ابوالحسين احمدبن يحيي بن اسحاق (ح205-ح245ق) از متکلمان مننتسب به الحاد. برخي وي را اهل راوند (بين کاشان و اصفهان) و ديگران وي را اهل مروالرود گفته‌اند. بعضي تاريخ مرگ او را اواخر قرن سوم دانسته‌اند

حجةالاسلام ابوحامد محمد بن محمد غزّالی طوسی شافعی اشعری (متوفی 505هـ.ق) ، عالمی كه پیوسته عمر خویش را در تحصیل علوم و فنون متداوله‌ی زمان یعنی ادب، فقه، اصول، حدیث، درایه، كلام، جدل، خلاف،

نظّام به راستی از ذهنی بسیار دقیق و عمیق فلسفی برخوردار بوده و مسایل فلسفی را به شدت و قوّت به خود جلب می‌کرده است؛ تا آنجا که می‌توان گفت همچنان که آب مایه‌ی حیات ماهیان است، تفکّرات و تأمّلات فلسفی نیز...

ابواسحاق ابراهیم بن سیّار بلخی بصری، مشهور به نظّام یکی از مشایخ و استادان نامدار فرقه‌ی معتزله است که در میان مسلمانان بیش از دیگران به تفکّرات و تأمّلات فلسفی پرداخت؛ در مسایل فلسفه اندیشیده و با متفلسفان...

جاحظ علاوه بر آنکه در ادبیات عربی در سطحی بسیار عالی و نثرنویس کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیر زبان تازی بوده است، متکلّمی بزرگ و سرشناس نیز به شمار می‌آید. او در مسایل کلامی به مطالعه و بررسی پرداخته و علاوه بر...

اکثر دانشوران و متفلسفان مسلمان در قرون گذشته - که تخصص معمول نبوده - در مسایل متنوّع علمی و فرهنگی اعمّ از نقلی و عقلی می‌اندیشیدند و اظهارنظر می‌کردند، و به اصطلاح «متفنّن» و یا «ذوفنون» بودند. نظّام...

ابوالهذیل که متکلّم و متفکّری بسیار قوی و نیرومند بود، در مسایل مختلف کلامی و فلسفی به تفکّر و تأمّل پرداخت و در اغلب مسایل متداول عصرش اظهار رأی و عقیده کرد و پیروانی یافت که در کتب فرق، با عنوانِ فرقه‌ی...

ابوالهذیل، محمدبن الهذیل بن عبدالله بن مکحول عبدی معروف به علّاف، یا حَمدان بن هذیل علّاف و یا محمدبن هذیل بن عبدالله بن مکحول، آزاد عبدالقیس، قبیله‌ای از قبایل بحرین است. طبق نوشته‌ی قدما او علّاف

واصل، اصل در علم کلام، رأس اعتزال و بنیان گذار کلام معتزله و رییس اول آنهاست. بنابراین، در واقع و به معنایی وسیع باید تمام معتزله را پیروان وی به شمار آورد ولی در کتب فرق و ملل و نحل تنها عدّه‌ای از معتزله...

واصل در سال 80 هجری (699 یا 700 م) در مدینه‌ی طیّبه متولّد شد؛ به اتفاق آراء، او برده به دنیا آمد. برخی او را برده‌ی بنی ضَبه (سوسمار)، و برخی دیگر برده‌ی بنی مخزوم و برخی برده‌ی بنی هاشم، غلام محمد حنفیه...