مسیر جاری :
تورگو، آن روبر ژاک
تورگو، نامورترین فرد خاندان برجستهی تورگو، سومین پسر میشل اتیئن تورگو بود؛ پدرش شهردار پاریس، شهر ساز و تهیه کنندهی نقشهی مسّاحی پاریس مشهور به نقشهی تورگو بود. یکی از برادران بزرگترش، اتیئن فرانسوا،...
انتقاد فخر الدین رازی و دفاع نصیرالدین طوسی
هم فخرالدین رازی (متوفی 606ق) وهم نصیرالدین طوسی (متوفی 672ق) شرحهایی بر کتاب الاشارات و التنبیهات ابن سینا نوشته اند.رازی، که متکلمی اشعری بود، بخش بزرگی از شرح خود را به نقد تعالیم فلسفی ابن سینا اختصاص...
نظریهی خواجه نصیرالدین در مؤلَّفات تقییدی و اِخباری
این مقاله بر آن است که نظر خواجه نصیر را دربارهی ویژگیهای مؤلَّفات تقییدی و خبری عرضه کند. خواجه برای عرضه کردن این ویژگیها ابتدا تألیفات تقییدی را میشناساند و بعد به شناسایی تألیف خبری میپردازد....
خواجه نصیرالدین طوسی، اسماعیلیه، و فلسفهی اشراق
هر پژوهشگری که طالب شناخت زندگی و اندیشههای خواجه نصیرالدین طوسی است، در مرحلهای که بیشتر خواهان شناخت خود اوست تا دستاوردهای علمی اش، و نیز در وهلهای که بیشتر مترصّد درک اصول عقاید شخصی اوست تا ژرفای...
مثلث اخلاقی خواجهی جهان
گزاف نیست اگر گفته شود که در تاریخ فرهنگ ایران، در سدههای میانهی هجری حریری از تفکر عرفانی (صوفیانه) بر سرتاسر حیات فرهنگی گسترانیده شده است، تا جایی که اگر به تاریخ پیشین این فرهنگ، نگاهی، حتی گذرا...
ردیهی فخر الدین رازی بر برهان ابن سینا در خصوص وحدت خداوند
به نظر میرسد که یکی از اغراض اصلی ابن سینا در ضمن ضبط و ربط بخشیدن به حوزهی مابعدالطبیعه، تطهیر ما بعدالطبیعه از عناصر و ارکان غیر ما بعدالطبیعی بوده است.
عرفان در برابر فلسفه در قرون نخستین اسلام
سخن از «عرفان در برابر فلسفه» در متن تمدن اسلامی معنایی بسیار متفاوت از آن چیزی دارد که غرب از آن حکایت داشته است. در غرب بسیاری از فیلسوفان، عرفان را ترک هر گونه کوششی برای سازگاری میان دادههای دینی...
همه چیز را با چشم خدا دیدن
تصوف و وعدهاش به گشودن راهی به حقیقت غایی معنوی، اندیشهی طوسی را طیّ دو دههی پایانی عمرش، یعنی پس از جدایی از جامعهی نزاری اسماعیلی بیشتر و بیشتر به خود مشغول میداشت. طوسی اکنون به عنوان سرآمد فیلسوفان...
مبانی وجودشناختی انسانشناسی صدرالمتألهین
در این مقاله تأثیر مهمترین مبانی فلسفی صدرالمتألهین در مباحث انسانشناسی او مورد بررسی قرارگرفته است. به این منظور شش مبنای فلسفی که ملاصدرا از آنها در مباحث انسانشناسی بهره برده است، مطرح شده و تقریباً...
پیوند عالم ذر و مثل افلاطونی
بنابر آیهی 172 سورهی اعراف- معروف به آیهی میثاق- بشر قبل از حضور در عالم دنیا در موطنی مجرد و بسیط و سراسر شهودی، شاهد حقایق نابی بوده است که در پی این شهود، اقرار به ربوبیت پروردگار خویش نموده است....