شاید نخستین کسی که کوشیده‌‌است شعر عربی را به صورت موضوعی تقسیم و تدوین نماید ابوتمام متوفی 232 هجری باشد که الحماسة را در ده باب ترتیب داد: حماسه، مراثی، ادب، نسیب (= تغزل)، هجو، میزبانی و مدح، صفات،...

در غرب از روزگار یونانیان گونه‌های مختلف شعر پدید آمده که نقادان آن را بر چهار نوع برگردانده اند: شعر [اسطوره‌ای]، شعر تعلیمی، شعر غنایی و شعر تمثیلی یا نمایشی. مشخصه‌ی نوع اول طولانی بودن است به طوری...

شک نیست مراحلی که شعر عربی پیموده تا به صورت جاهلی درآمده مبهم است و نمونه‌هایی که صورتهای اولیه آن را نشان می‌دهد در دست نداریم، آنچه در اختیار ماست قصایدی است با شکل متکامل و سنتهای فنی پیچیده در وزن...

راویان و عالمان بصره و کوفه به گردآوری ماده‌ی شعر جاهلی پرداختند. نوشته‌های اینان را به منتخبات عمومی، دواوین جداگانه‌ی شعرا و دواوین قبایل می‌توان تقسیم کرد و این سوای کتب طبقات و تراجم و تاریخ و لغت...

در شعر جاهلی دستبرد و تقلب بسیار راه یافته، چنانکه قدما نیز به این مطلب بارها و مکرر اشاره نموده و جداً کوشیده‌اند با اتخاذ معیار و مقیاسهایی، ناخالصی و برساخته‌های آن را بزدایند؛ و در باب صحت روایت آن...

عرب در جاهلیت به تدوین شعر نپرداخت و آنچه گفته می شود بعضی شعرا مقطوعاتی از شعر خود را نوشته یا نویسانیده‌اند - اگر راست باشد - عملا دلالت بر اندیشه‌ی تدوین اشعار نمی‌کند. احیاناً قطعه شعری بر جهاز شتر...

پیش از فرارسیدن عصر عباسی طبقه‌ای از راویان حرفه‌ای به وجود می آیند که کار اساسی‌شان روایت شعر جاهلی است. بین اینان هم عرب هست و هم موالی، هم از قاریان قرآن هست و هم غیر آن؛ و همگی شهرنشینند و به ویژه...

از اوایل عصر جاهلی، اعراب خط نبطی را تغییر داده، به خط عربی تبدیل نمودند و به گواهی کتیبه های متعدد که یافت شده، حتی توان گفت که پیش از فرارسیدن عصر جاهلی بدین توفیق دست یافته بودند. تشبیه ویرانه ها و...

واژه ی ادب از کلماتی است که معنی آن همراه با تحول زندگی قوم عرب و انتقال آن از بدویت به مدنیت تغییر یافته و پی در پی معانی نزدیک به هم پیدا کرده، تا این معنی را که امروزه متبادر به ذهن می شود به خود گرفته؛...

خواجه فضل الله بن نَصُوحِ شیرازی استاد قرن هشتم در قصیده و غزل بود و «ابنِ نصُوح» تخلص می‌کرد و در کتاب‌های تذکره و ترجمه نیز به همین گونه شهرت دارد. وی در اول‌های قرن هشتم در خاندانی متمکن در شیراز به...