صله رحم
نويسنده :طاهره تنها
حضرت علي (ع) :« صلَه الرحم تُوجب المحبَّه».
(پيوند با خويشاوندان محبت مي آورد)«غررالحکم»
سنت صله رحم از زيباترين و نيکوترين برنامه هاي ديني در معاشرت ها مي باشد. زيرا در يک جامعه پاک ،همبستگي اهل ايمان ضروري است و اين همبستگي در سايه ديد و بازديدهاست . گرچه در زندگي ماشيني امروزي با وجود مشغله هاي فراوان گاهي فرصت اين برنامه زيبا از انسان ها گرفته مي شود ولي حفظ ارزش هاي ديني و سنت هاي سودمند از عوامل جديد ،فرصت مناسبي براي انجام اين سنت زيباي ديني است .
صله رحم يا ديد و بازديد موجب شادابي روحيه ها و طول عمر انسان ها و رفع مشکلات مادي و معنوي انسان ها مي شود.
چنانچه امام صادق (ع) در مورد آثار ديد و بازديد فرموده است: «صله رحم اعمال را پاک ،اموال را افزون ،بلاها را دفع ، حساب را آسان ، اجل را به تأخير ، عمر را طولاني ، اخلاق را نيکو ، دست را بخشنده ، و دل وجان را خوش مي سازد.» (اصول کافي ، حديث 6 و 12)
البته صله رحم مرزي ندارد و اختصاص به بستگان نزديک و صالح ندارد بلکه يک وظيفه اخلاقي و انساني است. حتي نسبت به کساني که اهل گناه هستند اين سنت سفارش شده زيرا ممکن است در اثر ديد و بازديدهاي صالحان با نااهلان آنها ترک گناه کنند. چنانچه عکس اين کار هم ممکن است اتفاق بيفتد يعني اگر ترک ديدار با آنها موجب شود آنها در گناه خود پيشروي کنند حتي لجاجت کنند عقوبت گناه آنها دامان ما را نيز هم مي گيرد.
پس مي بينيم ديد و بازديد و به زيارت دوستان و اقوام رفتن باعث مي شود که رابطه هاي دروني استوارتر و محبت ها افزون تر و کدورت ها زايل شود و موجبات خوشحالي خدا و رسول او را فراهم کند. البته به شرط آنکه اين بازديدها به خاطرخدا و با اخلاص باشد نه به خاطر امور دنيوي و انگيزه هاي مادي ولي بايد ديد محتواي اين بازديدها چگونه است. زيرا گاهي اين ديد و بازديدها به خاطر توقعات بالا و هزينه ها و مخارج سنگين و معطلي دررفت و برگشت و... به جاي آنکه مفيد باشد ممکن است زيانبار شود. ولي اگر ما به حداقل يعني به لحظه اي نشستن و حال پرسيدن و چاي نوشيدن و سلام گفتن و... راضي باشيم ارتباطهايمان قوي تر خواهد شد. البته بايد به محتواي ديدارها هم اهميت داد. زيرا اين ديدارها بايد در همان گونه اي باشد که امام صادق فرموده اند:
«به ديدار يکديگر برويد و امر ما را ياد کنيد و به ياد هم آريد و آن را زنده نگه داريد.»
اين حديث محتواي سازنده و تربيتي و هدفدار بودن ديدارها را بيان مي کند. در اين ديد و بازديدها بايد تا آنجا که در توانمان است از دردها و مشکلات خويشاوندان و دوستان با اطلاع شويم و در حد توان براي رفع مشکلات آنها بکوشيم.
هنگامي که با دوستان و خويشاوندان ديداري داريم بايد بعد از اين ديدارها به بررسي اين موضوع بپردازيم که آيا اين ديد و بازديدها سودمند بوده و گره مشکلي را باز کرده يا نه در اين صورت اگر هيچ بهره اي براي طرفين نداشته است بايد معترف شويم که وقتمان تلف شده است . اما اگر موجبات راهنمايي و راه گشايي را فراهم کرديم بايد بدانيم که اين همان ديد و بازديدي است که اسلام به آن سفارش کرده است.
امام صادق (ع) دراين باره فرموده اند:« هيچ مسلماني برادر ديني اش را در راه خدا و براي رضاي خدا زيارت نمي کند مگر آنکه خداي مهربان به او ندا دهد اي ديدار کننده خوش به حالت بهشت براي تو سزاوار و گوارا باد.»(اصول کافي ، حديث 10)
ذکر اين نکته ضروري است در ديدو بازديد ها دو کفه وجود دارد يکي ديدار کننده و ديگري ديدارشونده ، بنابراين کسي که در اين بازديدها پيشقدم شود فضيلت بيشتري نصيب او مي شود و پاداشي افزون تر خواهد داشت. چنانچه پيامبر اعظم (ص) فرموده است:
« الزائر اخاه المسلم اعظم اجراً مِن المزور»
«آنکه برادر مؤمن خود را ديدار کند پاداشي بزرگ تر از شخص ديدار شده دارد.» (ميزان الحکمه ، ج4)
البته ديد و بازديد و انجام صله رحم فقط به صورت حضوري نيست،زيرا بعضي افراد به هر دليلي نمي توانند ديدار حضوري و چهره به چهره داشته باشند. اين افراد غالباً سعي مي کنند از طريق فرستادن پيغام ،تلفن ،ارسال نامه و ايميل ، اين کار مهم را انجام دهند بنابراين حتي اينکار نيز خوب است ولي ديدار حضوري و چهره به چهره ، حلاوت ، برکت ، رحمت و ثوابي مضاعف دارد که ديدار غيرحضوري ندارد.
اگر انسان ها بدانند چه ثواب و فوايدي در ديد و بازديدها وجود دارد ، مشتاقانه به اين عمل مبادرت مي ورزند و ديدارهاي آنها کريمانه و بزرگوارانه تر خواهد بود. اگر صله رحم به قصد قربت همراه با خلوص نيت باشد در واقع معامله اي با خدا انجام گرفته و کسي که با خدا معامله کند هرگز دچار ضرر نمي شود . زيرا خداوند معامله گر خوبي است . چنانچه در سفينه البحار ج1 در يک حديث قدسي آمده است:
«هر مسلماني که به ديدار مسلماني برود نه او را ، بلکه مرا زيارت کرده است و پاداش او بر عهده من است و آن بهشت است. چه چيزي بالاتر از اين ؟ ديدار مؤمن همپاي ديدار خدا!»
پس با توجه به مطالبي که ذکر شد فهميديم که منظور از صله رحم و ديد و بازديد ،رسيدگي به خويشان ،بستگان و دوستان است و اين رسيدگي مي تواند به صورت کمک هاي مالي ، فکري ،عاطفي و.... باشد و چنانچه گفتيم صله رحم به طول عمر انسان ها ،فراواني روزي ، حسن خلق ، پاکي اعمال ، دفع بلا ،آساني حساب ، آبادي شهرها مي انجامد. ذکر اين نکته ضروري است که قطع صله رحم و ترک ديد و بازديد در اسلام بسيار نکوهش شده و خداوند اين افراد را مورد لعن و نفرين خود قرار داده است.
چنانچه در آيه 22 سوره محمد (ص) آمده است:« اگر از فرمان خدا روي گردان شويد آيا جز اين انتظار مي رود که در زمين فساد کنيد و قطع رحم کنيد؟ آنها کساني هستند که خداوند آنها را لعنت کرده است.»
نتيجه نهايي اينکه ،کساني که به صله رحم مبادرت نمي کنند و به بهانه هاي پوچ و لجاجت هاي کودکانه و حقيرانه با يکديگر قهر مي کنند در واقع درهاي برکت ،رحمت و نعمت را بر روي خود مي بندند.
صفا و آرامش روحي در سايه ديد و بازديدهاي دوستانه و معاشرت هاي سالم و مخلصانه است. پس بيابيم کانون زندگي و خانواده خود را با معاشرت ها و ديد و بازديدهاي سالم و ساده گرم تر کنيم.
منبع: نشريه هنر آشپزي ،شماره 30
/س
(پيوند با خويشاوندان محبت مي آورد)«غررالحکم»
سنت صله رحم از زيباترين و نيکوترين برنامه هاي ديني در معاشرت ها مي باشد. زيرا در يک جامعه پاک ،همبستگي اهل ايمان ضروري است و اين همبستگي در سايه ديد و بازديدهاست . گرچه در زندگي ماشيني امروزي با وجود مشغله هاي فراوان گاهي فرصت اين برنامه زيبا از انسان ها گرفته مي شود ولي حفظ ارزش هاي ديني و سنت هاي سودمند از عوامل جديد ،فرصت مناسبي براي انجام اين سنت زيباي ديني است .
صله رحم يا ديد و بازديد موجب شادابي روحيه ها و طول عمر انسان ها و رفع مشکلات مادي و معنوي انسان ها مي شود.
چنانچه امام صادق (ع) در مورد آثار ديد و بازديد فرموده است: «صله رحم اعمال را پاک ،اموال را افزون ،بلاها را دفع ، حساب را آسان ، اجل را به تأخير ، عمر را طولاني ، اخلاق را نيکو ، دست را بخشنده ، و دل وجان را خوش مي سازد.» (اصول کافي ، حديث 6 و 12)
البته صله رحم مرزي ندارد و اختصاص به بستگان نزديک و صالح ندارد بلکه يک وظيفه اخلاقي و انساني است. حتي نسبت به کساني که اهل گناه هستند اين سنت سفارش شده زيرا ممکن است در اثر ديد و بازديدهاي صالحان با نااهلان آنها ترک گناه کنند. چنانچه عکس اين کار هم ممکن است اتفاق بيفتد يعني اگر ترک ديدار با آنها موجب شود آنها در گناه خود پيشروي کنند حتي لجاجت کنند عقوبت گناه آنها دامان ما را نيز هم مي گيرد.
پس مي بينيم ديد و بازديد و به زيارت دوستان و اقوام رفتن باعث مي شود که رابطه هاي دروني استوارتر و محبت ها افزون تر و کدورت ها زايل شود و موجبات خوشحالي خدا و رسول او را فراهم کند. البته به شرط آنکه اين بازديدها به خاطرخدا و با اخلاص باشد نه به خاطر امور دنيوي و انگيزه هاي مادي ولي بايد ديد محتواي اين بازديدها چگونه است. زيرا گاهي اين ديد و بازديدها به خاطر توقعات بالا و هزينه ها و مخارج سنگين و معطلي دررفت و برگشت و... به جاي آنکه مفيد باشد ممکن است زيانبار شود. ولي اگر ما به حداقل يعني به لحظه اي نشستن و حال پرسيدن و چاي نوشيدن و سلام گفتن و... راضي باشيم ارتباطهايمان قوي تر خواهد شد. البته بايد به محتواي ديدارها هم اهميت داد. زيرا اين ديدارها بايد در همان گونه اي باشد که امام صادق فرموده اند:
«به ديدار يکديگر برويد و امر ما را ياد کنيد و به ياد هم آريد و آن را زنده نگه داريد.»
اين حديث محتواي سازنده و تربيتي و هدفدار بودن ديدارها را بيان مي کند. در اين ديد و بازديدها بايد تا آنجا که در توانمان است از دردها و مشکلات خويشاوندان و دوستان با اطلاع شويم و در حد توان براي رفع مشکلات آنها بکوشيم.
هنگامي که با دوستان و خويشاوندان ديداري داريم بايد بعد از اين ديدارها به بررسي اين موضوع بپردازيم که آيا اين ديد و بازديدها سودمند بوده و گره مشکلي را باز کرده يا نه در اين صورت اگر هيچ بهره اي براي طرفين نداشته است بايد معترف شويم که وقتمان تلف شده است . اما اگر موجبات راهنمايي و راه گشايي را فراهم کرديم بايد بدانيم که اين همان ديد و بازديدي است که اسلام به آن سفارش کرده است.
امام صادق (ع) دراين باره فرموده اند:« هيچ مسلماني برادر ديني اش را در راه خدا و براي رضاي خدا زيارت نمي کند مگر آنکه خداي مهربان به او ندا دهد اي ديدار کننده خوش به حالت بهشت براي تو سزاوار و گوارا باد.»(اصول کافي ، حديث 10)
ذکر اين نکته ضروري است در ديدو بازديد ها دو کفه وجود دارد يکي ديدار کننده و ديگري ديدارشونده ، بنابراين کسي که در اين بازديدها پيشقدم شود فضيلت بيشتري نصيب او مي شود و پاداشي افزون تر خواهد داشت. چنانچه پيامبر اعظم (ص) فرموده است:
« الزائر اخاه المسلم اعظم اجراً مِن المزور»
«آنکه برادر مؤمن خود را ديدار کند پاداشي بزرگ تر از شخص ديدار شده دارد.» (ميزان الحکمه ، ج4)
البته ديد و بازديد و انجام صله رحم فقط به صورت حضوري نيست،زيرا بعضي افراد به هر دليلي نمي توانند ديدار حضوري و چهره به چهره داشته باشند. اين افراد غالباً سعي مي کنند از طريق فرستادن پيغام ،تلفن ،ارسال نامه و ايميل ، اين کار مهم را انجام دهند بنابراين حتي اينکار نيز خوب است ولي ديدار حضوري و چهره به چهره ، حلاوت ، برکت ، رحمت و ثوابي مضاعف دارد که ديدار غيرحضوري ندارد.
اگر انسان ها بدانند چه ثواب و فوايدي در ديد و بازديدها وجود دارد ، مشتاقانه به اين عمل مبادرت مي ورزند و ديدارهاي آنها کريمانه و بزرگوارانه تر خواهد بود. اگر صله رحم به قصد قربت همراه با خلوص نيت باشد در واقع معامله اي با خدا انجام گرفته و کسي که با خدا معامله کند هرگز دچار ضرر نمي شود . زيرا خداوند معامله گر خوبي است . چنانچه در سفينه البحار ج1 در يک حديث قدسي آمده است:
«هر مسلماني که به ديدار مسلماني برود نه او را ، بلکه مرا زيارت کرده است و پاداش او بر عهده من است و آن بهشت است. چه چيزي بالاتر از اين ؟ ديدار مؤمن همپاي ديدار خدا!»
پس با توجه به مطالبي که ذکر شد فهميديم که منظور از صله رحم و ديد و بازديد ،رسيدگي به خويشان ،بستگان و دوستان است و اين رسيدگي مي تواند به صورت کمک هاي مالي ، فکري ،عاطفي و.... باشد و چنانچه گفتيم صله رحم به طول عمر انسان ها ،فراواني روزي ، حسن خلق ، پاکي اعمال ، دفع بلا ،آساني حساب ، آبادي شهرها مي انجامد. ذکر اين نکته ضروري است که قطع صله رحم و ترک ديد و بازديد در اسلام بسيار نکوهش شده و خداوند اين افراد را مورد لعن و نفرين خود قرار داده است.
چنانچه در آيه 22 سوره محمد (ص) آمده است:« اگر از فرمان خدا روي گردان شويد آيا جز اين انتظار مي رود که در زمين فساد کنيد و قطع رحم کنيد؟ آنها کساني هستند که خداوند آنها را لعنت کرده است.»
نتيجه نهايي اينکه ،کساني که به صله رحم مبادرت نمي کنند و به بهانه هاي پوچ و لجاجت هاي کودکانه و حقيرانه با يکديگر قهر مي کنند در واقع درهاي برکت ،رحمت و نعمت را بر روي خود مي بندند.
صفا و آرامش روحي در سايه ديد و بازديدهاي دوستانه و معاشرت هاي سالم و مخلصانه است. پس بيابيم کانون زندگي و خانواده خود را با معاشرت ها و ديد و بازديدهاي سالم و ساده گرم تر کنيم.
منبع: نشريه هنر آشپزي ،شماره 30
/س
