معرفت‌شناختی در اندیشه شهید صدر

شهید صدر، نظریه معرفت‌شناختی خود را در کتاب فلسفتنا با عنوان «نظریه انتزاع» - که برگرفته از دیدگاه مشتزر فلاسفه مسلمان است - طرح می‌کند.

دوشنبه، 8 مرداد 1397

سند احادیث معرفت

بحث دیگر درباره‌ی احادیث معرفت که لازم به نظر می‌رسد، مربوط به سند آنهاست که بعضاً مورد تضعیف قرار گرفته است که در این بخش به بررسی آن می‌پردازیم

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (2)

آنچه در اینجا باید گفت این است که اصلاً شبهه‌ای نیست تا احتیاج به جواب داشته باشد و مدلول احادیث را بدون هیچ توجیهی می‌توان پذیرفت. نکته‌ی مهم...

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (1)

مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی احادیث مربوط به این بحث را در کتاب التوحید در چهار باب متوالی آورده است:

يکشنبه، 13 خرداد 1397

معرفت و ویژگی‌های آن

«معرفت» در لغت به معنای علم آمده است با این توضیح که بعضی از لغویّین علم و معرفت را مرادف یکدیگر دانسته‌اند در حالی که برخی دیگر معرفت را نوع...

دوشنبه، 31 ارديبهشت 1397

مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان (2)

قیاس به لحاظ محتوا اقسامی دارد. توضیح آن كه قیاس به لحاظ محتوا باید به مقدماتی منتهی گردد كه بیّن و بی‌نیاز از استدلال باشد. مقدمات یا موادی...

جمعه، 8 مرداد 1395

مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان (1)

در این نوشتار به شرح و بررسی دیدگاه متفكران مسلمان در باب معیار صدق، یا به عبارت دیگر، كیفیت موجَّه و مدلّل ساختن باورها و گزاره‌ها می‌پردازیم....

جمعه، 8 مرداد 1395

موجه سازی یا معرفت شناسی فضیلت‌گرا

یكی از جدیدترین رویكردهای معرفت شناسان در باب مفاهیم اساسی معرفت شناسی، نظیر معرفت و موجّه سازی، رویكرد معرفت شناسی فضیلت گرا است. این نگرش كه...

جمعه، 8 مرداد 1395

بداهت یا عدم بداهت علم ما به جهان خارج

در مبحث علم ما به جهان خارج، چه از منظر فیلسوفان مغرب زمین و چه از منظر دیگر فیلسوفان، لازم است دو مسأله را از یكدیگر تفكیك نمود:

جمعه، 8 مرداد 1395

مهمترین اشكالات به مؤلفه‌ی «مطابقت با واقع» در معرفت شناسی

در نظریه مطابقت اصولی چند مسلم و بدیهی تلقی شده كه براساس آن اصول، نظریه مطابقت مدافع واقع گرایی است. آن اصول عبارتند از: الف) واقعیتی بیرون...

جمعه، 8 مرداد 1395

قرائت تارسكی از نظریه‌ی مطابقت

نظریه‌ی مطابقت در قرن بیستم در دانش‌هایی همچون معناشناسی، فلسفه‌ی منطق و معرفت شناسی تقریرها و تفسیرهای گوناگونی دارد. مور، ویتگنشتاین، راسل...

جمعه، 8 مرداد 1395

تعریف یقین

منطق‌دانان مسلمان با پیروی از منطق ارسطو، برهان را منتج یقین و طبعاً مبادی برهان را یقینی می‌دانند. از این رو، در مواضع متعددی از منطق به ویژه...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معنی مؤلفه‌ی باور در معرفت

براساس تعریف رایج معرفت در میان عموم معرفت شناسان كشورهای انگلیسی زبان (Anglo-American philosophy) عنصر «باور» یا «اعتقاد» (belief) یكی از مؤلفه‌های...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل فلسفی معرفت

فیلسوفان مغرب زمین معمولاً معرفت (البته معرفت گزاره‌ای) را چنین تحلیل کرده‌اند: «باور صادق موجّه». این تعریف سابقه‌ای دیرین دارد و تا اعصار بسیار...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل یا تعریف معرفت از منظر اندیشمندان مسلمان

واژه‌ی «معرفت» معادل آن در انگلیسی، یعنی واژه‌ی «knowledge»، كاربردهای متنوعی دارد. به تعبیر فنی، know و مشتقات آن در انگلیسی به نحو مشترك لفظی...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معنای واژه‌ی معرفت و مترادف‌های آن در زبان‌های دیگر

در فارسی، واژه‌های معرفت و علم به معنای آگاهی، شناخت و ادراك است. بلكه می‌توان گفت:‌ در عربی نیز واژه‌های علم و معرفت مترادف بوده، معنای واحدی...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

پیشینه‌ی معرفت شناسی

بررسی تاریخچه‌ی معرفت شناسی مجال گسترده‌ای می‌طلبد. حتی ارائه‌ی تصویری اجمالی از پیشینه‌ی معرفت شناسی، تاریخچه مسایل و نظریه‌های مطرح شده در...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

روش تحقیق در معرفت شناسی

معرفت شناسی دانشی عقلی است. دانش عقلی دانشی است كه گزاره‌های آن پیشین است و روش تحقیق در این گونه دانش‌ها، یعنی در دانش‌های عقلی، استفاده از...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معرفت شناسی و دانش‌های همگن

معرفت شناسی با دانش‌های بسیاری شباهت دارد. این شباهت گسترده و وسیع است و ابعاد گوناگونی را دربرمی‌گیرد كه مهم‌ترین آنها عبارتند از: شباهت از...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معرفت شناسی مطلق و معرفت شناسی مقید

منظور از معرفت شناسی مطلق آن دسته از نظریه های معرفت شناختی است كه به حوزه خاصی اختصاص ندارد و همه‌ی حوزه‌های معرفت را در برمی‌گیرد. اما منظور...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395