سلاح هاي انرژي هدايت شده (3)

سرعت تسليحات نوري

برنامه هاي ليزري چين و هندوستان

بسياري از بحث هاي پيشين درباره تکنولوژي هاي توسعه يافته يا در حال توسعه نيروي هوايي ايالات متحده بود. به غير از ايالات متحده، دولت هاي ديگري در اين زمينه سرمايه گذاري مي کنند که شامل دولت هاي آسيايي مانند چين و هندوستان مي شود. اين بخش کتاب به سرمايه گذاري اين دولت ها در اين زمينه مي پردازد.
در حال حاضر ايالات متحده سالانه 100 ميليون دلار آمريکا در عرصه DEW سرمايه گذاري مي کند. بر اساس گزارش دسامبر سال 2007 گروه کاري هيئت علوم دفاعي هنگامي که جهان با تهديدات جديد نامتقارن و مختل کننده به همراه تهديدات متداول مواجه مي شود، DEWها نويد تغيير وضعيت را مي دهند. به هر حال، سال ها سرمايه گذاري هيچ قابليت چشمگير ليزر پرانرژي در سطح عملياتي نداشته است. به احتمال زياد، تمرکز اخير و آتي ايالات متحده بر روي ليزر حالت جامد، ليزرهاي فيبر و الکترون آزاد به همراه ليزر شيميايي خواهد بود (1). با آگاهي از تاريخچه تحولات در اين زمينه و درک کامل اينکه پژوهش در عرصه DEW بار مالي هنگفتي بر کشور تحميل مي کند، کشورهايي مانند چين و هندوستان برنامه هاي خود را با احتياط شروع کرده اند. هر چند آنها برنامه هاي خود را با توقعات زيادي و بيجا شروع کرده اند، اما کشوري مانند چين هرگز نمي خواست از بقيه عقب بماند ( به بخش ايالات متحده مراجعه شود ) و بنابراين، آنها برنامه خود را تقريباً هم زمان با شروع برنامه هاي کشورهاي بزرگتر و قدرتمندتر شروع کردند. امروزه چين در اين زمينه پيشرفت هايي کسب کرده است و سرمايه گذاري انساني و اقتصادي چشمگيري در اين زمينه داشته است.
چين سابقه طولاني در سرمايه گذاري تکنولوژي ليزري دارد. تلاش آنها براي به کنترل درآوردن تکنولوژي جنگ افزار ليزري از دهه 1960 تحت عنوان برنامه اي به نام « پروژه 3 – 640 » آغاز شد ( اين پروژه در سال 1979 به « برنامه 863 » تغيير نام داد ). برنامه ليزري چين زيرمجموعه اي از کارهاي بزرگتر آنها در زمينه تکنولوژي نظامي است که شامل فضا، الکترونيک و علم روباتيک مي شود (2). در حال حاضر، تلاش هاي پکن براي گسترش تکنولوژي ليزري شامل بيش از 10000 پرسنل از جمله 3000 مهندس در 300 سازمان علمي پژوهشي با تقريباً 40 درصد توسعه و تحقيق ( R & D ) ليزري چين که به برنامه هاي نظامي اختصاص داده شده است، مي باشد (3). از برنامه هاي پکن انتظار مي رود که در اين زمينه، با بهترين حالت در جهان برابري کند و هم طراز باشد. چين با موفقيت ليزر الکترون آزاد را با 140 مگاوات ( MW ) خروجي در طي سال 1994 مورد آزمايش قرار داد. تمرکز اصلي آنها بر روي کوچک سازي سيستم هاي ليزري است تا شايد بتوانند جنگ افزار ليزري قابل حمل بسازند. چين همچنين طرحي دارد تا سيستم ASAT را که از ليزر پرانرژي فلورايد دوتريم استفاده مي کند، بسازد. چنين انتظار مي رود تا با طرح مشابه پيشرفته ليزر شيميايي نيمه مادون قرمز ( MIRACL ) ايالات متحده همسو باشد (4).
چين بر اين باور بوده تا صنعت اپتيک – الکترونيکي بسيار پيشرفته اي داشته باشد، همچنين توانايي استفاده از جنگ افزارهاي کور کننده ليزري از جمله سلاح هاي تاکتيکي ليزري را داشته باشد. آنها به دنبال ساخت محصولات قابل رقابتي خود از لحاظ تجاري هستند. ليزر کور کننده نئوديم براي فروش در نمايشگاه دفاع در مانيلا و ابوظبي در سال 1995 ارائه شده بود. در حال حاضر انتظار مي رود که آنها مدل هاي پيشرفته و توسعه يافته چنين سيستم هايي با قابليت برد بيشتر و ضد حسگر باشند:
هر چند ZM-87 اصولاً براي استفاده بر عليه اهداف زميني بوده است، اما مي تواند بر عليه هواپيما نيز استفاده شود. چين نيز ممکن است سلاح هاي کور کننده پيشرفته اي را با هدف گيري خودکار و مجهز به مقاومت در برابر اقدامات متقابل، گسترش دهد. همچنين آن طور که گزارش شده است چين براي تشخيص امکان پذيري جنگ افزارهاي ليزري سوار بر کشتي براي دفاع هوايي مشغول سرمايه گذاري است. احتمال دارد که سيستم هاي ليزري نسل بعدي بر استفاده از تکنيک هاي اپتيک پيشرفته براي کسب هدف بهبود يافته، نشانه گيري و رديابي تأکيد ورزند. ليزرهايي نيز با قدرت و کارايي بالا در دست بررسي است (5).
پژوهش DEW چين، بخشي از گروه بزرگتر جنگ افزارهايي است که در ميان چيني ها با نام « جنگ افزارهايي با کاربرد جديد » ( xin gainian wuqi ) شناخته شده که شامل ليزرها و مايکروويوهاي پرقدرت، توپ هاي ريلي، توپ هاي مارپيچي و جنگ افزار ذرات پرتويي است.
آکادمي علوم چين و کميسيون علوم، تکنولوژي و صنعت براي دفاع ملي ( COSTIND ) دو سازمان مهمي هستند که در تحقيق و توسعه DEW فعاليت دارند (6).
از آنجايي که روسيه بودجه عظيم جنگ سرد اتحاد جماهير شوروي سابق را صرف تحقيق و توسعه در پيشرفت هاي تکنولوژيکي براي به دست آوردن منافع اقتصادي نموده است، رابطه نزديک تر چين و روسيه نيز به پيشرفت چين کمک کرده است (7). مقامات ايالات متحده بر اين باورند که چين با بکارگيري تکنولوژي روسيه و اسراييل توانسته است انواع گوناگون ليزرها با پايگاه زميني را گسترش دهد. آنها همچنين احساس مي کنند که روسيه جنگ افزارهاي ضد ماهواره را در طي جنگ سرد توسعه داده است و ارتش آنها هنوز اين کار را ادامه مي دهند که شامل موشک هاي ضد ماهواره و ليزرهاي با پايگاه زميني است (8).
در مورد هندوستان، مرکز علم و تکنولوژي ليزر و سازمان تحقيق و توسعه دفاع ( LASTEC ) در دهلي نو، در گسترش برنامه هاي ليزري براي نيروهاي مسلح هند نقش دارد. آنها در گسترش سلاح هاي کور کننده قابل حمل غير کشنده ( PNLD ) که شامل ليزرهاي کور کننده دستي مي شود، موفق بوده اند. هر دو مدل، کاملاً سلاح هاي انرژي هدايت شده غير کشنده هستند که نور شديد قابل رويتي را بکار مي گيرند و متناوباً نور سبز چشمک زني را منتشر مي کنند که براي کوري موقت و ايجاد سرگيجه کافي است .
در داخل اين سلاح هاي کور کننده نوعي قفل ايمني بکار رفته است تا از سو استفاده جلوگيري کند و باعث کوري دائمي توسط اين سلاح ها نشود. انتظار مي رود که اين سلاح ها، در نيروهاي مسلح هند براي استفاده در عمليات ضد شورش در آينده نزديک بکار برده شوند (9).
در طي دو دهه اخير، لاستيک ( LASTEC )، نخستين آزمايشگاه ليزري هندوستان، بر روي ليزرهاي مختلفي مشغول کار است که شامل ليزر حالت جامد، ليزر CO2، هشدار دهنده LRF, (ALARM)، ژيروسکوپ فيبر نوري، ژيروسکوپ ليزر حلقوي، سيستم ليزري آگاهي از خطر متجاوز و غيره مي شود. همچنين فعاليت در عرصه مواد ليزري در حال پيشرفت است که شامل بلورهاي ليزري و عينک هاي ليزري مي شود. تاکنون اين آزمايشگاه ها ليزرهايي مانند هشداردهنده تهديد ليزري، کور کننده ليزري و رمزخوان ها PRF را ايجاد کرده اند. آنها همچنين در گسترش مدل کامل ليزر nd:YVo4 موفق بوده اند. انتظار مي رود که کار در جهت گسترش ليزر شيميايي يديد اکسيژن ( COIL ) در مراحل نهايي باشد (10).
به غير از ايالات متحده، روسيه و کشورهاي آسيايي، کشورهايي مانند بريتانيا و فرانسه در اين عرصه سرمايه گذاري هاي کلاني کرده اند. حتي دولت هايي مانند جمهوري چک نيز پژوهش هايي را در اين عرصه براي کاربرد نظامي متقبل شده اند (11).

اقدامات متقابل عليه سلاح هاي ليزري

رويکرد اصلي براي مقابله با تهديد ليزري مستلزم بعضي از اقدامات متقابل است؛ مانورهاي گريزان يا درگيري مستقيم (12). مخصوصاً سلاح هاي ليزري چند محدوديت چشمگيري دارند که مي توانند باعث کاهش تأثير در چنين سلاح هايي بشوند.
عملکرد ليزرها با پديده هاي آب و هوايي مانند مه، دود، گرد و غبار، باران برف تحت تأثير قرار مي گيرد. اين ذرات معلق موجود در جو براي بي اثر کردن عملکرد ليزر، با توجه به اندازه شان مي توانند باعث انکسار و شکستگي يا پراکندگي پرتوهاي جنگ افزارها شوند (13). از اين رو، يکي از دفاع هاي غيرمعمول اما مؤثر عليه ليزرها مي تواند استفاده از گازهاي متصاعد شده در هوا مانند بمب هاي ضد ليزري در نزديکي هدف احتمالي ( براي دشمن ) يا ساده تر استفاده از بمب هاي دودي باشد تا دسترسي دشمن به هدف را مشکل سازد.
اصولاً ليزرهاي کم انرژي بر چشم سربازان تأثير مي گذارد. بنابراين، سربازان را مي توان با عينک هاي ضد فلاش مجهز کرد تا حفاظتشان در برابر پهناي باند اشعه مادون قرمز و ماوراي بنفش افزايش يابد. زره دفع کننده مي تواند مکانيزم دفاع ديگري باشد که معمولاً از خوشه هاي به هم تنبيده ژل يا بسته هاي اسفنجي تشکيل شده اند. با تماس ليزر با ژل / اسفنج ذوب شدن آن به دليل حرارت ايجاد شده آغاز مي شود. در آن لحظه انرژي ليزري از طريق فرايندهاي مختلف جذب، پاشيدگي يا تغيير جهت رد مي شود. اين فرايندها اکثر انرژي ليزري را از هدف مي گيرد و سلاح را بي اثر مي کند (14).
همه اين روش هاي بيان شده مذکور که براي نجات هدف يا سربازان است به شکلي طراحي شده اند تا از اقدامات خارجي براي حفاظت هدف يا سربازان استفاده شود. در هر صورت، اين اقدامات حفاظتي اساساً براي تهديدات حملات ليزري کم انرژي است. مقاوم کردن هدف در مقابل هر حمله ليزري پرانرژي و کم انرژي، روش ديگر حفاظت از هدف مخصوصاً در برابر حملات ليزري پرانرژي است (15).
مقاوم کردن هدف با طراحي يا افزودن عناصري صورت مي گيرد که در برابر آسيب و تخريب استقامت بيشتري از خود نشان مي دهند. جنبه مهم مقاوم سازي اهداف با افزايش مقاومت سيستم در برابر آسيب هاي ناشي از اثرات جنگ افزارهاي ليزري است. سيستم ها مي توانند به گونه اي طراحي و ساخته شوند تا در برابر حملات ليزري محافظت شوند.
مقاوم سازي ماهواره ها در برابر اثرات ليزر را مي توان با حفاظت از عناصر سطوح خارجي و حسگرهاي مادون قرمز و اپتيک به دست آورد. سطوح منعکس کننده، درپوش و مواد غيرقابل جذب تا حدودي حفاظت را براي عناصر سطوح خارجي فراهم مي کنند. چرخش ماهواره از مواجهه دائمي يک سطح با پرتوهاي ليزري جلوگيري مي کند، اما ماهواره ها بايد به گونه اي طراحي شوند تا در حال چرخش هم قادر به عمل کردن باشند، در غير اين صورت، اين راه حل عملي نخواهد بود (16).
تهديدات ليزري مي توانند در داخل پهناي باند يا خارج از آن طبقه بندي شوند. با توجه به تهديدات داخل پهنا، ليزرها فرکانسي دارند که حسگر قادر به تشخيص آن است:
انرژي تا زماني که به ردياب ها برخورد کند، از طريق فيلترهاي حسگر و لنز از اين نوع ليزرها عبور مي کند. اين کار باعث مصرف انرژي ليزر متمرکز يا صدمه رساندن به ردياب هاي حساس نمي شود. فيلترهاي خاص، درپوش و تکنيک هايي با طراحي ويژه اي وجود دارد که مي تواند اثرات ليزر داخل پهناي باندي را به حداقل برساند، اما اغلب آنها باعث مي شوند تا حسگر هنگامي که روشن مي شود، قابل استفاده نباشد. انرژي ليزرهاي خارج پهناي باند معمولاً از ورود حسگر به وسيله فيلترهاي خاص يا درپوش جلوگيري مي کند. فيلترها مي توانند انرژي ليزر ناخواسته را مسدود کنند، اما معمولاً اين کار با جذب انرژي ليزري که بعداً به گرما تبديل مي شود امکان پذير است. اگر انرژي ليزري به اندازه کافي قوي باشد، ممکن است بتواند فيلتر را نابود کند. بنابراين، حسگر را غيرقابل استفاده و بدون محافظ مي گرداند (17).

خلع سلاح و ليزر

سلاح هاي ليزري بلافاصله پس از شروع به کار، به علت تأثيرات بد آن مخصوصاً بر روي چشم انسان در کانون توجه سازمان حقوق بشر قرار گرفتند. قانون گذاران بين المللي نيز در تلاش بودند تا ممنوعيت يا کنترل چنين سلاح هايي را با ساختارهاي قانوني موجود توجيه کنند. بسياري از قوانين از شروع آن از سن پترزبورگ ( 1868 )، لاهه ( 1899 ) و لاهه ( 1907 ) تا کنوانسيون سازمان ملل / قوانين بشردوستانه موجود تا سال 1980 و دهه 1990 بررسي شدند تا سلاح هاي ليزري را تحت « قاعده ممنوعيت روش ها و ابزار جنگي که ماهيتاً موجب صدمه و رنج زيادي و غيرضروري هستند » منطبق گرداند (18). به هر حال، متعاقباً ممکن است تصور شده باشد که ممنوعيت سلاح هاي ويژه مانند سلاح هاي ليزري تا زماني که تحت حوزه مکانيسم معاهده درنيايد، امکان پذير نيست. بنابراين، بدين منظور تلاش هايي در حال شکل گيري است .
در سال 1980 سازمان ملل، معاهده منع يا محدوديت استفاده از سلاح هاي متداول خاصي که ممکن است بيش از حد مضر به نظر آيند يا تأثيرات بدون تبعيض داشته باشند را تصويب کرد. چنين تصور مي شود که اين معاهده مي تواند براي اداره موضوعاتي که مرتبط با سلاح هاي ليزري است استفاده شود. اولين کنفرانس تجديدنظر از کشورهاي عضو اين کنوانسيون براي اين معاهده در سال 1995 در وين برگزار شد. اين کنفرانس تجديدنظر در سيزدهم اکتبر سال 1995، پروتکل جديد IV منع استفاده و انتقال سلاح هاي ليزري کور کننده را به تصويب رسانيد (19). اين پروتکل سلاح هاي کور کننده ليزري (پروتکل IV در معاهده سال 1980) شامل چهارماده زير مي شود :

ماده 1:

از آنجايي که عملکرد جنگي سلاح هاي ليزري که طراحي خاصي دارند يا يکي از عملکردهاي جنگي آنها باعث نابينايي دائمي چشم هاي غيرمسلح يا چشم هاي داراي عينک مي شود، بکارگيري آنها ممنوع است. طرف هاي قرارداد ارشد ( High Contracting Parties)، نبايد چنين سلاح هايي را به هر کشور يا نهاد غيردولتي بدهند.

ماده 2:

در بکارگيري سيستم هاي ليزري، طرف هاي قرارداد ارشد بايد تمامي پيشگيري هاي ممکن را براي پرهيز از نابينايي دائمي براي چشم غيرمسلح به عمل آورند. چنين پيشگيري هايي بايد شامل آموزش نيروهاي مسلح و ساير اقدامات عملي باشد.

ماده 3:

نابينايي به عنوان اثر تصادفي يا جنبي بکارگيري مشروع نظامي سيستم هاي ليزري از جمله سيستم هاي ليزري استفاده شده عليه تجهيزات اپتيکي، مشمول ممنوعيت اين پروتکل نمي شود.

ماده 4:

با توجه به هدف اين پروتکل « نابينايي دائمي » به معني برگشت ناپذيري و غيرقابل بهبود بينايي است که به طور جدي و بدون هيچ نقطه اميدي چشم کور مي شود. ناتواني چشم جدي معادل با بينايي کمتر ازاسنلن (Snellen) براي هر دو چشم است.اين پروتکل در 30 ژوئيه سال 1998 به اجرا درآمد و در اواخر سال 2000 حدود 50 کشور آن را امضا کردند. مسائل مربوط به گسترش چنين سلاح هايي بعد از واقعه 11 سپتامبر مهمتر شد. زيرا اگر چنين سلاح هايي به آساني در دسترس باشند مي توانند توجه تروريست ها را به خود جلب کنند. اين مسئله عمدتاً بدين دليل است که استفاده از اين سلاح ها آسان، شناسايي آنها بسيار مشکل است و هيچ اثري هم از خود بر جاي نمي گذارند. همچنين تروريست ها قادر خواهند بود تا مکانيسم جستجوي الکترونيکي و فيزيکي را بفريبند. چنين سلاح هايي اثرات جسماني و روان شناختي خواهند داشت و ميزان موفقيتشان تقريباً 100% تضميني است. حتي ترديدهايي نيز وجود دارد که ترور نخست وزير سابق پاکستان، خانم بي نظير بوتو ( در دسامبر سال 2007 ) ممکن است توسط تفنگ ليزري انجام شده باشد.
علي رغم وجود قانون، مجادله در مورد تفسير، اجرا و تأثيرپذيري چنين قانوني وجود دارد. اين مسئله عمدتاً به علت آسيب هاي چشمي به وسيله ليزرهاي نظامي است که به طور فزاينده اي در حال انتشار است. امروزه حتي انجمن چشم، عوارض چشمي ناشي از ليزرهاي نظامي را مورد توجه قرار مي دهد و خواستار مکانيسم مؤثري براي متوقف کردن گسترش بيشتر است (20).

جنگ افزارهاي مايکروويوي

گروه دوم DEWها، جنگ افزارهاي پرقدرت مايکروويوي ( HPM ) هستند که از زمان جنگ الکترونيک ثابت شد که در رادار هم مي توان پارازيت ايجاد کرد، که سالیان سال روياي طراحان نظامي بوده است. اين سلاح ها راه حل هايي را با کاربرد ضد حسگر و گروه سلاح غيرمهلک ارائه مي دهند. به هر حال، پيشرفت هاي HPM به علت عدم اطمينان از اثراتش محدود شده است. از اين رو، تنها چند کشور توسعه يافته، سال هاي زيادي است که بر روي اين دسته از سلاح ها مشغول سرمايه گذاري هستد و گزارش هايي وجود دارد که ايالات متحده حتي از آن در يوگسلاوي ( 1999 ) استفاده کرده است (21).
در اين دسته از سلاح ها، مايکروويو و سيستم هاي موج ميلي متري مي توانند جداگانه مورد بحث قرار گيرند زيرا تفاوت هاي خاصي در ويژگي هاي فيزيکي آنها وجود دارد. در هر صورت، اين طيف کامل، فقط براي سادگي در گروه HPM در نظر گرفته مي شود.
از آنجايي که ويژگي هاي طراحي سلاح هاي HPM به دليل پارامترهاي بسياري با يکديگر متفاوتند، از نظر تأثير و گسترش نيز بسيار متفاوت عمل مي کنند. بدين دليل، طبقه بندي اين سلاح ها اغلب نسبت به باند به صورت زير است :
1. پهناي باند باريک / موج پيوسته ( نسبت باند تقريباً 1 درصد )
2. پهناي باند باريک / امواج ضرباتي ( نسبت باند تقريباً 1 درصد )
3. پهن باند ( نسبت باند کمتر از 100 درصد )
4. باند ماوراي پهن ( نسبت باند بيشتر از صد در صد )
به بيان ساده، HPM خازن روي موشک هم ناميده مي شود و پالس انرژي را که با سرعت نور حرکت مي کند، تخليه مي کند و ابزارهاي الکترونيکي کوچکي را در نزديکي مناطق، غيرقابل استفاده مي کند. چنين پالس هايي مي توانند هر الکترونيک را در عرض 1000 فوت با اتصال ارتباطات الکتريکي داخلي به وسيله توليد موج هاي بلند قوي از بين ببرند.
اين امر منجر به سوختن يا توقف عملکرد تراشه هاي حافظه و ساير قطعات الکترونيکي مي شود. چنين جنگ افزارهايي بمب هاي الکترونيکي ناميده مي شوند. در اينجا، يک ميله فلزي مغناطيسي که توسط مواد منفجره از طريق سيم پيچ کار مي کند، به وسيله بانک خازن ها انرژي مي گيرد و انرژي حاصل از طريق آنتن هدايت مي شود (22). حمله با چنين جنگ افزارهايي نمي تواند نسبت به تخريب و انهدام سيستم هاي کنترلي و فرماندهي دشمن ممنوع باشد، اما مي تواند باعث مشکلات ناخواسته اي مانند از بين بردن تجهيزات بيمارستاني و ساير وسايل خانگي در نزديکي محدوده شود. همچنين، اين ويژگي خاص سلاح حتي مي تواند انتخاب سکوهاي پرتابي را محدود کند. از اين رو، تصور شده است که بهترين سکو براي پرتاب چنين سلاح هايي مي تواند موشک هاي کروز با برد زياد باشند ( به طور قابل توجهي گزارش شده است که هواپيماي نظامي B-2 به عنوان سکوهاي پرتاب در يوگسلاوي استفاده شده است ) (23).
در هر صورت، هر چند حدود چهار دهه است که روي مايکروويو کار مي شود، اما تکنولوژي از اهداف عملياتي تسليحاتي کامل هنوز دور است. دلايل مختلفي براي آن وجود دارد. ابتدا در سطوح خيلي پرانرژي، انرژي مايکروويو در هوا پلاسما ايجاد مي کند که باعث جلوگيري از انتشار مايکروويو مي شود. سپس طول موج HPM که خيلي از ليزر بالاتر است موجب انتشار آن ده هزار برابر بيشتر از ليزر مي شود. از اين رو، در مقايسه با ليزر ( که مي تواند بدون انتشار به فضا برسد )، پرتو HPM براي 1 کيلومتر يا بيشتر مناسب نيست. و سرانجام کاهش اندازه سيستم، چالش واقعي است (24).
علي رغم چنين مشکلاتي، کار بر روي انواع مختلف سلاح هاي مايکروويوي هنوز در آزمايشگاه هاي دفاع از ايالات متحده در حال پيشرفت است. در هر صورت، هيچ اطلاعات مشخصي از منابع باز در اختيار نيست زيرا در چنين پروژه هايي، پنهان کاري مشهودي وجود دارد.
ادعا شده است که هر دو سلاح HPM براي توسعه کامل آماده هستند. نيروي هوايي ايالات متحده ( پيمانکار ريتون ) در اواسط دهه 1990 گسترش سيستم فعال ممانعت از عمليات دشمن ( ADS ) را شروع کرده است. اين سيستم به نام « اشعه درد » نيز شناخته شده است و از پرتو HPM براي گرم کردن لايه بيروني پوست انسان، به وسيله ايجاد سوزش ظاهراً بي ضرر اما غيرقابل تحمل استفاده مي کند. يکي ديگر از سلاح هاي HPM سيستم دفاعي ضد موشکي عقاب هوشيار است. بر اساس عملکرد طبقه بندي شده، اين سيستم براي دفاع از هواپيما عليه سيستم دفاع هوايي قابل حمل براي انسان ( MANPADS ) در نظر گرفته شده است. اين سيستم مي تواند به عنوان جايگزين يا مکملي براي نصب اقدامات متقابل مادون قرمز در هواپيما کار کند (25).
گزارش شده است که نيروي هوايي ايالات متحده قصد دارد تا جنگ افزار پرانرژي مايکروويوي را در مدل هاي جديد هواپيماي ضربتي بدون سرنشين تا سال 2012 بکار برد (26). همچنين آزمايشگاه پژوهشي ايالات متحده پروژه جديد دراز مدتي به ارزش 75- 60 ميليون دلار آمريکا آغاز کرده است تا سلاح هاي پرانرژي مايکروويوي را هم براي « سيستم هاي هوابردي و هم براي سيستم هاي متحرک با پايگاه زميني » گسترش دهد.
اين امر به دنبال تلاش براي فرماندهي تسليحات هوايي مشابه در استفاده از مايکروويو به عنوان « حداکثر بازده الکترونيکي متقابل است تا بتواند آسيب هاي فيزيکي به ساختمان ها وارد کند يا باعث آسيب رساندن به انسان شوند » (27).
تکنولوژي نظامي بر روي تکنيکي مشغول کار است تا سرعت و قدرت پالس هاي HPM را چند برابر کند و آنها را آنقدر قدرتمند سازد تا دشمنان الکترونيکي را بدون استفاده از مواد منفجره يا مولدهاي بزرگ الکترونيکي نابود سازند. آنها جنبش 100-10 بار توان خروجي را در عرض دو سال پيش بيني کرده اند. اين امر ممکن است تکنولوژي سلاح پرتويي را به مراتب فراتر از 10 – 1 گيگاوات ( GW ) از مرز دستگاه هاي HPM در اندازه تاکتيکي به جلو براند. موفقيت در اين زمينه فرايند گسترش جنگ افزاري را به طور قابل توجهي بالا خواهد برد. زيرا بر طبق برآوردها اين امر ممکن است براي چند نانو ثانيه به 100 GW پال احتياج داشته باشد تا بتواند موشک کروز را در برد مفيد غيرفعال کند (28).
اين کار نيز براي ساخت رادارهاي توزيع شده که مي توانند تأثيرات هوا به هوا و زمين به هواي سلاح هاي HPM را توليد کنند در حال پيشرفت است. E/F, F/A-18, F-35,F-22 و جديدترين رادارهاي F-15 براي پذيرش تغييرات طراحي شده اند که مي توانند پرتوهايشان را براي توليد انرژي قدرتمند HPM متمرکز کنند تا موشک هاي کروز، ضد هوايي، هوا به هوا و موشک هاي پيگرد ساتع کننده را نابود کنند (29).
در حال حاضر، کارکنان اصلي صنعت دفاع ايالات متحده مانند سيستم هاي BAE، نورتروپ گرومن و ريتون بر روي گسترش تکنولوژي HPM سرگرم فعاليت هستند. به نظر مي رسد که جنگ افزارهاي HPM ممکن است که در صدد تغيير سرعت زياد به سمت کاربردهاي عملي باشند. پژوهشگران در اين زمينه حتي در تلاشند تا ليزرها و دستگاه هاي HPM را براي توليد سلاح هاي غيرجنبشي کوچکتر، قدرتمندتر و ارزان تر با يکديگر ترکيب کنند. به غير از ايالات متحده، کشورهايي مانند آلمان نيز به دنبال گسترش دستگاه هايي مانند دستگاه هاي HPM به اندازه چمدان مي باشند. چنين دستگاه هايي مي توانند محرمانه در ساختمان هاي مورد نظر جاسازي شوند تا به دستگاه هاي الکترونيکي مانند کامپيوتر آسيب برسانند.
گزارش هايي مبني بر اينکه تکنولوژي سلاح هاي HPM نيز توسط کشورهايي مانند چين و روسيه در حال توسعه است، وجود دارد. اعتقاد بر اين است که روس ها در حال گسترش سلاح هاي مايکروويوي با فرکانس راديويي براي دفاع هوايي هستند و چين سلاح هاي HPM و پالس الکترومغناطيسي را براي اطلاعات جنگي گسترش مي دهد (30). حتي کشورهايي مانند انگلستان و فرانسه نيز به اين زمينه علاقمندند و در اين رابطه کارهايي در حال انجام است (31).
اهميت سلاح هاي مايکروويوي در اين است که طيف وسيعي از قابليت هاي استراتژيک و عملياتي را هم براي عمليات دفاعي و هم براي عمليات تهاجمي فراهم مي کنند. چنين سلاح هايي مي توانند در انجام کارهايي مانند جلوگيري از دفاع هوايي دشمن مفيد واقع شوند. يک برآورد منطقي آن است که يک جنگ افزار مايکروويوي پرانرژي مي تواند به تنهايي کل سيستم دفاع هوايي را نابود کند. اين امر امکان پذير است، زيرا تأثير جنگ افزارهاي مايکروويوي حداقل 100 بار از جنگ افزارهاي معمولي بيشتر است. جنگ افزارهاي مايکروويوي متعددي از جمله: جنگ افزارهاي مايکروويوي دقيق هدايت شده، وسيله هوايي جنگي بدون سرنشين مايکروويوي ( UCAVs ) يا محفظه مايکروويوي حفاظت از خود در هواپيماي جنگنده وجود دارند که قادر به انجام چنين وظايفي هستند. جنگ افزارهاي مايکروويوي در تخريب عمليات کنترلي و فرماندهي دشمن مي توانند مفيد واقع شوند. آنها براي مقاصدي مانند ضربه زدن به نيرو و تدارکات دشمن نيز مي توانند مفيد باشند. يک جنگ افزار مايکروويوي مي تواند براي حمله به دشمن و ناتوان کردن فرودگاه هاي آن استفاده شود. در اينجا اصولاً سلاح ها مي توانند به الکترونيک همه وسايل هوايي در حال پرواز و ثابتي که شامل تجهيزات کنترل ترافيک هوايي، تسهيلات ارتباطي، رادارها و سيستم هاي دفاع زميني دارند آسيب وارد کند و باعث خرابي آنها شود (32).

نتيجه گيري

چشم انداز واقعي روند جاري برنامه DEWها حکايت از آن دارد که اين روند براي ده سال آينده يا بيشتر ادامه خواهد يافت. بخش عمده کار در اين زمينه در طي سه، چهار دهه گذشته با موفقيت انجام شده است. در هر صورت، علم و تکنولوژي جنگ افزارهاي انرژي هنوز در حال توسعه و پيشرفت است. صرف نظر از محدوديت هاي تکنولوژيکي، عامل هزينه اي شديداً زياد در اين تحقيق و توسعه نيز وجود دارد، که در محدودسازي رشد سريع در اين زمينه ايفاي نقش مي کند.
تکنولوژي DEW، مخصوصاً در زمينه ليزر نويد بزرگي را نمايان مي سازد. انتظار مي رود که اين تکنولوژي از استفاده کنوني اش گام فراتر نهد که با محدود کردن آن به سمت تعيين هدف ميسر مي باشد. اين امر به منظور بهبود دقت و عملکرد دقيق بمب هاي پرهزينه مي باشد. دانشمندان صنايع دفاعي بر اين باورند که سيستم هاي جديد تسليحات ليزري مي توانند بر روي سکوهاي نظامي مختلفي و حتي بر روي وسايل نقليه هوايي نصب شوند. چنين تصور شده است پتانسيل ليزرهاي پرانرژي مي توانند عمليات نظامي آينده را به طور چشمگيري تغيير دهند. (33)
در طي چند دهه گذشته، سلاح هاي ليزري کمتر از آنچه وعده داده شده بود، ارائه شده است. چالش هاي بسيار زيادي وجود دارد. آزمايش واقعي توسعه تکنولوژي در يکپارچگي موفق تجهيزات ليزري بر روي سکوهاي سنگينی مانند موشک، هواپيما، تانک، توپ، کشتي و زيردريايي قرار مي گيرد.
صرف نظر از بکارگيري نقش متداول شان، سلاح هاي ليزري قابليت گسترده تري دارند – از استفاده آنها به عنوان جنگ افزارهاي غيرکشنده گرفته تا مختل کننده هاي ماهواره اي براي بکارگيري آن ها در زره دفاعي موشکي. ارتباط موفقيت آميز تکنولوژي ليزري با نيازهاي عملياتي با توجه به امکانات مالي چالش محسوب مي شود.
با توجه به جنگ افزارهاي مايکروويوي، تکنولوژي هنوز آرايش کاملي از جنگ افزارهايي که از نظر تئوري امکان پذير است، را ندارد. به هر حال، چنين تصور شده است که درست مانند سلاح هاي هسته اي که اثر عمده اي بر معماري امنيت جهاني مي گذارد، گسترش جنگ افزارهاي مايکروويوي مي تواند درباره سرنوشت آينده اصول امنيت جهاني تصميم گيري کند. مخصوصاً، گروه بمب هاي الکترونيکي جنگ افزارهاي مايکروويوي نويد بزرگي را با زمينه از بين بردن الکترونيک سيستم موشکي دشمن نشان مي دهد.
وعده جنگ افزارهاي ليزري و مايکروويوي براي سبقت گرفتن از واقعيت همچنان ادامه دارد و منجر به يک کليشه اما نتيجه گيري معتبري مي شوند که سلاح انرژي هدايت شده سلاح هاي آينده هستند.

پي‌نوشت‌ها:

1. Report by Defence Science Board Tasks force, Directed Energy Weapons, (Washington: Office of the Under Secretary of the Defence for Acquisition, Technology and Logistics, 2007), vii and 6- 8.
2. ‘Top Ten Chinese Military Modernization Developments’, http://www.strategycenter. Net/research/pubID.65/pub_detail.asp (accessed 19 December 2007).
3. A 1999 paper authored by US Army researcher Mark Stokes has made this claim and this has been cited in Carlo Kopp, ‘High Energy Laser Air Defence Weapons’, http://www.ausairpower. Net/DT-Laser-ADW-2008.pdf (accessed on 2 July 2009).
4. Jon E. Dougherty, ‘China Advancing Laser Weapons Programme’, 22 November 1999, http://www.wnd.com/ news/ article.asp? ARTICLE_ID=15233 (accessed on 14 November 2007).
5. US DOD, ‘Military Power of the PRC (2000)’ (Report submitted to Congress in Pursuant to the FY2000 National Defense Authorization Act-Appendix 120), http://cns. Miis.edu/straittalk/ Appendix%20120.htm (accessed on 15 June 2006).
6. Jon E. Dougherty, ‘China Advancing Laser Weapons Programme’ 22 November 1999, http://www.wnd.com/ news/ article.asp? ARTICLE-ID=15233 (accessed on 20 January 2007).
7. ‘Beijing Secretly Fires Lasers to Disable US Satellites’, http://www.telegraph.co.uk/ news/ main.jhtml?xml=/news/2006/09/26 wchina 226.xml (accessed on 12 August 2007).
8. Director of the Defense Intelligence Agency Lt Gen. Michael Maples in Senate testimony and quoted by Bill Gertz, The Washington Times, 17 January 2007.
9. The Times of India, 17 August 2007.
10. Joseph, P. Chacko, ‘LASTEC the Laser Lab’, http://frontierindia. Net/lastec-the-laserlab, (accessed on 14 November 2007).
11. Capt. Dipl. Eng. Jan VALOUCH, ‘Electromagnetic Directed Energy Weapons for Eliminating Electronic Systems’, http://www. army.cz/ mo/ obrana_a_strategie/ 1-2003eng/ valouch.pdf, 112-114 (accessed on 16 April 2008).
12. Bengt Anderberg, ‘Protection and Countermeasures Against Laser Weapons’, Military Technology (1993): 26.
13. Ajey Lele, Weather and Warfare (New Delhi: Lancer, 2006), 57-66.
14. ‘Laser Weapon Countermeasures’, http://www.orbitalvector.com/ Firearms/Laser%20 Countermeasures/Laser %20Countermeasures. htm (accessed on 28 July 2008).
15. The work in this area had started in early eighties. J. Raloff, ‘Major Milestone in Laser Weapons Tests’, Science News 124, no. 6 (1983): 85-86.
16. ‘Threats and Countermeasures’, http://www.fas.org/ spp/ military/ docops/ army/ ref_text/ chap08.htm (accessed on 29 July 2008).
17. Ibid (accessed on 28 July 2008).
18. Bengt Anderberg, Ove E. Bring and Myron L. Wolbarsht, ‘Blinding Laser Weapons and International Humanitarian law’, Journal of Peace Research 29, no. 3 (1992), 287 – 97.
19. ‘Protocol on Blinding Laser Weapons (Protocol IV to the 1980 Convention)’, http://www.icrc.org/ ihl.nsf/ FULL/570? OpenDocument (accessed on 28 July 2008).
20. Benjamin Seet and Tien Yin Wong, ‘Military Laser Weapons: Current Controversis’, Ophthalmic Epidemiology 8, no. 4, (2001):215-26.
21. David A. Fulghum, ‘Microwave Weapons Await Future War’, Aviation Week & Space Technology 150, no. 3 (1999): 30.
22. Bill Sweetman, ‘High-power Microwave Weapons-Full Power Ahead?’ Jane’s Defence Weekly 43, no. 34 (2006).
23. Mark Thompson, ‘High-Power Microwave (HPM) America’s Ultra-Secret Weapon’, 19 January 2003, http://www.mindfully.org/Technology/2003/High-Power-Microwave - HPM19jan03.htm (accessed on 29 July 2008).
24. Doug Beason, The E-Bomb, (Cambridge: Da Capo Press, 2005), 182-84.
25. Bill Sweetman, ‘High-power Microwave Weapons-Full Power Ahead?’ Jane’s Defence Weekly 43, no. 34 (2006).
26. David A. Fulghum, ‘Directed-Energy Weapons To Arm Unmanned Aircraft’, Aviation Week & Space Technology 150,no. 3 (2002): 28.
27. Noah Shachtman, ‘Air Force Plots $75 Million Microwave Weapon Push’, 17 January 2008, http://blog.wired.com/ defense/2008/01/air-force-plots. Html (accessed on 29 July 2008).
28. David A. Fulghum, ‘Light Boosts Destructive Power of Microwave Weapons’, Sensors, 21 January 2007, http://www.aviationweek.com/ aw/ generic/ story_ generic.jsp? channel=awst&id=news/aw012207p1.xml (accessed on 30 July 2008).
29. Ibid.
30. Ibid. (accessed on 23 January 2008).
31. John Knowles, ‘Warfare: E-Bombs’, 1 July 2003, http://www.pcmag.com/ article 2/0,2704,1131608,00.asp (accessed on 15 February 2008).
32. Eileen M. Walling, ‘High Power Microwaves’ (Occasional Paper No. 11, Center for Strategy and Technology Air War College Air University, Maxwell Air force Base), 16-20.
Catherine MacRae, ‘The Promise and Problems of .33 Laser Weapons’ ,Air Force Magazine 84, no. 12, (2001): 70.

منبع مقاله :
لل، آجي، (1390)، تکنولوژي هاي استراتژيک براي نيروهاي انتظامي (راهگشاي مرزهاي جديد)، ترجمه: سيد حسن صانعي، سيده بيتا مرتضوي و فائزه مسعودي فر، تهران، نشر انديشمند، چاپ اول