بی تردید، تفکر دو قطبی شده تنها یکی از موارد بی شماری است که ممکن است ما را از لحاظ فلسفی به بن بست بکشاند. تاریخ فلسفه آکنده از چنین نمودهایی است. در واقع، اغراق نیست اگر بگوییم مابعدالطبیعه از زمان شروع...

تفکر عامّی وجود دارد که می‌توان آن را دوقطبی کردن نامید و ظاهراً منشأ بخش اعظم مابعدالطبیعه است. در این تفکر اشیا به دو مقوله‌ی مانعةالجمع تقسیم می‌شوند، لذا فرض بر این است که اگر شیء خاصی به یکی از آن...

نیازی نیست اکنون درباره‌ی نظریه‌های فلسفی حقیقت بحث کنیم و چندان بر خطا نخواهیم بود این گفته‌ی قدیمی را بپذیریم که: "حقیقت عبارت است از مطابقت میان واقعیت و ذهن".(1) البته معنای دقیق واژه‌ی "adaequatio"...

عقل در لغت عرب به معناي منع، نهي، امساک، حبس و جلوگيري است. (جوهري، 1368، ج4، ص 1769) و اطلاعات ديگر عقل نيز از همين معني گرفته شده است و با آن مناسبت دارد. فراهيدي معتقد است عقل نقيض جهل است.

در بسياري از آيات قرآني و روايات رسيده از پيامبر (صلّي الله عليه و آله و سلّم) و ائمه معصومين (عليهم السلام) به پديده هاي طبيعي اشاره شده است. در دو قرن اخير که علم جديد رونق گرفته و از غرب به جهان اسلام...

امروزه معرفت و معرفت شناسي فراواني مورد بحث قرار مي گيرد. يکي از مباحثي که در معرفت شناسي مطرح است، بحث منابع معرفت است که از قديم بحث متنازع و مورد اختلاف ميان دانشمندان غربي و اسلامي است. بحث در اين...

مابعدالطبيعه نيز مانند طبيعت، براي بشر شناختني است. اگر وضعيت موضوعاتي؛ مانند: تجرّد نفس، خدا، ازلي بودن عالم و اختيار، تا به امروز به گونه اي روشن تعيين نشده است، هرگز دليل آن نيست که هميشه در چنين وضع...

يکي از خطرهاي قلمرو مابعدالطبيعه به معناي عام و خاصّ آن، خودسري ذهن و عقل بر پايه ي تخيل و توهم است. اشکال بزرگ و درست کانت به مابعدالطبيعه، با عنوان مسائل جدليِ دو سويه که به هر دو طرف قضيّه، مي شود استدلال...

شايد انسان، با بلند پروازي خود، آرزوهايش را در قلمرو دانايي، به هيچ مرزي محدود نمي کرد که در عهد باستان، فلسفه را چون شناختي فراگير، هدف خود قرار داد. فلسفه، فيزيک و متافيزيک را با علوم ديگري؛ چون رياضيات،...

چنان که گذشت، خاستگاه خطا، ارتباط نظام ذهن با داده هاي حسي است. از آن رو که هر دوي آنها، گونه اي محدوديت و کاستي دارند که همين، منشأ خطا و انحراف مي گردد.