اند:

تفاسير روايي شيعه كه عالمان بزرگ تشيع در فراهم آوردن آن، زحمات فراواني را تحمل كرده اند و خداوند متعال به آنان توفيقات وافر داده تا به تدوين آن همت گماشته اند، براي شيعيان، گنجينه هاي گرانقدري هستند كه...

برخي از ناقدان تفسير روايي از جمله مستشرقان و برخي از عالمان اهل سنت، تفسير قرآن را به كمك روايات، نادرست دانسته و چنين روشي را نقد نموده اند: