دیدگاه استفاده کنندگان درباره‌ی موتورهای جستجو

چکیده

پس از آنکه اینترنت محبوبیت زیادی در خانه ها ومدارس پیدا کرد، حجم بزرگی از اطلاعات بر روی وب قرار داده شد. امروزه یکی از استفاده های عمده از اینترنت بازیابی اطلاعات از طریق موتورهای جستجو است. هدف اصلی این مطالعه توسعه و آزمودن مدل بازیابی منحصربفرد است درباره‌ی موتورهای جستجوبه عنوان ابزارآلات بازیابی اطلاعات است. این مدل آزمون کامپیوترهای شخصی را با مشاهده‌ی قوه‌ی ادراک به صورت مجتمع درمی آورد. علاوه بر این این مدل همچنین تئوری های ادراکی مانند مدل ادراک تکنولوژی (TAM) و مدل انگیزشی را ترکیب کرده تا بتواند نگرش های منحصربفرد درباره‌ی موتورهای جستجو بدست آورد. نتایج نشان می دهد که آزمون کامپیوترهای شخصی، کیفیت سیستم جستجو، انگیزش و ادراک مقبولیت تکنولوژی تمام فاکتورهای کلیدی هستند که بر روی احساس شخصی نسبت به استفاده از موتور جستجو به عنوان یک ابزار بازیابی اطلاعات تأثیر می گذارد.

مقدمه

اینترنت و وب گسترده‌ی جهانی (world wide web، که به آن WWW یا Web می گویند)، بطور باورنکردنی در خانه ها و مدارس محبوب شده است. اگرچه کاربرد وب وسرویس های آن امروزه دردسترس هستند، استفاده های ابتدایی از اینترنت غیر از سرویس ایمیل برای بازیابی اطلاعات است. با پیشرفت ابزارآلات توسعه دهنده‌ی وب، اشخاص به سازمان ها پیوسته اند تا اطلاعات در هر زمینه‌ی قابل تصور را ارسال یا انتشار دهند بنابراین وجود یک چنین مقدار چشمگیر از اطلاعات در اینترنت، بازیابی اطلاعات مربوطه قابلیت اطمینان پایینی دارد. این وضعیت شبیه به حالتی است که ما یک تلویزیون و میلیاردها کانال تلویزیونی داشته باشیم؛ در این وضعیت شخصی می تواند دیوانه وار کنترل تلویزیون را فشار دهد تا حدی که انگشتش خشته شود و هنوز کانال مورد علاقه اش را پیدا نکرده باشد. خوشبختانه تعداد زیادی موتور جستجو بر روی وب می توانند استفاده کنندگان از اینترنت را برای پیدا کردن هر نوع اطلاعاتی (چه در وب و چه در خارج ازآن) کمک کنند. این منصفانه است که بگوییم در صورتی که موتورهای جستجو بر روی اینترنت نبودند، بازیابی اطلاعات بر پایه‌ی وب متلاشی می شد. در خصوص توابع اصلی موتورهای جستجو، Gordon and Pathak (1999) تصریح می کنند که این توابع باید دارای سه تا امکانات باشند:

1) آنها یک سری از صفحات وب را در کنار هم جمع کرده اند که تشکیل یک جهان را می دهند و جستجوگر می تواند اطلاعات این جهان را بازیابی کند؛
2) آنها صفحات وب را در این جهان به گونه ای ارائه کرده اند تا دسترسی به مضمون آنها آسان باشد؛
3) آنها اجازه داده اند تا جستجوگر به صورت موضوعی جستجو کند؛
4) آنها از الگوریتم های بازیابی اطلاعاتی استفاده کرده اند که این الگوریتم ها تلاش می کند تا مرتبط ترین صفحات با موضوع را در این جهان پیدا کنند.

مطالعه‌ی کنونی یک مدل ادراکی از مشاهدات شخصی در مورد موتورهای جستجوی اینترنت را به عنوان ابزارآلات بازیابی اطلاعات توسعه و مورد آزمایش قرار داده است. این مدل نگرش های شخصی در مورد موتورهای جستجو را مورد بررسی قرار داده است که در آن آزمون کامپیوترهای شخصی و مشاهدات حاصل از قوه‌ی ادراک، دورنمای کیفیت سیستم، دورنمای مدل مقبولیت تکنولوژی (TAM) و دورنمای انگیزشی برای توسعه‌ی جنبه های جدید نگرش های شخصی به مقبولیت موتورهای جستجو و استفاده از آن ها را در کنار هم جمع کرده است. بنابراین مطالعه‌ی کنونی به ما کمک می کند تادر زمینه‌ی تجربیات شخصی، آگاهی و اثر ادراکی استفاده از موتورهای جستجو اطلاعات کسب کنیم. علاوه بر این این مطالعه همچنین دلایل پیش بینی کننده‌ی قوی تری در رابطه با روابط مشاهده شده ارائه می دهد.

مقدمه

برای کشف نگرش های شخصی در مورد موتورهای جستجو، این ضروری است که فاکتورهای مؤثر بر ادراک شخصی این نوع از تکنولوژی را بدانیم. از لحاظ عمومی کیفیت سیستم جستجو، تجربیات کامپیوترهای شخصی و اینترنت، مقبولیت شخصی تکنولوژی و انگیزش شخصی فاکتورهای اصلی است که بر روی مقبولیت استفاده کننده و استفاده از موتورهای جستجو تأثیر می گذارد.

موتورهای جستجو و بازیابی اطلاعات

توابع موتورهای جستجو باید پیش از بررسی استفاده کنندگان از آنها مورد بررسی قرار گیرد. واژه‌ی موتور جستجو برخی اوقات برای توصیف یک ابزار جستجو استفاده می شود اما این صحیح تر است که این واژه را به عنوان یک برنامه نه یک ابزار تعریف کنیم که برای کاربرد جستجو استفاده می شود. اگرچه انواع موتورهای جستجودارای توابع مشابه هم هستند، هر کدام از آنها روش های جستجوی خاص خود را دارند.
عموما سرویس جستجو بر روی وب به دو الگوی پایه ای تقسیم می شوند: سرویس های دایرکتوری و موتورهای جستجو بر پایه‌ی پرس وجو. سویس های دایرکتوری مانند یاهو یک سازماندهی مرتبه ای از منابع را ارائه می دهد که اکثر آنها اغلبا بوسیله‌ی متصدیان کاتالوگ (انسان ها) توسعه یافته اند. این افراد لینک های موجود در این سرویس ها را تعریف، انتخاب و فهرست بندی می کنند. سرویس های دایرکتوری سازماندهی دقیقی از منابع هستند که ما راقادر می سازند تا به طور سریع منابع را با توجه به موضوع یا گروه بندی آنها بدست آوریم. این روش نسبت به روش دستیابی با کی بورد و پالایش اطلاعاتی روشی شهودی تر است. علاوه بر این لینک های منبعی جمع آوری شده بوسیله‌ی ایندکسرهای انسانی کنترل کیفیت بالایی دارند زیرا منابع بدرد نخور بر روی وب حذف شده اند. در عوض سرویس های دایرکتوری اصولا محدود شده اند زیرا هزینه‌ی نگهداری، ایجاد و توسعه‌ی این منابع بالاست و همچنین این منابع با سرعت بالایی در حال توسعه هستند.
برخلاف سرویس های دایرکتوری، موتورهای جستجوی بر پایه‌ی پرس وجو مانند Excite منطقه‌ی وسیعی از وب را بوسیله‌ی فهرست بندی اتوماتیک و فرایند بازیابی تحت پوشش قرار داده است. این سرویس ها دیتا بیس هایی می سازند که این دیتابیس ها بوسیله‌ی اطلاعات از جمع آوری روباتیک صفحات وب بدست می آید و عموما بر پایه‌ی ورودی های بدست آمده از کاربرها بوجود آمده اند و با درصدی از لینک های مورد نیاز مطابقت دارد. عموما موتورهای جستجوی بر پایه‌ی پرس وجو باید شامل اجزای زیر باشند تا بتوانند سیستم بازیابی مناسبی ارائه دهند:

1) یک روبات که به طور مداوم اسناد را بازیابی کند و آنها را از سایر اسناد و هایپرلینک ها شناسایی کند وتلاش کند که پوشش کاملی از وب را داشته باشد؛
2) یک فهرست نویس (indexer) که با استفاده از یک استراتژی فهرست بندی اطلاعات بازیابی شده فهرست های صحیح را از اسناد استخراج کند؛
3) یک دیتابیس (date base) که در آن توصیف متا دیتاها برای هر منبع ذخیره شده وجود داشته باشد؛
4) یک مکانیزم بازیابی که موارد جستجوی استفاده کننده را گرفته و به سرعت اسناد مربوطه را از دیتابیس ها بازیابی و طبقه بندی کند؛
5) یک میانجی کاربر خوب که استفاده کننده را تقویت کند تا جستجوی هدفمندی انجام داده و به نتایج مناسبی برسد.

کیفیت سیستم های جستجو

کیفیت سیستم اطلاعات (IS) بر روی استفاده از تکنولوژی اطلاعات تأثیر می گذارد. DeLone and McLean (1992) می گوید که کیفیت IS بدین طریق سنجیده می شود که کیفیت اطلاعات و کیفیت سیستم مورد بررسی قرار می گیرد. این دو مسئله ساختار حیاتی مربوط به موفقیت سیستم های اطلاعاتی است. به دلیل آنکه استفاده از موتورهای جستجو در داخل شبکه‌ی IS است، اعتقاداتی مانند سهولت ادرکی در استفاده، لذت بردن و مفید بودن یک موتور جستجو تابعی از کیفیت IS است. این مطالعه پیشهاد می کند که کیفیت موتورهای جستجو و زمان پاسخ گویی اینترنت را به عنوان متغیرهای بیان کننده‌ی کیفیت IS موتور جستجو در نظر بگیریم. علت این انتخاب عبارت است از: در درجه‌ی اول جستجو کنندگان سابق شواهدی ارائه کردند که این دو متغیر فاکتورهای مهم در اندازه گیری موفقیت IS هستند. در درجه‌ی دوم به غیر از محبوبیت اینترنت، مردم ممکن است به دلیل زمان پاسخ گویی کم آن از آن استفاده نکنند. و در درجه‌ی سوم مردم از این شکایت می کنند که اطلاعات بدست آمده بوسیله‌ی موتورهای جستجو آن چیزی نیست که آنها بدان احتیاج داشتند. بنابراین کیفیت سیستم جستجو با این دو متغیر اندازه گیری می شود در واقع این فاکتورهاا اثر زیادی بر روی نگرش استفاده کننده از موتور جستجو ایجاد می کند.

کامپیوترهای شخصی و تجربه‌ی اینترنت

چندین راه وجود دارد که در آن تجربه‌ی کامپیوتری می تواند تعریف و تصور شود. عموما تجربه‌ی کامپیوتر می تواند به عنوان عملی در نظر گرفته شود که استفاده کنندگان در کاربردهای متکی به کامپیوتر به آنها مشغول اند. علاوه بر این تجربه‌ی کامپیوتری همچنین به دو صورت متفاوت قابل تعریف است. این راه ها بر اساس استفاده‌ی ادراک شده و تنوع استفاده ها عمل می کنند. "در حالی که استفاده‌ی ادراک شده عبارت است از مقدار زمان صرف شده در هنگام میانکنش میکروکامپیوتر و فرکانس استفاده، تنوع استفاده عبارت است از اهمیت استفاده و تجمع استفاده از بخش نرم افزار. در اصل کامپیوتر اغلب یک وسیله ای است که با آن اطلاعات را بازیابی، داده ها را آنالیز، برنامه ریزی و پردازش می کنند. کاربر با استفاده از کامپیوتر همچنین می تواند به صورت الکترونیک نامه نگاری کرده و به صورت آن لاین در کنفرانس ها شرکت کند. در این مطالعه تجربه‌ی کامپیوتری به عنوان تجربه در استفاده از کامپیوتر تعریف در نظر گرفته می شود مانند تجربه‌ی سیستم عملیاتی، بخش های نرم افزاری و اینترنت.

TAM

مدل مقبولیت تکنولوژی بوسیله‌ی Davis(1989) و Davis,Bagozzi و Warshaw(1989) توسعه یافت و به طور گسترده ای برای اگاهی از مباحث رفتاری و انگیزشی در استفاده وبررسی نرم افزار و کامپیوتر مورد استفاده قرار گرفته است. تمایل رفتاری در استفاده از تکنولوژی اطلاعات بوسیله‌ی سودمندی ادراک شده (PU) تکنولوژِ اطلاعات و نگرش به استفاده از آن تعیین شده است. این بدین معناست که نگرش های شخصی در مورد استفاده از کامپیوترها و نرم افزار بوسیله‌ی PU و سهولت ادراکی در استفاده (PEU) تعیین می گردد. TAM بوسیله‌ی این دو ساختار کلیدی تعیین شده بوسیله‌ی کاربرد (PU و PEU)، به تئوری Social Cognitive مربوط می شود. PU به عنوان ادراک ذهنی استفاده کننده از میزان عملکرد سیستم کامپیوتر و یا نرم افزار (یادگیری آسان و استفاده از آن) است بنابر این PU سنجشی از تجربیات بدست آمده برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات است و PEU سنجش ادراک استفاده کنندگان از مقدار سهولت انجام مناسب عملیات ها با استفاده از سیستم کامپیوتر یا نرم افزار است. این مسئله جالب توجه است که در TAM، PEU به عنوان سنجش انتظارات از پردازش در نظر گرفته می شود و PU به عنوان سنجش انتظارات از نتیجه‌ی بوجود آمده پس از عملیات ها در نظر گرفته می شود.
در میان مدل های متنوع تئوری توسعه یافته برای آزمودن تمایلات استفاده کنندگان از کامپیوتر و تکنولوژی ارتباطات، TAM یک نوید دهنده‌ی خاص است که ظهور کرده است. اگرچه تحقیق بر روی TAM بینش مناسبی از استفاده از کامپیوتر را پدید آورده است، این روش بر روی PEU و PU به عنوان تعیین کنندگان به جای سایر فاکتورهای مؤثر بر روی استفاده کننده، استفاده کرده است. به علاوه TAM پیشنهاد می کند که اگراستفاده کنندگان اعتقاد دارند که نتایج آن مثبت است از آن استفاده کنند. در TAM به طور واضح این در نظر گرفته نشده است که چگونه استعداد استفاده کنندگان بر روی رفتار ادرای آنها تأثیر می گذارد.

انگیزش شخصی

دور نمای انگیزشی همچنین به طور گسترده برای درک کردن رفتار شخصی مورد استفاده قرار می گیرد. این مسئله را می توان به عنوان میزان اعتقاد شخص به این مسئله تعریف شود که یک سیستم خاص به چه میزان می تواند شغلش را ارتقا دهد. Davis Bagozzi و Warshaw(1992) فهمیدند که انگیزش ذاتی (لذت بردن) و انگیزش غیرذاتی (سودمندی) محرک های کلیدی درتعیین تمایل رفتاری در استفاده از کامپیوترهاست. انگیزش ذاتی بر روی لذت و رضایتمندی ذاتی بوجود آمده از فعالیت خاص تأکید دارد، در حالی که انگیزش غیر ذاتی بر روی انجام یک رفتار برای رسیدن به هدفی خاص مانند پاداش تأکید می کند. به عبارت دیگر انگیزش ذاتی در حالت کلی بر اساس انجام دادن یک فعالیت برای لذت بردن از آن به خودی خود و انگیزش غیرذاتی عبارت است از انجام یک کار با اعتقاد به این که این کار نتیجه‌ی خروجی مناسبی دارد که از فعالیت جداست. تحقیقاتی که اخیرا انجام شد نشان داد که فاکتور انگیزش ذاتی (لذت) نه تنها ی اثر مثبت بر روی فاکتور انگیزش غیرذاتی (سودمندی) دارد بلکه این فاکتور اثر مثبتی بر روی تمایل به استفاده از تکنولوژی اطلاعات داردعلاوه بر این فهمیده شده است که فاکتور انگیزش غیرذاتی (سودمندی) نیز تأثیر مثبتی بر روی تمایل به استفاده از کمپیوتر دارد. علاوه براین سودمندی ادراکی بوجود آمده بوسیله‌ی TAM و انگیزش غیرذاتی اعتقاد نسبت به نتایج را برعکس می کند. از جنبه‌ی انگیزشی، لذت ادراکی اثری مثبت بر روی سودمندی ادراکی دارد و از جنبه‌ی TAM، سهولت ادراکی استفاده می تواند بر روی سودمندی ادراک استفاده کننده تأثیر گذارد. بنابراین با توجه به شواهد گذشته در حالی که سودمندی ادراکی به عنوان عمده ترین عامل تعیین کننده‌ی مقبولیت کامپیوترها و استفاده از آنها ظهور کرده است، لذت ادراکی اثری قابل توجه (برتر از ادراک سودمندی) دارد.

هیپوتزهای تحقیقاتی

بر اساس تحقیق مربوطه (همانگونه که در بخش 2 و شکل 1 بحث شد)، پیشنهاد می شود که هیپوتزها مورد آزمایش قرار گیرد. با توجه به مطالعات قبلی، کامپیوتر شخصی و تجربه‌ی اینترنتی بر روی لذت بردن ادراکی شخص از سیستم اطلاعاتی و سهولت استفاده از آن تأثیر می گذارد. بنابراین این تحقیق منجر به ایجاد دو هیپوتز می شود:
H1. بیشتر تجربه‌ی کامپیوتری یک شخص دارد به این بستگی دارد که آیا او از موتور جستجو لذت می برد.
H2. بیشتر تجربه‌ی کامپیوتری یک شخص باعث می شود تا استفاده از موتور جستجو آسان تر شود.
مطالعات قبلی نشان داد که کیفیت بالای سیستم اطلاعاتی اثری مثبت بر روی لذت بردن ادراکی شخص از سیستم اطلاعاتی و سهولت استفاده از آن دارد بنابراین این تحقیق دو هیپوتزرا پیشننهاد می کند:
H3. کیفیت بالاتر سیستم جستجو باعث می شود تا شخص از استفاده از موتور جستجو لذت ببرد.
H4. کیفیت بالاتر سیستم جستجو باعث می شود تا شخص با سهولت بیشتری از موتور جستجو استفاده کند.
از تحقیقات مربوطه قبل باید گفت که لذت بردن ادراکی شخص از سیستم اطلاعاتی باعث پدید آمدن اثر مثبت بر روی سودمندبودن ادراکی شخص از سیستم اطلاعاتی می شود. بر اساس تحقیقات گذشته این مطالعه یک هیپوتز را اجرا می کند:
H5. هنگامی که شخص از موتور جستجو لذت بیشتری ببرد، از آن بیشتر استفاده می کند.
بر اساس تحقیقات مربوطه، سهولت شخص در استفاده از سیستم اطلاعاتی بر روی سودمندی ادراکی شخص تأثیر می گذارد و علاوه بر این سودمندی سیستم اطلاعاتی می تواند بوسیله‌ی تمایل ادراکی شخص در استفاده از سیستم اطلاعاتی پیش بینی شود. بنابراین این مطالعه منجر به ایجاد دو هیپوتز می شود:
H6. سهولت استفاده از موتور جستجو باعث می شود تا شخص بیشتر از موتورجستجو استفاده کند.
H7. استفاده‌ی بیشتر شخص از موتور جستجو باعث می شود تا تمایل او به استفاده از موتور جستجو افزایش یابد.

روش

اشخاص

در مطالعه که در یکی از کالج پزشکی در مرکز تایوان انجام شد. 120 دانشجو مورد بررسی قرار گرفتند. از تمام اشخاص خواسته شد تا یک پرسشنامه متشکل از اطلاعات آماری و 2 بخش متفاوت (تجربه‌ی کامپیوتری و اینترنتی، احساس نسبت به موتور جستجو) را پر کنند. پرسش نامه ها ی ناقص برای کارهای آمارگیری حذف شد تا داده های غیر مطمئن حذف گردند (سه تا از پرسش نامه ها حذف شد). جمعا 114 پرسش نامه تصحیح شد که از این تعداد 80 عدد از پرسش نامه ها مربوط به دانشجویان مرد و 34 تا از آنها به دانشجویان زن تعلق داشت.

اسناد

داده های مورد بررسی در این مطالعه بوسیله‌ی پرسش نامه جمع آوری شد. پرسش نامه ها شامل سه بخش اصلی بودند:
1) اطلاعات آماری؛
2) تجربه‌ی کامپیوتری و اینترنتی؛
3) ادراک حاصله از موتورهای جستجو.
بخش اصلی این پرسش نامه از مدل مورد استفاده در تکنولوژی TUM بدست آمده است. و بعدا اصلاح شده است.
اطلاعات آماری: بخش اطلاعات آماری این پرسش نامه شامل جنسیت و زمینه‌ی مطالعه بود
تجربه‌ی کامپیوتری و اینترنتی: دراین بخش از اشخاص در مورد این سوال شد که آیا آنها در مورد استفاده از سیستم های عامل، پکیج های پردازش لغت، اینترنت، موتورهای جستجو و زبان برنامه نویسی وب (world wide web) تجربه دارند یا نه؟! این 5 سوال دارای 7 گزینه (از بی تجربه گرفته تا متخصص) بودند.
ادراک حاصله از موتورهای جستجو: از اشخاص درخواست شد تا ادراکشان در مورد موتورهای جستجو و انتظاراتشان از موتورهای مورد استفاده را بیان کنند. این 20 سوال (شامل 6 زیر مجموعه‌ی: کیفیت موتور جستجو، زمان پاسخ گویی اینترنت، میزان لذت ادراکی آنها از موتورهای جستجو، میزان سهولت استفاده از موتورهای جستجو، سودمندی ادراکی آنها از موتورهای جستجو و تمایل آنها به استفاده از موتورهای جستجو بود) همگی 7 گزینه ای بودند.

نتایج

ثبات داخلی پرسش نامه ها بسیار مورد قبول است. در تمام 20 پرسش، میانگین 102.24 بود و انحراف استاندارد 17.75 بود. الفبای Cronbach همه‌ی اسناد 0.95 بود و رقم تصحیح در رابطه‌ی کلی در گستره‌ی 0.57 تا 0.82 بود. عبارات توصیفی در مورد تجربه کامپیوتری و اینترنتی در جدول 1 و 2 آورده شده است. این جداول انحراف های میانگین و استاندارد ادراک در مورد موتورهای جستجو را نشان می دهد.

تجزیه و تحلیل رگرسیون

در خصوص استراتژی تجزیه وتحلیل برای ارزیابی مدل پیش بینی، تجزیه و تحلیل مسیری یک روش تجزیه وتحلیل چند متغیره‌ی مناسب برای آزمون تجربی است و بوسیله‌ی آن می توان روابط را به صورت مدل های پیش بینی خطی بدست آورد. عموما میزان ضریب تأثیر مسیر در هر مسیر متفاوت است که این مسئله شدت تأتیر هر خطی را نسان می دهد. اگرچه ضریب تأثیر مسیر می تواند به روشهای زیادی تعیین شود، تجزیه و تحلیل رگرسیون مضاعف برای بیشتر کاربردهای تجربی این روش استفاده می شود. در اصل چند خطی (multicollinearity) می تواند بوسیله‌ی دو روش زیر کنترل شود:
1) همبستگی میان متغیرهای غیروابسته باید همواره کمتر از 0.8 باشد؛
2) فاکتور تورمی واریانس (VIF) باید کمتر از 10 باشد.
هدف از اجرای همبستگی Pearson امتحان کردن همبستگی های میان متغیرها و پیدا کردن همبستگی داخلی میان متغیرهایی است که در تجزیه وتحلیل رگرسیون اجرا نشده اند. ضریب همبستگی Pearson برای متغیرها در جدول 3 آورده شده است. روابط دو متغیره نشان می دهد که تمام متغیرها به طور قابل توجهی با همدیگر همبستگی دارند و همبستگی در تمام آنها کمتر از 0.8 است. به علاوه جدول 3 نسان دهنده‌ی همبستگی داخلی پرمعنی و متنوعی میان متغیرهاست مثلا همبستگی داخلی میان تجربه‌ی استفاده از سیستم های عامل و تجربه‌ی در پردازش حروف، همبستگی میان لذت های ادراکی از موتورهای جستجو و سهولت استفاده از آنها، همبستگی داخلی میان لذت های ادراکی موتورهای جستجو و تمایل به استفاده از آنها و همبستگی داخلی میان سهولت استفاده از موتور جستجو و تمایل به استفاده از آنها.
نتایج رگرسیون مضاعف مرحله ای برای مسیری که به متغیرها مربوط می شود در جدول 4 ارائه شده است. اولین تجزیه و تحلیل رگرسیون برای چک کردن اثر متغیرهای پیش بینی (تجربه در استفاده از سیستم عامل، تجربه در استفاده ازبسته های پردازش حرف، تجربه در استفاده از اینترنت، تجربه در زمینه‌ی موتورهای جستجو، تجربه در زمینه‌ی زبان های برنامه نویسی وب، کیفیت موتور جستجو و زمان پاسخ دهی اینترنت) بر روی لذت های ادراکی موتورهای جستجوانجام شد. نتایج حاصله نسان داد که تنها سه متغیر غیروابسته (کیفیت موتور جستجو، زمان پاسخ دهی اینترنت و تجربه‌ی استفاده از بسته های پردازش حرف) می تواند لذت بخشی ادراکی موتورهای جستجو را پیش بینی کند (F(3,111)=40.30، P=0.000، R^2=0.54). بزرگترین عامل پیش بینی زمان پاسخ دهی اینترنت است و دومین عامل کیفیت موتور جستجو است. تجزیه و تحلیل رگرسیون ثانویه برای آزمودن اثر متغیرهای غیروابسته (تجربه در استفاده از سیستم عامل، تجربه در استفاده از بسته های پردازش حرف، تجربه در استفاده از اینترنت، تجربه در استفاده از موتور جستجو، تجربه در زمینه‌ی زبان های برنامه نویسی وب، کیفیت موتور جستجو و زمان پاسخ دهی اینترنت) بر روی سهولت استفاده از موتورهای جستجوانجام شد. نتایج نشان داد که بزرگترین عامل پیش بینی زمان پاسخ دهی اینترنت است و دو عامل بعدی تجربه در استفاده از سیستم عامل و کیفیت موتور جستجو است (F(3,111)=30.99، P=0.000، R^2=0.48).
تجزیه وتحلیل رگرسیون سوم برای آزمودن اثر لذت ادراکی و سهولت استفاده از موتورهای جستجو بر روی سودمندی ادراکی موتور جستجو انجام شد. نتایج بدست آمده تأکید می کرد که این دو عامل پیش بینی می توانند پیش بینی کنند که سودمندی ادراکی و لذت ادراکی موتورهای جستجو دارای شراکت بیشتری هستند (F(2,112)=92.64، P=0.000، R^2=0.63). و تجزیه و تحلیل رگرسیون آخر برای استفاده از موتور جستجو انجام شد. نتایج نشان می داد که سودمندی ادراکی یک عامل پیش بینی بسیار مهم است (F(1,113)=87.78، P=0.000، R^2=0.45).
شکل 2 نشان می دهد که یک مدل نهایی که در آن رویه های غیر مهم حذف شدند. در این مطالعه چند خطی اعمال شده است زیرا همبستگی های میان متغیرهای غیروابسته همگی کمتر از 0.8 هشتند و VIF ها تماما کمتر از 10 هستند. منحنی های پراکندگی مانده های استاندارد بوسیله‌ی نمره های پیش بینی شده همچنین فرض خطی بودن را آزمودند.

مباحث

از جدول 1 می توانیم بگوییم که استفاده کنندگان دارای تجربه‌ی بیشتری در زمینه‌ی اینترنت و ابزارهای جستجو نسبت به نرم افزارهای کاربردی هستند. بر اساس نتایج این را می توان گفت که کامپیوترها امروزه به عنوان یک ابزار بازیابی اطلاعات استفاده می شوند (به جای آنکه برای پردازش اطلاعات استفاده شوند). همانا کامپیوتر های امروزی به عنوان وسایل ارتباط استفاده می شوند نه وسایل ذخیره سازی دیجیتال.
جدول 3 گوناگونی روابط مهم میان متغیرها را نشان می دهد. همبستگی میان تجربه‌ی استفاده از سیستم های عامل و تجربه‌ی استفاده از بسته های پردازش حرف بالاست (0.73). این بدان معناست که وقتی استفاده کننده تجربه‌ی بالایی در زمینه‌ی استفاده از سیستم عامل دارد، اکثر آنها همچنین دارای تجربه‌ی بالایی در زمینه‌ی بسته های پردازش حرف دارند. علاوه بر این جدول 3 همبستگی های مهم دیگر مانند لذت بردن از موتورهای جستجو و سهولت ادراکی استفاده از آنها (0.73)، لذت بردن ادراکی از موتورهای جستجو و تمایل به استفاده از آنها (0.75) و سهولت ادراکی استفاده از موتورهای جستجو و تمایل به استفاده از آنها (0.78) را ارائه می دهد. این پیام ها شواهدی برای این مسئله هستند که وقتی استفاده کننده از کار با موتور جستجو (در هنگام یافتن اطلاعات) لذت می برد، آنها همچنین این تصور را دارند که استفاده از موتور جستجو دارای سهولت است و از این رو تمایل دارند که در آینده هم از این موتور جستجو استفاده کنند.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیون پشتیبانی برای تمام هیپوتزهایی است که مورد آزمایش قرار گرفته اند. به عبارت دیگر مطالعه‌ی کنونی انواع متنوعی از تحقیقات پیشین را ساپورت می کند. براساس هیپوتز H1 و H2، این مطالعه نشان می دهد که تجربه در زمینه‌ی موتورهای جستجو و تجربه در زمینه‌ی استفاده از سیستم عامل می تواند سهولت ادراکی شخص در مورد استفاده از موتور جستجو را پیش بینی کند. با توجه به H3 و H4، این مطالعه کیفیت موتور جستجو و زمان پاسخ دهی اینترنت را دو عامل پیش بینی کننده در مورد لذت ادراکی شخص از موتورهای جستجو معرفی می کند و این متغیرهای غیروابسته همچنین می توانند سهولت استفاده ادراکی از موتور جستجو را نیز پیش بینی کنند. هیپوتز H5 بدین معناست که انگیزش ذاتی (لذت ادراکی) اثری مثبت بر روی انگیزش غیرذاتی (سودمندی ادراکی) دارد و این نتیجه مطالعات گذشته را تأیید می کند. هیپوتزهای H6 و H7 بر اساس TAM بوجود آمده اند. این مطالعه شاهدی ارائه می دهد که در آن سهولت استفاده‌ی شخص از موتور جستجو یک عامل پیش بینی کننده‌ی سودمندی ادراکی موتور جستجو است. و سودمندی ادراکی موتور جستجو می تواند تمایل شخص برای استفاده از موتور جستجو را پیش بینی کند.
در خصوص تجزیه وتحلیل جدول 4 و شکل 2، زمان پاسخ گویی اینترنت بهترین عامل پیش بینی کننده برای لذت ادراکی از موتور جستجو و سهولت استفاده از موتور جستجوست. این نتیجه این مسئله را تأیید می کند که چرا سرعت اینترنت یک فاکتور کلیدی در انگیزش ذاتی استفاده از موتور جستجوست و بر روی احساس استفاده کننده در استفاده از موتور جستجو نیز تأثیر دارد!؟ علاوه بر این کیفیت موتور جستجو نیز یک متغیر اصلی است که لذت بردن ادراکی استفاده کنندگان را پیش بینی می کند. علاوه بر این، تجربه‌ی کامپیوتری نیز می تواند بر انگیزش ذاتی و سهولت ادراکی استفاده تأثیر بگذارد. بر اساس شواهد، این مطالعه نشان می دهد که انگیزش شخص و مقبولیت موتور جستجو می تواند بوسیله‌ی تجربه‌ی کامپیوتری و کیفیت سیستم جستجو تحت تأثیر قرار گیرد. این نتایج دورنمای انگیزش و TAM را توسعه داده زیرا این دو تئوری امکانات شخص و کیفیت سیستم اطلاعاتی را که بر روی رفتار فرد متأترند را در نظر نگرفته اند.

نتیجه گیری

نگرش می تواند به عنوان روش احساس کردن شخص در مورد چیزی تعریف گردد. Gibson و همکارانش نگرش را به عنوان " یک احساس مثبت یا منفی یا حالت روحی از آمادگی که بوسیله‌ی تجربه آموزش دیده می شود تعریف کردند. آنها گفته اند که نگرش باعث پدید آمدن تأثیر ویژه ای بر روی واکنش فرد نسبت به مردم، اشیاء و حالات می شود." اگرچه مفهوم نگرش در مورد موتورهای جستجو به عنوان یک عامل تعیین کننده‌ی بحرانی در استفاده و مقبولیت تکنولوژی اطلاعات محسوب می شود، علامت و تعریف کلی در سطح جهان در مورد برنامه ریزی موتورهای جستجو وجود ندارد. نتایج این مطالعه تحقیقات گذشته در مورد تجربه‌ی کامپیوتری را تأیید می کند مخصوصا تجربه هدر زمینه‌ی سیستم های عامل و پردازنده های حرف. این نتایج عوامل پیش بینی کننده‌ی کلیدی هستند و بواسطه‌ی آنها می توان ادراک شخصی در مورد استفاده از موتورهای جستجو بدست آورد. از طرف دیگر، این مطالعه همچنین به این مسئله توجه دارد که نگرش استفاده کنندگان در مورد کیفیت سیستم به گونه ای پیش می رود که آنها تمایل دارند از سیستمی استفاده کنند که دارای سهولت استفاده است. Culpan(1995) بیان کرد که مهم نیست که تکنولوژی چقدر پیچیده است و چه مقدار قابلیت دارد، اجرای مؤثر آن به این بستگی دارد که استفاده کننده دارای نگرشی مثبت به آن باشد.
نتایج مطالعه بر اساس تئوری های TAM، دورنمای انگیزشی را تأیید می کند. TAM اشاره می کند که باورهای رفتاری تعیین کننده‌ی تمایل رفتاری یک شخص به استفاده از تکنولوژی است و سهولت ادراکی استفاده می تواند بر روی سودمندی آنها تأثیرگذار باشد. به عبارت دیگر انگیزش نیز محرک کلیدی از باورهای رفتاری برای استفاده از تکنولوژی است. عموما تحقیقات قبلی نتوانستند متغیرهای مؤثر بر روی انگیزش و TAM را تعیین کنند اما این مطالعه نشان داد که تجربه‌ی کامپیوتری و کیفیت سیستم های جستجو می توانند انگیزش شخص و TAM را پیش بینی کنند. علاوه براین این مطالعه پیشنهاد می کند که انگیزش ذاتی بر روی انگیزش غیر ذاتی تأثیر می گذارد. این بدان معناست که لذت بردن بیشترشخص در استفاده از موتورهای جستجو باعث می شود تا شخص اعتقاد بیشتری به مفید بودن ابزارهای جستجوی اطلاعات داشته باشد.
درکل این مطالعه نشان می دهد که کامپیوترهای امروزی به طور فراوانی به عنوان ابزارآلات بازیابی اطلاعات و ارتباطات استفاده می شوند و کمتر به عنوان وسایل ذخیره‌ی اطلاعات و ابزارآلات پردازش لغت از آنها استفاده می شود. سودمندی ادراکی بوجود آمده با بسیاری از یافته های پیشین مطابقت دارد. این ادراک به ما کمک می کند تا بفهمیم چگونه تجربه‌ی کامپیوتری شخص، نگرشها و کیفیت سیستم های اطلاعاتی بر روی مقبولیت و استفاده از سیستم های اطلاعاتی مؤثرند. در اصل این مطالعه می تواند به عنوان یک تحقیق راهنما برای مجموعه ای از عوامل مانند تجربه‌ی کامپیوتری و ادراک، کیفیت سیستم ها، TAM و بررسی رابطه‌ی آنها با انگیزش و جنبه های شخصی نگرشی در مورد مقبولیت و استفاده از موتورهای جستجو باشد. بنابراین در تحقیقات آینده نیاز است تا این مدل های نگرشی و ادراکی بررسی و مورد آزمون قرار گیرند تا در مورد احساس شخص نسبت به اینترنت و ابزارهای جستجوی اینترنتی و یا در مورد سایر سیستم های اطلاعاتی بیشتر بفهمیم. استفاده از مطالب این مقاله با ذکر منبع راسخون بلامانع می باشد.